Như vậy, việc chuyển hồ sơ nợ BHXH sang cơ quan công an đã có tác dụng răn đe rất lớn và giúp truy thu số nợ BHXH để bảo đảm quyền lợi người lao động. Tuy ai cũng hiểu rằng, đây là giải pháp cuối cùng trong các giải pháp thu hồi nợ, bất đắc dĩ mới phải “dụng” tới. Hiện BHXH Hà Nội đang đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra, thu nợ BHXH. Song song đó, cơ quan này đã có động thái gửi văn bản đôn đốc thu nợ đến 21.408 đơn vị nợ BHXH. Việc thanh tra, kiểm tra đã được thực hiện tại 1.367 đơn vị nợ, bước đầu thu hồi được 273/576 tỉ đồng. Đến hết tháng 8/2018, số tiền nợ BHXH trên địa bàn Hà Nội phải tính lãi là 1.788 tỉ đồng, bằng 4,56% kế hoạch thu (giảm được 427 tỉ đồng tiền nợ BHXH của năm 2017). Kết quả trên được coi là khả quan, thậm chí là thành công lớn đối với cơ quan BHXH Hà Nội.
BR-VT có tổng nợ BHXH 124 tỉ đồng, chiếm 2,74% so với số phải thu. Trong số các DN nợ BHXH, không ít đơn vị trong diện chây ì, nợ kéo dài, có DN số thời gian nợ hàng chục tháng dẫn đến những hệ lụy cho người lao động khi nghỉ việc, đến tuổi nghỉ hưu hoặc ốm đau, bệnh tật hay tai nạn lao động… Cơ quan BHXH BR-VT tuy chưa “cứng rắn” bằng BHXH TP.Hà Nội khi sử dụng đến động thái chuyển hồ sơ qua cơ quan công an điều tra, nhưng cũng đã vận dụng tới việc cung cấp hồ sơ để LĐLĐ và người lao động khởi kiện ra tòa hàng loạt DN nợ BHXH kéo dài. Đơn cử như cuối tháng 8 vừa qua, LĐLĐ TP.Vũng Tàu sau khi được NLĐ ủy quyền, đã trực tiếp khởi kiện đòi quyền lợi về nợ BHXH cho hơn 30 người lao động tại Công ty TNHH TM Lắp đặt vật liệu cách nhiệt (TP.Vũng Tàu) và thắng kiện với số tiền hơn 1,3 tỉ đồng. Trước đó, LĐLĐ TP.Vũng Tàu cũng đã đòi quyền lợi cho hàng trăm người lao động với nhiều tỉ đồng BHXH.
Trong vòng vài năm trở lại đây, khi cơ quan BHXH được giao chức năng thanh tra chuyên ngành về BHXH cũng đã tăng khả năng đòi nợ để bảo đảm quyền lợi cho người lao động. Điển hình như, cuối năm 2017, BHXH tỉnh công bố Quyết định thành lập Đoàn Thanh tra đột xuất về thực hiện nghĩa vụ BHXH, BHTN, BHYT tại 42 đơn vị trên địa bàn tỉnh. Ngay sau khi nhận được thông báo, đã có 28/42 đơn vị nhanh chóng trả nợ BHXH, BHTN, BHYT cho cơ quan BHXH tỉnh với số tiền hơn 10,9 tỷ đồng. Trong khi đó, những năm trước, mặc dù cơ quan BHXH tỉnh nhiều lần phát hành công văn đốc thúc nhưng rất ít đơn vị, DN phản hồi sớm, thậm chí vẫn tiếp tục nợ chây ì, kéo dài. Từ đầu năm 2018 đến nay, BHXH tỉnh đã tổ chức 4 đợt thanh tra tại 115 đơn vị, DN nợ BHXH với tổng số tiền nợ 26,5 tỉ đồng. Qua thanh tra, các đơn vị, DN đã nộp được 12,4 tỉ đồng (đạt tỷ lệ 47%). Mới đây nhất, BHXH tỉnh đã quyết định thành lập đoàn thanh tra tại 40 đơn vị, DN. Dự kiến trong những tháng cuối năm, BHXH tỉnh sẽ thanh tra tại 120 đơn vị, DN nợ BHXH để thúc nợ, đòi nợ.
Lâu nay, các vụ tranh chấp lao động tập thể diễn ra chủ yếu vẫn xoay quanh việc DN không bảo đảm chế độ cho người lao động, nhất là liên quan đến chính sách BHXH. Bởi vậy, việc cơ quan BHXH quyết liệt trong truy thu nợ BHXH là động thái tích cực để bảo đảm quyền lợi cho người lao động, đồng thời cũng góp phần chấn chỉnh tình trạng trên. Việc mạnh tay đối với những DN chây ì là rất cần thiết và nên được cơ quan BHXH duy trì thực hiện.
SƠN TRÀ