Đầu tháng 11, Tổ chức Quốc tế về bảo tồn thiên nhiên tại Việt Nam (WWF-Việt Nam) phối hợp với Trung tâm Bảo tồn di tích quốc gia Côn Đảo ra mắt trang web công bố chất lượng không khí tại Nghĩa trang Hàng Dương.
Theo đó, để kiểm tra chất lượng không khí tại Nghĩa trang Hàng Dương, người dùng vào trang web của Trung tâm Bảo tồn di tích quốc gia Côn Đảo https://trungtambaotonditichquocgiacondao.vn/, nhấn vào mục “Tin tức - sự kiện” sẽ xuất hiện tiểu mục “môi trường”. Khi nhấn vào tiểu mục “Môi trường”, một trang web con mang tên https://moitruong.trungtambaotonditichquocgiacondao.vn/ được mở ra. Người xem dễ dàng theo dõi chất lượng không khí hàng ngày và hàng giờ bằng cách nhấn trực tiếp vào biểu đồ. Trang web này cũng hiển thị cả phần đánh giá chất lượng không khí vừa quan trắc.
Làm theo hướng dẫn, tôi truy cập website trên, khung giờ 8 giờ ngày 22/11 nhận được kết quả chỉ số AQI 56 với bảng màu xanh có chút ánh vàng, PM2.5 là 12. AQI (Air quality index) là bộ tiêu chí đánh giá mức độ ô nhiễm không khí do Cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ (EPA) thực hiện. PM 2.5 là ký hiệu của bụi mịn, đường kính dưới 2,5 µm (bằng 1/30 đường kính sợi tóc).
Để đánh giá ô nhiễm không khí nói chung, nhiều nước trên thế giới đang sử dụng bộ tiêu chí AQI, dựa trên 5 yếu tố ô nhiễm không khí, trong đó nồng độ bụi mịn là yếu tố quan trọng. Bộ chỉ số này cho điểm và mã hóa bằng màu để nắm bắt mức độ ô nhiễm không khí. Điểm số AQI 0-50 là màu xanh, tốt cho sức khỏe. 51-100 là màu vàng, chấp nhận được. 101-150 là màu cam, không tốt cho sức khỏe của nhóm nhạy cảm. 151-200 là màu đỏ, không tốt, khuyến cáo mọi người tránh ra ngoài đường, không mở cửa sổ. 201-300 là màu tím, rất có hại cho sức khỏe.
Trong mỗi cơ thể sống, thở là hoạt động duy trì sự sống và cao hơn nữa, thở còn giúp thu nạp dưỡng khí, thải tán khí độc ra khỏi cơ thể. Vì kích thước siêu nhỏ nên khi hít thở, bụi mịn vượt qua tất cả hàng rào bảo vệ của phổi, đi tận vào phế nang, thậm chí xuyên qua phế nang vào máu gây nên nhiều bệnh về hô hấp và tim mạch như viêm phế quản, viêm phổi, hen, nhồi máu cơ tim, đột quỵ, ung thư...
Vài năm gần đây cụm từ ô nhiễm bụi được đề cập nhiều khi mà ngày càng có nhiều báo cáo về y tế đánh động tình trạng bệnh tật và tử vong do không khí độc hại gây ra và có xu hướng tăng dần. Đặc biệt, ô nhiễm bụi cũng thỉnh thoảng bùng lên thành nỗi lo cho cả cộng đồng khi giao mùa Thu - Đông không khí hanh khô, gió quẩn làm bụi lơ lửng trong không khí rồi phát tán tạo nên hiện tượng sương mù ô nhiễm làm nhiều người đổ bệnh về hô hấp, trong đó chủ yếu là trẻ em và người già.
Để phòng chống bụi mịn, người dân được khuyến cáo không nên ra khỏi nhà, đóng kín cửa, bật máy lọc không khí, đeo khẩu trang N95... nhưng đều là những lời khuyên sách vở. Thực tế, hàng triệu người hàng ngày vẫn phải ra đường mưu sinh, di chuyển, làm việc trong bầu không khí ô nhiễm đó và tiếp tục làm cho không khí ô nhiễm nặng hơn.
Trở lại việc Côn Đảo công khai chỉ số chất lượng không khí tại Nghĩa trang Hàng. Chỉ số này được đo từ 2 máy quan trắc không khí gắn tại Nghĩa trang Hàng Dương, cập nhật hàng giờ lên web và có lịch sử lưu giữ trong 1-2 ngày để người quan tâm theo dõi.
Từ tháng 11 đến nay, tôi liên tục theo dõi trang web này và ghi nhận bảng màu xanh chủ đạo. Cách minh bạch về chất lượng không khí tại Nghĩa trang Hàng Dương thể hiện cam kết của địa phương trong nỗ lực giảm nhựa, giảm khói bụi, hạn chế tiến tới dừng đốt hàng mã trong hoạt động dâng cúng, là minh chứng quyết liệt trong hành trình giữ đảo ngọc phát triển xanh vững bền.
TRẦN HIỀN