Thông tin vào những ngày cuối cùng của năm 2020 đã làm “nức lòng” các DN xuất khẩu. Đó là vào lúc 21 giờ ngày 29/12/2020, theo giờ Việt Nam, Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Vương quốc Anh (UKVFTA) đã được đại diện ủy quyền (Đại sứ) của Chính phủ hai nước chính thức ký kết tại Luân Đôn, Vương quốc Anh. Hai bên cũng đang gấp rút hoàn thành các thủ tục trong nước phù hợp với quy định của pháp luật, bảo đảm việc có thể thực hiện ngay Hiệp định từ 23 giờ ngày 31/12/2020. Từ tháng 1/2021, UKVFTA sẽ tác động tích cực cho các DN của Việt Nam và Anh với việc cắt giảm thuế quan đáng kể cho hơn 70% hàng xuất khẩu từ Việt Nam sang Anh và ở chiều ngược lại là 65%, trong đó nhiều hàng hóa sẽ được hưởng thuế suất 0%. Sau 6 năm, trên 99% hàng hóa hai nước sẽ có mức thuế 0%.
Trong bối cảnh Anh đã chính thức rời khỏi Liên minh châu Âu và giai đoạn chuyển tiếp chuẩn bị kết thúc (ngày 31/12/2020), việc ký kết UKVFTA sẽ đảm bảo thương mại song phương giữa Việt Nam và Vương quốc Anh không bị gián đoạn sau khi kết thúc giai đoạn chuyển tiếp. Hiệp định song phương này cũng là sự khởi đầu của một giai đoạn mới trong quan hệ giữa hai nước đối với việc phát triển các lĩnh vực thương mại chủ chốt. Với các cam kết mở cửa thị trường, cộng thêm hạn ngạch đối với những mặt hàng có lợi thế cạnh tranh, giúp DN có thêm cơ hội xuất khẩu vào Anh. Theo tính toán thì giá trị thuế nhập khẩu mà hàng hóa Việt Nam tiết kiệm được khi vào Anh ước đạt 3.500 tỷ đồng/năm, có ý nghĩa rất quan trọng trong bối cảnh đại dịch COVID-19 hiện nay.
Anh là đối tác thương mại lớn thứ 3 của Việt Nam tại khu vực châu Âu. Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, UKVFTA sẽ góp phần gia tăng đáng kể hàng hóa hai nước vào thị trường của nhau, tạo thêm sự gắn kết và đan xen về kinh tế giữa hai đối tác chiến lược. Thời gian qua, đặc biệt là từ khi thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược năm 2010, kim ngạch thương mại Việt Nam-Anh tăng mạnh từ 2 tỷ USD lên 6,6 tỷ USD năm 2019. 11 tháng của năm 2020, mặc dù chịu nhiều tác động bất lợi của đại dịch COVID-19 và Brexit, kim ngạch xuất khẩu vào Anh vẫn đạt xấp xỉ 5,2 tỷ USD.
Dư địa tăng trưởng thị trường tại Anh cho sản phẩm Việt Nam còn rất lớn vì tất cả các sản phẩm xuất khẩu Việt Nam chỉ chiếm không quá 1% thị phần trong tổng kim ngạch nhập khẩu hàng hóa mỗi năm gần 700 tỷ USD (2019) của Anh. Do đó, UKVFTA được kỳ vọng sẽ tiếp nối động lực thúc đẩy quan hệ thương mại, đầu tư của hai bên trong những năm tới, trước hết là thúc đẩy xuất khẩu các mặt hàng chủ lực của Việt Nam. Anh cũng cam kết dành cho Việt Nam hạn ngạch thuế quan với thuế 0% cho 10 mặt hàng như trứng gia cầm, bắp, gạo, tinh bột mì, cá ngừ, đường, nấm... Đặc biệt, trong giai đoạn đại dịch COVID-19, nhu cầu nông sản, thực phẩm, sản phẩm điện tử, dụng cụ xét nghiệm, đồ bảo hộ bệnh viện của thị trường Anh có xu hướng gia tăng, do đó, kết hợp với những cơ hội về tiếp cận thị trường từ UKVFTA, xuất khẩu hàng hóa sang thị trường Anh sẽ tiếp tục được thúc đẩy mạnh mẽ.
Mặc dù cho đến thời điểm này, Hiệp định vẫn còn rất mới mẻ, tuy nhiên trong dài hạn, để có thể hiện thực hóa những cơ hội mà UKVFTA hứa hẹn mang lại, các DN cần có hiểu biết chính xác, đầy đủ về các cam kết cụ thể. Từ đó mới có thể hành động chuẩn bị, tận dụng một cách phù hợp. Các DN cũng không phải chỉ tận dụng ưu đãi mà còn phải vượt qua chính mình, đặc biệt trong việc thiết lập các chuỗi cung ứng và tiêu thụ mới, không chỉ ở thị trường thế giới mà ngay cả trên “sân nhà”.
NGÔ GIA