Dù đang là mùa sầu riêng nghịch vụ, khan hiếm hàng nhưng giá bán tại các vườn hiện giảm 60- 70% so với cùng kỳ năm ngoái. Sức mua trên thị trường trong nước kém, trong khi đó việc xuất khẩu từ đầu năm đến nay không mấy thuận lợi.
Thông tin từ cơ quan chức năng cho thấy, nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do Trung Quốc - thị trường xuất khẩu sầu riêng lớn nhất của nước ta áp dụng các quy định kiểm định khắt khe hơn, kiểm tra 100% lô hàng sầu riêng nhập khẩu từ Việt Nam, đặc biệt là yêu cầu kiểm tra chất vàng O, một loại hóa chất có nguy cơ gây ung thư. Trong tháng 1/2025, đã có nhiều lô hàng xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc bị trả về do chưa có giấy kiểm nghiệm chất vàng O.
Không chỉ với sầu riêng, nhiều mặt hàng nông sản hiện cũng đang giảm tỷ lệ xuất trước các quy định ngày các khắt khe của nhiều thị trường. Với Liên minh châu Âu là thị trường lớn thứ ba của xuất khẩu nông lâm thủy sản nước ta (sau Trung Quốc và Mỹ) áp dụng các quy định nghiêm ngặt hơn về an toàn thực phẩm nhằm giảm thiểu tác động môi trường. EU yêu cầu nông sản nhập khẩu đáp ứng mức dư lượng hóa chất bảo vệ thực vật (MRLs). Một số hóa chất không được phép sử dụng trong EU sẽ bị cấm hoàn toàn trên sản phẩm nhập khẩu. Đồng thời, EU sẽ tăng cường kiểm tra và giám sát; áp dụng tỷ lệ kiểm tra cao hơn đối với các sản phẩm có nguy cơ dư lượng hóa chất cao từ một số quốc gia, trong đó có Việt Nam.
Năm 2024, nông sản Việt nhận 114 cảnh báo từ EU, trong đó có 61 cảnh báo về dư lượng hóa chất, tăng 23 lần so với năm 2023. Riêng trong 2 tháng đầu năm nay, EU đã gửi tới 16 cảnh báo đối với các sản phẩm nông sản và thực phẩm xuất khẩu của Việt Nam do vi phạm các quy định về an toàn thực phẩm.
Trước thực tế này, mới đây Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã yêu cầu các bộ ngành liên quan triển khai ngay các biện pháp đảm bảo tuân thủ các tiêu chuẩn của thị trường xuất khẩu, nhằm bảo vệ uy tín và vị thế của nông sản Việt Nam trên trường quốc tế. Theo đó, nhà xuất khẩu cần đảm bảo sản phẩm không vượt mức dư lượng hóa chất cho phép và đáp ứng yêu cầu nghiêm ngặt từ các nhà nhập khẩu Bắc Âu. Sử dụng hóa chất bảo vệ thực vật được EU chấp thuận; kiểm tra dư lượng hóa chất tại các phòng thí nghiệm đạt chuẩn quốc tế trước khi xuất khẩu. DN phải đảm bảo Chứng nhận kiểm dịch thực vật là yêu cầu bắt buộc để sản phẩm vào thị trường EU…
Như vậy, trong bối cảnh thị trường xuất khẩu ngày càng yêu cầu cao về an toàn thực phẩm cũng như đáp ứng các tiêu chí môi trường thì việc nhận cảnh báo từ các nước không chỉ tác động trực tiếp đến uy tín và thương hiệu nông sản, mà còn ảnh hưởng đến kim ngạch xuất khẩu. Câu chuyện từ cảnh báo thẻ vàng về khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không được quản lý (IUU) là một ví dụ điển hình.
Chính vì vậy, để bắt kịp và hội nhập với thế giới, mở rộng thị trường, cần tuân thủ quy trình sản xuất, thực hành nông nghiệp sạch, an toàn từ đầu đến tận cuối chuỗi, khi sản phẩm đến tay người tiêu dùng. Đồng thời siết chặt quản lý hóa chất và kháng sinh trong sản xuất, nâng cao quy trình kiểm nghiệm hàng hóa nông sản trước xuất khẩu. Đặc biệt, là phải giữ chữ tín cho nông sản Việt.
NGÔ GIA