Đường Chí Linh 7 trong khu đô thị nơi tôi ở đã được đặt tên là đường Cù Chính Lan. Một tối đi bộ, bất chợt con gái hỏi: Cù Chính Lan là ai hả mẹ? Mặc dù biết Cù Chính Lan là 1 trong 7 cá nhân đầu tiên được phong danh hiệu Anh hùng LLVTND của Việt Nam, được tuyên dương là “Anh hùng tay không giết giặc” trong kháng chiến chống Pháp, nhưng để giải thích rõ hơn, tối hôm đó tôi đã phải về mở lại bài học lịch sử, đọc lại tiểu sử của anh để hiểu rõ hơn.
Khi nhu cầu tìm hiểu về kiến thức lịch sử, văn hóa ngày càng cao, thì tên đường không còn đơn thuần chỉ là cái tên để gọi. Nó còn mang sứ mệnh chuyển tải thông tin đến người dân, như những trang sử sống động dễ nhớ, dễ thuộc. Đây cũng là cách mà các địa phương trong quá trình quy hoạch, phát triển đô thị những năm gần đây đã chú trọng hơn.
TP.Vũng Tàu là một ví dụ. Triển khai từ giữa tháng 3 đến nay, địa phương này đã hoàn thành việc cắm bảng tên đường tại 118/118 tuyến đường được đổi, đặt tên mới theo Đề án “Điều chỉnh đổi, đặt tên đường, đánh số nhà trên địa bàn TP.Vũng Tàu”.
Những tên đường trước đây trong các khu đô thị như trung tâm Chí Linh, Á Châu, khu biệt thự Thanh Bình, khu nhà ở Khang Linh… được đánh theo số thứ tự, thì nay đã được đổi thành tên của nhân vật, sự kiện, lịch sử, văn hóa. Đặc biệt, trên các bảng tên đường đều có thông tin ngắn gọn về nhân vật, sự kiện, địa danh của tên đường. Ðây là một cách làm hay nhằm khơi gợi, tuyên truyền về truyền thống văn hóa, lịch sử của dân tộc cho người dân, nhất là cho thế hệ trẻ...
Thực tế là, trong số những người dân sinh sống tại các đường phố mới này, có nhiều người không biết rõ lai lịch, tiểu sử, gốc tích của tên người, tên địa danh đặt cho đường phố đó. Việc giới thiệu lịch sử các con phố, lý lịch của danh nhân được đặt tên phố càng trở nên cần thiết. Cách làm này được người dân đồng tình, bởi lẽ trên thực tế đã phát sinh nhiều rắc rối khi tên đường đặt theo số thứ tự.
Hiện nay, nhiều địa phương trong quá trình phát triển, nhiều khu đô thị mới được xây dựng vẫn khá lúng túng trong việc đặt tên đường. Người dân cũng như nhiều em học sinh còn mơ hồ về nhân vật lịch sử, danh nhân văn hóa. Trong khi đó, lịch sử dựng nước và giữ nước hàng ngàn năm đã ghi tên biết bao anh hùng dân tộc, những sự kiện lịch sử và danh nhân văn hóa.
Đặt, đổi tên đường ngoài mục đích phục vụ công tác quản lý đô thị, còn thể hiện bề dày lịch sử, truyền thống văn hóa không chỉ của đất nước, mà còn của Bà Rịa-Vũng Tàu. Và những con phố đẹp không chỉ ở vật chất, mà còn mang trong nó những giá trị tinh thần, trở thành nơi lưu giữ lịch sử của dân tộc cho thế hệ mai sau. Đó cũng là cách nhắc nhở mỗi người dân, mỗi bạn trẻ ghi nhớ lịch sử gìn giữ và xây dựng đất nước của ông cha ta.
LAM GIANG