“Chợ tự phát” là một trong những vấn đề được đề cập đến tại nhiều cuộc họp của Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch COVID-19 tỉnh và các huyện, thị xã, thành phố gần đây. Đến thời điểm hiện tại, hầu hết các chợ truyền thống trên địa bàn BRVT đã hoạt động trở lại để phục vụ người dân cùng những quy định phòng, chống dịch COVID-19 nghiêm ngặt. Thế nhưng bên cạnh đó, các chợ tự phát cũng tái hoạt động, tiềm ẩn nhiều nguy cơ về mất an toàn phòng dịch. Lãnh đạo các ngành chức năng, các huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh đã nhận xét như vậy sau khi đi khảo sát, chứng kiến sự “hồi sinh” của các chợ tự phát trên địa bàn. “Không để chợ tự phát hoạt động trong điều kiện hiện nay, nhằm bảo đảm các điều kiện phòng dịch và an toàn vệ sinh thực phẩm”, ông Mai Ngọc Thuận, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh đề nghị.
Nỗi lo của lãnh đạo các ngành, địa phương là có cơ sở. Tuần trước, lực lượng chức năng phường 4, TP. Vũng Tàu đã phải có mặt tại chợ tự phát Cô Giang để xử lý các vấn đề về dịch tể và cách ly y tế khi tại đây xuất hiện những ca F0. Sẽ vô cùng phức tạp nếu các chợ tự phát xuất hiện hàng loạt những ca F0 như thế!
Chủ trương dẹp “chợ tự phát” được các huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh triển khai từ lâu. Những đợt ra quân quyết liệt với các biện pháp xử phạt hành chính - thậm chí cưỡng chế tháo dỡ lều bạt, tịch thu phương tiện tưởng sẽ “đẩy lùi” chợ tự phát khỏi cuộc sống. Thế nhưng chỉ một thời gian, chợ tự phát lại tái hoạt động, xô bồ và nhếch nhác hơn trước.
Ngày 15/11, Đội CSGT và Trật tự - Công an TP. Vũng Tàu phối hợp với lực lượng các phường, xã ra quân xử lý 13 điểm buôn bán tự phát trên địa bàn. Lực lượng chức năng đã đến các chợ tự phát tuyên truyền, nhắc nhở các cửa hàng kinh doanh không được buôn bán lấn chiếm lòng đường vỉa hè, không buôn bán hàng rong, không dùng xe tự chế bán hàng rong lưu động trên đường. Được lực lượng chức năng nhắc nhở, người bán hàng tại nhiều chợ tự phát đã chấp hành, dọn dẹp hàng hóa lùi vào bên trong. Lực lượng chức năng cũng đã tiến hành ghi hình, lập biên bản tịch thu tang vật vi phạm đối với những hộ tái diễn buôn bán tự phát, lấn chiếm lòng đường, vỉa hè.
Những ngày này đi qua các chợ tự phát ngã tư Chí Linh, chợ “Phi trường” ở cuối đường Trương Công Định, chợ tự phát Cô Giang… của TP. Vũng Tàu, người ta thấy tình trạng buôn bán kinh doanh lấn chiếm lòng lề đường đã giảm hẳn. Tuy vậy, khi không có bóng dáng của lực lượng chức năng, cảnh bày bán vật vạ trên vỉa hè, người mua dựng xe máy chen chúc chung quanh, ảnh hưởng đến trật tự an toàn giao thông lại tái diễn.
Sau hơn 1 tháng mở cửa trở lại, nhiều chợ truyền thống ở TP. Vũng Tàu vẫn vắng bóng người mua, nhiều quầy sạp vừa mở đã phải ngừng kinh doanh vì ế ẩm. Nguyên nhân một phần vì ảnh hưởng của dịch COVID-19, phần khác vì sự cạnh tranh của kinh doanh trực tuyến và đặc biệt là tình trạng bị các chợ tự phát “bao vây”. Thật nghịch lý khi chợ truyền thống được quản lý chặt chẽ, tiểu thương thực hiện nghiêm ngặt các biện pháp phòng, chống dịch, đóng phí đầy đủ thì ngày một ế ẩm, đìu hiu trong khi chợ tự phát hoạt động khá sôi động gây mất an toàn phòng chống dịch, rất không công bằng cho tiểu thương.
Dẹp chợ tự phát thực sự là một bài toán khó đối với chính quyền địa phương và cơ quan chức chức năng. Khó nhưng không phải là không thể!
Muốn dẹp chợ tự phát, phải có chợ truyền thống thay thế, tạo được sinh kế cho người buôn bán nhỏ. Tất nhiên, chợ xây mới phải được qui hoạch hợp lý, thuận tiện, đáp ứng được nhu cầu mua sắm đa dạng của người dân.
Muốn dẹp chợ tự phát cần nâng cao nhận thức của người dân về thói quen mua sắm văn minh, an toàn. Một khi người dân đã thay đổi tâm lý “tiện đâu mua đó” thì chợ tự phát khó tồn tại.
“Đề án nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng lòng đường, vỉa hè” được UBND TP. Vũng Tàu phê duyệt vào tháng 12/2019 có thể nói là một giải pháp tích cực khi cơ quan chức năng phải hài hòa giữa đời sống dân sinh và tái lập trật tự đô thị. Tích cực triển khai đề án sẽ góp phần bảo đảm trật tự an toàn giao thông và mỹ quan đô thị, vừa đảm bảo an sinh cho người dân bao năm nay sống bằng nghề buôn bán trên vỉa hè.
Dẹp chợ tự phát là chủ trương đúng, là cần thiết, vì mục tiêu đô thị sạch đẹp, văn minh, an toàn, hạnh phúc của người dân. Bài toán chợ tự phát hoàn toàn có thể giải được nếu cả hệ thống chính trị vào cuộc với tất cả quyết tâm.
TRƯƠNG TÙNG