Luật Thuế thu nhập cá nhân đã được sửa đổi 3 lần kể từ khi Quốc hội khóa XII thông qua ngày 21/11/2007. Trong đó, lần điều chỉnh gần đây là ngày 1/7/2020, với mức thu nhập chịu thuế của người lao động là từ 11 triệu đồng/tháng trở lên (chưa tính giảm trừ gia cảnh 4,4 triệu đồng/người phụ thuộc).
Nhận định chung của đa số lao động, mức thu nhập chịu thuế và giảm trừ gia cảnh như hiện nay không còn phù hợp, trong bối cảnh vật giá gia tăng nhanh chóng, gây ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống của người dân. Qua khảo sát thị trường, so với vài ba năm trước, hầu hết mặt hàng tiêu dùng, dịch vụ tăng thêm từ 20-30%, trong khi mức tăng của lương cơ sở và lương cơ bản đều ở mức khiêm tốn. Chi phí thực tế cho một người phụ thuộc cao hơn rất nhiều so với quy định hiện hành.
Nếu tính toán một cách rất chi ly, ở thành phố, nuôi con nhỏ (người phụ thuộc) với mức trang trải hơn 4 triệu đồng/tháng, là một khoản chi phải rất “thắt lưng buộc bụng” mới đủ. Cho nên, từ những áp lực cuộc sống và chi tiêu, đưa hầu hết người lao động cùng nhìn về một hướng: mong mỏi một chính sách thuế thu nhập cá nhân phù hợp hơn, sát với thực tế hơn.
Và đây cũng là thời điểm thích hợp để có những thay đổi về thuế thu nhập cá nhân, khi nguồn thu này đã liên tiếp đạt những mốc kỷ lục. Thông tin từ Tổng cục Thuế cho hay, năm 2022, thu thuế thu nhập cá nhân đạt 166.733 tỷ đồng, mức cao kỷ lục từ trước tới nay. Trong 10 năm qua, số thu thuế thu nhập cá nhân đã tăng gấp 3,6 lần.
Riêng 6 tháng đầu năm 2024, số thu thuế thu nhập cá nhân gần 100.000 tỷ đồng, vượt số thu từ khu vực DN nhà nước tới gần 840 tỷ đồng. Tổng số thu thuế thu nhập cá nhân năm 2023 trên 155.000 tỷ đồng. Tại Bà Rịa-Vũng Tàu, trong 7 tháng năm 2024 thuế thu nhập cá nhân đạt 2.691 tỷ đồng, xếp thứ 3 trong khoản thu ngân sách lớn của tỉnh, chỉ đứng sau DN có vốn đầu tư nước ngoài; khu vực công thương nghiệp và dịch vụ ngoài quốc doanh.
Điều đáng nói là trong cơ cấu thuế thu nhập cá nhân, tỷ lệ thu từ tiền lương, tiền công lên đến 108.228 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng cao nhất (khoảng 70% trong tổng số thu thuế thu nhập cá nhân). Điều đó cho thấy, đối tượng chịu thuế chính là những người làm công, ăn lương. Trong khi mặt bằng lương chung ở mọi đối tượng, mọi khu vực chưa cao như kỳ vọng. Chính sách thuế chưa sát thực tế, sẽ làm giảm sút chất lượng cuộc sống người dân.
Trước những bất cập trong việc đóng thuế thu nhập cá nhân của người lao động, trong các cuộc họp, nhiều chuyên gia kinh tế, đại biểu Quốc hội đều đề xuất Chính phủ cần triển khai sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân sớm hơn lộ trình nhằm đảm bảo quyền lợi cho người lao động.
Hiện nay, Bộ Tài chính đang rà soát, đánh giá các luật thuế, trong đó có Luật Thuế thu nhập cá nhân và dự kiến trình Quốc hội cho ý kiến vào tháng 10/2025, dự kiến thông qua vào tháng 5/2026. Theo các đại biểu, nếu phải chờ thêm 2 năm nữa (năm 2026) mới thông qua việc sửa đổi quy định thì rất nhiều người dân dù phải “thắt lưng buộc bụng” nhưng vẫn thuộc diện phải nộp thuế thu nhập cá nhân.
PHAN HÀ