Bóng đá Đông Nam Á đang chứng kiến một làn sóng nhập tịch rầm rộ, đặt ra một câu hỏi lớn về bản sắc và định hướng phát triển. Giữa xu thế đó, bóng đá Việt Nam vẫn kiên định với chiến lược lấy nội lực làm nền tảng, coi đào tạo trẻ là gốc rễ thay vì chạy theo thành tích ngắn hạn.
 |
| Nguyễn Hoàng Nam Mi, cầu thủ Việt kiều đầu tiên được triệu tập lên tuyển nữ Việt Nam. |
Làn sóng này thể hiện rõ nhất ở Indonesia. Mới đây, tuyển nữ nước này đã triệu tập tới 13 cầu thủ nhập tịch, phần lớn đang thi đấu tại châu Âu và Mỹ, cho thấy quyết tâm "nâng cấp" đội hình một cách thần tốc. Ở cấp độ đội tuyển nam, Indonesia và Malaysia cũng là những ví dụ tiêu biểu khi mạnh tay nhập tịch hàng loạt cầu thủ từ khắp nơi trên thế giới.
Chiến lược này đã mang lại hiệu quả tức thì. Tuyển nữ Philippines với dàn cầu thủ gốc gác Bắc Mỹ và châu Âu đã làm nên lịch sử khi lần đầu giành vé dự World Cup nữ 2023. Tuyển nam Indonesia cũng lần đầu tiên lọt vào vòng loại thứ ba World Cup 2026. Gần đây nhất, Malaysia với một đội hình được "ngoại hóa" mạnh mẽ đã gây sốc khi thắng tuyển Việt Nam 4-0. Những kết quả này đang làm thay đổi đáng kể cục diện bóng đá khu vực và là hồi chuông cảnh báo cho các đối thủ.
Trong bối cảnh đó, Việt Nam có những động thái hòa nhập nhưng vẫn rất thận trọng. Ở đội tuyển nam, chúng ta đã chào đón những cầu thủ Việt kiều chất lượng như thủ môn Filip Nguyễn, hậu vệ Jason Pendant Quang Vinh, hay gần đây là tiền đạo được nhập tịch Nguyễn Xuân Son. Tuyển nữ cũng có trường hợp Việt kiều đầu tiên là Nguyễn Hoàng Nam Mi.
Tuy nhiên, so với sự ồ ạt của các quốc gia láng giềng, con đường của Việt Nam hoàn toàn khác biệt. Lý do một phần đến từ việc nguồn cầu thủ Việt kiều hoặc ngoại binh có chất lượng chuyên môn cao và đủ điều kiện nhập tịch còn hạn chế. Nhưng quan trọng hơn, đó là sự lựa chọn có chủ đích: bóng đá Việt Nam vẫn đặt trọn niềm tin vào con đường phát triển nội lực.
Nhìn rộng hơn, bóng đá là một câu chuyện dài hơi. Việc nhập tịch ồ ạt có thể là "lối tắt" dẫn đến thành công ngắn hạn, nhưng lại là một con dao hai lưỡi tiềm ẩn nhiều rủi ro. Việc quá phụ thuộc vào cầu thủ nhập tịch có thể làm thui chột tài năng trẻ trong nước, phai nhạt bản sắc lối chơi và tạo ra tâm lý ỷ lại, lười đầu tư vào công tác đào tạo. Bài học từ những nền bóng đá từng theo đuổi chính sách này như Trung Quốc hay UAE vẫn còn đó.
Đội tuyển quốc gia là bộ mặt, là niềm tự hào của cả một dân tộc. Bản sắc, sự gắn kết và chiều sâu được tích lũy từ các cấp độ trẻ mới là những giá trị tạo nên sức mạnh bền vững. Vì vậy, ưu tiên hàng đầu của Việt Nam vẫn là phát triển một hệ thống đào tạo trẻ vững mạnh, tiếp tục "ươm mầm" thế hệ kế cận từ các trung tâm hàng đầu như PVF, Viettel, Hà Nội, Hoàng Anh Gia Lai, Sông Lam Nghệ An…
Cánh cửa đội tuyển luôn rộng mở với những cầu thủ Việt kiều hay nhập tịch, miễn là họ đáp ứng được yêu cầu chuyên môn và mang trong mình khao khát cống hiến thực sự. Họ là sự bổ sung quý giá, không phải là "phao cứu sinh". Một đội tuyển có thể thắng vài trận nhờ sức mạnh "ngoại nhập", nhưng không thể vươn xa nếu thiếu đi nền tảng nội tại vững chắc.
Bóng đá Việt Nam đang trong giai đoạn chuyển giao thế hệ với không ít thách thức. Nhưng đây cũng là thời điểm quan trọng nhất để khẳng định con đường đi của riêng mình. Chúng ta cần thành tích, nhưng còn cần hơn một sự phát triển có chiều sâu, có bản sắc và mang đậm dấu ấn Việt Nam.
LAN ĐỨC