“Thế giới đã ở quá lâu dưới bóng vũ khí hạt nhân. Hãy lùi khỏi bờ vực thảm họa. Hãy mở ra kỷ nguyên hòa bình mới cho tất cả mọi người. Hãy làm nên lịch sử bằng cách để vũ khí hạt nhân trở thành quá khứ”. Đó là lời kêu gọi của Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres nhân Ngày Quốc tế xóa bỏ hoàn toàn vũ khí hạt nhân (26/9).
Phát biểu tại phiên họp toàn thể cấp cao của Đại Hội đồng Liên hợp quốc ngày 26/9, ông Guterres khẳng định, cách duy nhất để ngăn chặn việc sử dụng vũ khí hạt nhân là loại bỏ những vũ khí này. Ông cảnh báo bất kỳ việc sử dụng vũ khí hạt nhân nào - vào bất cứ thời gian, địa điểm và bối cảnh nào - cũng sẽ gây ra thảm họa nhân đạo ở quy mô lớn.
Theo Tổng Thư ký Liên hợp quốc, một cuộc chạy đua vũ trang mới đáng lo ngại đang diễn ra. Số lượng vũ khí hạt nhân có thể tăng lần đầu tiên sau nhiều thập kỷ. Các quy tắc ngăn chặn việc sử dụng, phổ biến và thử nghiệm vũ khí hạt nhân đang bị suy yếu. Cấu trúc giải trừ quân bị và không phổ biến vũ khí hạt nhân toàn cầu đang suy giảm.
Tổng thư ký Guterres lưu ý rằng, kho vũ khí hạt nhân đang được hiện đại hóa để loại vũ khí này nhanh hơn, chính xác hơn và có khả năng tàng hình hiệu quả hơn. Trong bối cảnh đó, Tổng Thư ký Liên hợp quốc kêu gọi các quốc gia có vũ khí hạt nhân đáp ứng nghĩa vụ giải trừ vũ khí và cam kết không sử dụng vũ khí hạt nhân trong bất kỳ trường hợp nào.
Ông nhấn mạnh sự cần thiết phải củng cố và tái cam kết thực hiện cơ chế giải trừ và không phổ biến vũ khí hạt nhân được xây dựng trong nhiều thập kỷ, bao gồm Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân, Hiệp ước cấm vũ khí hạt nhân và Hiệp ước cấm thử hạt nhân toàn diện.
Bên cạnh đó, ông Guterres kêu gọi các giải pháp đối thoại, ngoại giao và đàm phán để giảm căng thẳng và chấm dứt mối đe dọa hạt nhân. Theo ông, cuộc đối thoại này phải mở rộng đến tất cả các loại vũ khí hạt nhân và phải giải quyết xu hướng tương tác ngày càng tăng giữa vũ khí chiến lược và vũ khí thông thường, cũng như mối liên hệ giữa vũ khí hạt nhân và các công nghệ mới nổi như trí tuệ nhân tạo (AI).
Tổng thư ký Liên hợp quốc nhấn mạnh, con người phải luôn kiểm soát và chịu trách nhiệm về bất cứ quyết định nào liên quan việc sử dụng vũ khí hạt nhân.
QUANG HƯNG