Trên facebook cá nhân, hiệu trưởng một trường THPT ở TP.Hồ Chí Minh chia sẻ ông có ý định tổ chức một buổi họp phụ huynh kết hợp tư vấn hướng nghiệp cho phụ huynh học sinh khối lớp 12 vào trung tuần tháng 3 này để gia đình phối hợp tốt với nhà trường kịp thời tư vấn cho các em chọn ngành, nghề phù hợp, tránh để các em thiếu sự hiểu biết mà đăng ký ngành, nghề theo cảm tính. Với sự tham gia của một số chuyên gia tư vấn giàu kinh nghiệm, ông hy vọng buổi họp sẽ mang đến cho phụ huynh những thông tin thiết thực về các ngành nghề trong xã hội, cơ hội việc làm các ngành nghề đó, giải đáp những băn khoăn của phụ huynh trước quyết định chọn nghề vào đời của con em.
Vị hiệu trưởng kể việc ông “thiết kế” cuộc họp phụ huynh kết hợp tư vấn hướng nghiệp xuất phát từ lời “than thở” của một cựu học sinh lớp 12. Năm rồi, trong dịp về trường thăm thầy cô nhân ngày Nhà giáo Việt Nam 20-11, cựu học sinh này chia sẻ cha em là chủ một doanh nghiệp lớn. Là con trai duy nhất, cha em muốn em học quản trị kinh doanh để nối nghiệp ông trong quản lý doanh nghiệp gia đình trong khi em chỉ muốn theo học ngành kiến trúc. Nhưng trước sức ép của cha, em đành phải theo học quản trị kinh doanh. Ra trường, về giúp cha quản lý doanh nghiệp gia đình, em ngày càng cảm nhận mình đang phải làm một nghề mà mình không ưa thích, luôn cảm thấy là ghánh nặng. “Em biết có nhiều bạn lớp 12 bị cha mẹ áp đặt học những ngành nghề mà các bạn không có một tí hứng thú, say mê. Em muốn các bậc cha mẹ đừng dùng quan điểm cá nhân chủ quan tạo áp lực lên con cái trước ngưỡng cửa vào đời. Hãy giúp con em mình định hướng chọn trường, chọn ngành nghề phù hợp!”.
Lựa chọn nghề nghiệp là điều quan trọng nhất trong cuộc đời của mỗi người. Định hướng nghề nghiệp sai lầm không chỉ khiến các bạn trẻ không phát triển được nghề nghiệp mà còn lãng phí thời gian, tiền bạc, công sức, thậm chí còn có thể gây những tổn thương tâm lý cho cả một đời người. Không ít sinh viên sau khi chọn ngành học rồi mới thấy mình đã chọn sai ngành nghề. Xảy ra tình trạng này, một phần do học sinh không được định hướng nghề nghiệp đúng hướng. Người thì chạy theo “nghề hot” để dễ kiếm tiền, người lại chạy theo nghề “sang chảnh” để có danh, một số thì chọn nghề theo ý thích bồng bột nhất thời, không xét đến khả năng thật sự của mình. Đáng chú ý không ít bạn trẻ phụ thuộc vào ý kiến của phụ huynh khi chọn nghề mà thường là chọn trường tốt trước khi chọn ngành hay độ “hot” của ngành trong thời điểm hiện tại dù các em không hứng thú với ngành nghề đó. Nhà hoạt động xã hội nổi tiếng, thạc sĩ Nguyễn Thị Oanh từng nhận định, tình hình “cha mẹ đặt đâu con ngồi đó” trong chọn nghề có lẽ còn nặng hơn trong hôn nhân gia đình vì ít ra tình yêu còn là một động cơ mạnh đủ các bạn trẻ giành lại hạnh phúc cho mình.
Quả thật, không ít phụ huynh ngày nay chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của những giá trị thời thượng, muốn con mình theo học những nghề có thu nhập “khủng”, quyền lực, có vị trí xã hội cao. Bất chấp năng khiếu, xu hướng, ước vọng của con mình, họ đưa ra những chọn lựa thay con và cho rằng đó là cách làm tốt nhất cho con mình. Đây quả là một sức ép quá lớn đối với các bạn trẻ vốn đã quá thụ động và không dám quyết đoán cho tương lai cuộc đời mình.
Các chuyên gia tâm lý đã rất có lý khi cho rằng phụ huynh không nên vì những bất đồng trong mong muốn chọn trường, chọn nghề mà gia tăng áp lực lên con cái, điều này chỉ khiến tâm lý con trẻ thêm căng thẳng,sẽ không có lợi khi các em bước vào kỳ thi. Thay vì áp đặt, các bậc phụ huynh chỉ nên gợi mở, định hướng cho con chọn ngành nghề dựa trên sở thích, năng lực bản thân. Nếu có thể, nên cùng con tham gia các buổi tư vấn tuyển sinh do các trường ĐH, cơ quan báo chí tổ chức, để tư vấn con em chọn nghề có tính đến nhu cầu xã hội kết hợp với nguyện vọng, sở thích cá nhân.
Giúp các bậc phụ huynh thay đổi nhận thức về việc chọn ngành nghề cho con không chỉ tạo điều kiện cho các em chọn đúng ngành nghề yêu thích mà còn thay đổi cách giáo dục gia đình để các em nhanh chóng biết suy nghĩ độc lập và sống tự tin. Nhận thức được điều này, các bậc phụ huynh sẽ không còn buộc con viết tiếp ước mơ còn dang dở thời trẻ của mình, muốn con thành đạt hơn mình, thay vào đó sẽ làm người bạn đường đồng hành tiếp sức cho con, còn lại con trẻ được quyền quyết định lựa chọn của mình.
HẢI LĂNG