Cá rô đồng nấu canh rau nút áo
Mùa này hạn, bọn cá rô mề trên nguồn bắt đầu đói dữ, chỉ chực mưa về là tí tửng xuôi dòng. Con nước trơ đáy nơi đầu nguồn, phù sinh cũng trở nên khan hiếm, cá lớn rình rập cá bé. Oai nhất là lão cá chình rằn lúc nào cũng trực chiến ngoài cửa hang như chờ ai đó. Chẳng có gì để cho cái bụng nhào nặn, phùng mang trợn mắt cũng chỉ no hơi, lão ốm rạc người thì bọn lòng tong, rô, chép… cũng đói dài ra.
Trong lúc này hạt rau nút áo cũng đang đợi mưa. Gặp cơn mưa nào là họ hàng nhà nó tung mền đứng dậy, bật cúc áo cho chồi mầm giương mắt ếch ngó trời.
Chen chúc cùng lũ cỏ xanh sống nơi bờ lạch, dựa hơi mạch nước ngầm, họ hàng nhà nút áo phát triển sinh sôi quanh năm. Người ta dễ nhận ra chúng, bởi trái của nó nho nhỏ chùm chùm, khi chín có màu đen óng, to bằng đầu ngón tay út trẻ con, nhìn y chang nút áo the thâm của các cụ đồ nho xưa. Rau nút áo mọc hoang từ mùa xuân qua hết mùa hạ, trái nút áo có vị chua chua ngòn ngọt. Người ta chọn rau nút áo sắp ra hoa để thu hái, cắt ngắn vừa ăn, rửa sạch để ráo nước trước khi đun nấu.
Người quê, ai mà chẳng biết con cá rô mề. Đó là “nguyên liệu” để chế biến thành những câu ca dao, tục ngữ rất hay: Cá rô ẩn bóng chân trâu/ Một trăm quân tử tới câu không màng/ Cá rô ăn móng đường cày/ Chuyện khôn chuyện dại xin bày cho em. Hay là: Cá rô ăn móng trong lùm/ Biết ai nhân ngãi chỉ giùm cho em… Là những món ăn dân dã nhưng biết nêm nếm cũng thành cao lương mỹ vị. Ngoài món chiên xù, kho tộ, món canh cá rô mề nấu với rau nút áo ngon ít ai ngờ.
Cá rô mề mùa nước dâng đen bóng mập ú, thịt trắng ngần béo ngậy. Lựa những con to nhất, rửa sạch nhớt bằng tro bếp. Nấu nước cho sôi thả cá vào, nêm nếm gia vị cùng vài trái ớt chỉ thiên. Cá chín cho rau nút áo vào chờ sôi lại rồi tắt bếp ngay.
Mùa mưa sắp về những món ăn dân dã đang chờ đợi những bữa cơm quê, đạm bạc nhưng ngon hết biết mà lại no lòng.
LÝ THỊ MINH CHÂU