Nhiều tỉnh thành trong cả nước đang triển khai quyết định của Thủ tướng Chính phủ về Đề án Văn hóa công vụ, trong đó chú trọng xây dựng tinh thần, thái độ làm việc; Chuẩn mực giao tiếp, ứng xử; Chuẩn mực đạo đức, lối sống của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức (CBCC), bảo đảm tính chuyên nghiệp, đáp ứng nhu cầu phục vụ người dân và DN.
Trong giao tiếp với người dân, nhiều địa phương còn qui định cụ thể: CBCC phải tôn trọng, lắng nghe, tận tình hướng dẫn về quy trình xử lý công việc và giải thích cặn kẽ những thắc mắc của người dân. Thực hiện “4 xin, 4 luôn”: Xin chào, xin lỗi, xin cảm ơn, xin phép; Luôn mỉm cười, luôn nhẹ nhàng, luôn lắng nghe, luôn giúp đỡ. Một số địa phương còn đặt vấn đề thay thế ngay các CBCC nhũng nhiễu, gây khó khăn cho DN; kiên quyết không bố trí CBCC thiếu phẩm chất, năng lực vào những khâu, công việc dễ nảy sinh tiêu cực, mặt khác xử lý nghiêm những cá nhân, tổ chức tùy tiện đặt ra các quy định trái pháp luật và trái thẩm quyền; hành vi kéo dài thời gian giải quyết hồ sơ, gây phiền hà, nhũng nhiễu, có thái độ cửa quyền, hống hách với người dân, DN.
Vấn đề CBCC khi tiếp dân phải tươi cười, chào hỏi mà các địa phương đặt ra trong khi triển khai Đề án Văn hóa công vụ không phải là mới. Từ nhiều năm qua, lãnh đạo nhiều tỉnh thành đã thường xuyên nhắc nhở CBCC khi tiếp dân phải niềm nở, biết cười. Bí thư Thành ủy Hà Nội Hoàng Trung Hải lưu ý:“Chúng ta vẫn hay nói là chính quyền phục vụ mà đã là chính quyền phục vụ thì kể cả người dân nóng tính, có xưng hô thế nọ thế kia chúng ta cũng phải vui. Bây giờ phải tập đứng trước gương mà học cười”; Lãnh đạo tỉnh Đồng Tháp thì khuyến cáo “CBCC phải học cười, học cách hiểu và đồng cảm với dân. CBCC nào không biết cười, không đồng cảm với nhân dân thì dứt khoát cho nghỉ!”; Với thông điệp “Cười với dân là tôn trọng chính mình”, Sở Nội vụ Đà Nẵng đã phát hành video đồ họa nhắc nhở công chức khi tiếp dân phải niềm nở, biết cười…
“Nụ cười công sở” đóng vai trò quan trọng trong công tác CCHC. Nó thể hiện thái độ ân cần, niềm nở và sẵn lòng hỗ trợ nhân dân của CBCC, là chất “xúc tác” giúp cho các mối quan hệ giữa CBCC và người dân, DN trở nên gần gũi, tốt đẹp, tạo nên không khí làm việc vui vẻ, hiệu quả. Tuy vậy, không phải ai cũng muốn mỉm cười với những người mình chưa từng quen biết do thói quen, áp lực nghề nghiệp hoặc chưa hiểu hết tác dụng của nụ cười. Kết quả khảo sát hằng năm của Bộ Nội vụ cho thấy ở các địa phương vẫn còn không ít CBCC có thái độ chưa đúng mực, thiếu thân thiện, niềm nở, thậm chí cáu gắt, quát nạt, vòi vĩnh, nhũng nhiễu người dân. Với những CBCC này, nụ cười vẫn như một thứ xa xỉ. Họ đã quên lời dặn của Bác Hồ “Mỗi cán bộ phải là công bộc của dân”.
Cải cách thủ tục hành chính là một chủ trương lớn của Chính phủ. Thời gian qua, các thủ tục, cơ chế đã cải tiến mạnh mẽ nhưng mức độ hài lòng của dân vẫn chưa được cải thiện đáng kể bởi ở không ít CBCC còn thiếu nụ cười. Thực tế cho thấy, địa phương nào chú trọng siết chặt kỷ luật, kỷ cương hành chính, nâng cao văn hóa công vụ, hình thành phong cách ứng xử, lề lối làm việc chuẩn mực của đội ngũ CBCC thì ở đó mức độ hài lòng của ngưởi dân về thái độ phục vụ của CBCC tăng cao, chỉ số cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) của địa phương đó nằm trong nhóm xếp hạng cao dù đời sống còn nhiều khó khăn, cơ sở hạ tầng thiếu thốn.
Bằng nhiều giải pháp, những năm gần đây, BR-VT đã từng bước nâng cao chất lượng hoạt động công vụ của đội ngũ CBCC theo hướng chuyên nghiệp, trách nhiệm, năng động, minh bạch, thân thiện, tạo niềm tin và sự hài lòng cho người dân và DN. Nhờ vậy, thứ hạng PCI (Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh) của BR-VT luôn được cải thiện qua các năm và được đánh giá là địa phương có chỉ số PCI tăng ổn định và bền vững.
Để bộ máy công quyền ngày có nhiều CBCC biết cười với dân - tất nhiên đó phải là nụ cười chân thành xuất phát từ ý thức, trách nhiệm và trái tim của người CBCC, cần tiếp tục rà soát, sửa đổi các quy định liên quan, tạo cơ sở pháp lý ngăn ngừa một cách căn bản những vi phạm về văn hóa công vụ; Thanh tra công vụ cần tăng cường thanh tra, kiểm tra, qua đó phát hiện và xử lý nghiêm những CBCC cửa quyền, hách dịch, thờ ơ, vô cảm, gây khó khăn, phiền hà, kéo dài thời gian xử lý công việc của DN và người dân.
Tất nhiên, nụ cười không phải chỉ đến từ một phía. Cần phải tạo lập, xây dựng và nuôi dưỡng môi trường thân thiện. CBCC thân thiện và công dân thân thiện. Khi đó nụ cười sẽ lan tỏa rộng rãi trong bộ máy công quyền.
NGUYỄN TRIỆU HẢI