Ngăn chặn trục lợi bảo hiểm

Tuy nhiên, gần đây, tại một số địa phương trên địa bàn cả nước, đã liên tiếp xảy ra tình trạng nhiều tổ chức, cá nhân lợi dụng những kẻ hở của pháp luật, thực hiện hành vi vi phạm chính sách bảo hiểm để trục lợi. Biến tướng của những hành vi này ngày càng tinh vi, phức tạp, gây nhiều khó khăn trong công tác quản lý và gây thiệt hại đáng kể đối với công quỹ cũng như quyền lợi chính đáng của người tham gia bảo hiểm.

Theo thông tin từ các cơ quan BHXH, thủ đoạn lạm dụng, trục lợi chính sách bảo hiểm của các đối tượng hám lợi thường diễn ra dưới nhiều hình thức, như: Lợi dụng kẻ hở để trục lợi quỹ ốm đau, thai sản; hoặc trục lợi hưởng BHXH một lần dưới hình thức ủy quyền. Trong đó, đáng chú ý là việc trục lợi quỹ BHYT, bằng cách lập hồ sơ chứng từ khống để thanh toán, thống kê thanh toán dịch vụ kỹ thuật y tế không đúng quy định, thanh toán số lượng thuốc nhiều hơn thực tế sử dụng, thanh toán cộng thêm các chi phí vật tư y tế, hoặc khám nhiều lần để lấy thuốc BHYT mà không vì mục đích chữa bệnh cho bản thân…

Những hành vi gian lận này có thể có chủ ý ngay từ khi tham gia đóng bảo hiểm, hoặc phát sinh sau khi xảy ra rủi ro cho đối tượng trong diện được bảo hiểm… để  chiếm đoạt tiền bất hợp pháp. Điển hình như vụ tham ô tài sản xảy ra tại BHXH quận Nam Từ Liêm (Hà Nội): Bị can Đỗ Thương Thương, trong thời gian làm kế toán BHXH tại quận này, đã lập các ủy nhiệm chi khống trên hệ thống phần mềm kế toán, thay đổi thông tin người thụ hưởng trên bảng kê chuyển tiền gửi ngân hàng, chiếm đoạt số tiền gần 70 tỷ đồng.

Mới đây, công an tỉnh Hà Nam đã điều tra thành công vụ án chiếm đoạt tiền bảo hiểm thai sản và trợ cấp thất nghiệp xảy ra ở một doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh. Tại cơ quan công an, Giám đốc Công ty Thương mại và xây dựng Havico là đối tượng chủ mưu, khai nhận, bằng cách lập khống hợp đồng lao động, lập khống bảng lương, bảng chấm công, đã thông đồng với 37 phụ nữ mang thai hợp thức hóa hồ sơ tham gia đóng BHXH bắt buộc để được hưởng các chế độ bảo hiểm, dù những người này không phải là lao động của công ty.

Điều đáng nói, trong vụ án trục lợi tiền thai sản và trợ cấp thất nghiệp nói trên, ngoài đối tượng chủ mưu là giám đốc doanh nghiệp, đồng phạm trong vụ án này đều là những phụ nữ vừa sinh con nhỏ, không có việc làm và gia cảnh khó khăn. Thậm chí, số tiền mà họ nhận được sau khi đã hoàn tất hồ sơ khống với chủ doanh nghiệp ít hơn nhiều so với con số thực họ đã ký thanh toán.

Thực tế cho thấy, các giải pháp mà ngành BHXH triển khai để ngăn chặn lòng tham của những kẻ hám lợi mới chỉ mang tính tình thế, chưa thực sự là công cụ đủ mạnh để răn đe các tổ chức, cá nhân có hành vi lạm dụng, trục lợi bảo hiểm. Khi có vụ việc xảy ra tại các doanh nghiệp, ngành bảo hiểm chỉ thanh tra, kiểm tra được thủ tục hồ sơ các đối tượng tham gia và thụ hưởng các chế độ, chính sách BHXH; còn việc thanh tra, xác minh lao động thực tế tại các cơ sở sản xuất, kinh doanh thì còn gặp nhiều khó khăn.

Ngăn chặn các hành vi lạm dụng, trục lợi bảo hiểm là một yêu cầu cấp thiết của các cấp, các ngành và các địa phương. Trong giai đoạn chuyển đổi số hiện nay, các cơ quan, đơn vị cần thực hiện các giải pháp đồng bộ, ứng dụng có hiệu quả kết nối hệ thống thông tin giám định BHYT, BHXH, BHTN quốc gia. Đồng thời, triển khai thực hiện và ứng dụng các công nghệ xác thực sinh trắc dựa trên thông tin sinh trắc được tích hợp trên CCCD và trên dữ liệu của cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để hạn chế và ngăn chặn trục lợi khi hưởng các chế độ HBXH, BHTN, BHYT.

 HOÀNG LÊ