“Còn tình trạng trên nóng, dưới lạnh, còn tình trạng tham nhũng vặt, chi phí không chính thức. Một container nếu phải bôi trơn 1 triệu đồng thì mỗi năm doanh nghiệp (DN) mất hàng chục tỷ đồng. Chính những chi phí không chính thức này sẽ giết DN”. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã nhấn mạnh như trên khi đến dự Hội nghị tổng kết công tác tài chính ngân sách nhà nước năm 2018 và triển khai nhiệm vụ tài chính ngân sách nhà nước năm 2019 diễn ra ngày 9-1 vừa qua. Người đứng đầu Chính phủ nhắc nhở Bộ Tài chính phải có bộ lọc, đưa ra hệ thống tiêu chí đo lường DN chấp hành tốt pháp luật, DN chấp hành không tốt pháp luật để có ứng xử công bằng, công khai, minh bạch, không làm khó DN.
Sở dĩ Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phải nhắc nhở như trên là vì Tổng cục Hải quan vừa phối hợp với Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) thực hiện cuộc khảo sát mức độ hài lòng của DN đối với thủ tục hành chính xuất nhập khẩu năm 2018. Kết quả cho thấy, cộng đồng DN đã có những đánh giá tích cực về cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực xuất nhập khẩu ở các tiêu chí như kiểm tra hồ sơ thông quan, tiếp cận thủ tục, nộp thuế. Tuy nhiên, không ít DN vẫn phải bỏ ra chi phí “bôi trơn” nếu không sẽ bị phân biệt đối xử khi làm thủ tục xuất nhập khẩu.
Năm 2018, trong bối cảnh kinh tế toàn cầu có dấu hiệu chững lại, kinh tế của Việt Nam vẫn đạt trên 7%, lạm phát được kiểm soát dưới 3,6%, lạm phát cơ bản duy trì ổn định dưới 1,5%. Đó là kết quả của quá trình tái cấu trúc lại hệ thống kinh tế để hướng tới những mục tiêu tăng trưởng bền vững; Việc Chính phủ đẩy mạnh cải cách về kinh tế, đặc biệt là cải cách về môi trường đầu tư, kiên quyết cắt giảm các giấy phép con tạo nhiều động lực cho phát triển… Giới DN, doanh nhân cộng hưởng thêm niềm lạc quan này bằng các kế hoạch tăng vốn, bổ sung nhân sự, cải tiến sản phẩm và mở rộng thị trường. Hơn ai hết, mỗi DN đều tự hiểu rằng nỗ lực của mình là giải pháp hữu hiệu nhất để vượt lên phía trước, góp phần vào quy mô phát triển của nền kinh tế, chiếm trên 60% GDP của toàn bộ nền kinh tế. Đây sẽ là động lực tạo đà tăng trưởng cho GDP ở mức dự báo khoảng 7% trong năm 2019.
Thật đáng mừng khi phần lớn DN vẫn giữ được niềm tin trong giai đoạn khó khăn nhất. Kết quả khảo sát mới nhất của Vietnam Supply Chain, một tổ chức độc lập phi lợi nhuận dành cho hơn 11.000 chuyên gia trong ngành quản lý cung ứng Việt Nam vừa được công bố cho thấy, khi được hỏi về triển vọng và mong đợi của DN cho 2019, có đến 80,6% DN lạc quan tin rằng năm 2019 sẽ là một năm tốt hơn 2018. Các khảo sát độc lập trong và ngoài nước cũng cho biết DN Việt Nam lạc quan nhất châu Á với 62% DN nhỏ và vừa kỳ vọng GDP sẽ tăng trưởng tốt hơn, 75% số DN được điều tra tin rằng năm 2019 kinh tế Việt Nam sẽ tốt hơn.
Các chuyên gia kinh tế tin rằng, nếu không bị làm khó bởi những thủ tục “hành” là “chính”, những chi phí “lót tay” hẳn DN sẽ lạc quan hơn nữa vào triển vọng kinh doanh trong năm mới 2019.
Xuân Kỷ Hợi 2019 đang về, giới DN mong mỏi các bộ, ngành chức năng, chính quyền các cấp thực hiện nghiêm lời nhắc nhở của Thủ tướng, nỗ lực cải cách thể chế và cải thiện mạnh mẽ môi trường kinh doanh, bảo vệ DN hoạt động đúng pháp luật bằng những hành động thiết thực: Cắt bỏ giấy phép con, giảm bớt phiền hà, ngăn chặn triệt để những khoản “bôi trơn” phi lý, tạo điều kiện tốt nhất để các DN phát triển bình đẳng và bền vững. Giới DN cũng mong muốn cơ quan công quyền thực sự coi DN là đối tượng phục vụ, cán bộ xem việc giải quyết hay xử lý hồ sơ cho DN là trách nhiệm của mình chứ không phải là sự ban phát, từ đó đòi hỏi sự “chung chi”, phí “lót tay”. Chỉ cần được như vậy đã là món quà Xuân quý giá và thiết thực đối với giới DN, doanh nhân.
NGUYỄN TRIỆU HẢI