Chuyên gia nhận định về cuộc bầu cử Thượng viện Nhật Bản

Sáng 10/7, cử tri Nhật Bản đã đi bỏ phiếu để chọn ra các gương mặt mới cho Thượng viện.

Mục tiêu của Thủ tướng Kishida Fumio, người đang giữ chức Chủ tịch đảng Dân chủ Tự do (LDP), trong cuộc bầu cử này là giúp liên minh cầm quyền duy trì thế đa số ở Thượng viện. Điều này đồng nghĩa với việc ngoài 70 ghế ở Thượng viện chưa tới thời điểm phải bầu lại, liên minh cầm quyền cần phải giành thêm 55 ghế trong cuộc bầu cử này.

Cử tri bỏ phiếu trong cuộc bầu cử Thượng viện tại Osaka, Nhật Bản ngày 10/7/2022.

Giới phân tích cho rằng đây là mục tiêu khá khiêm tốn và liên minh cầm quyền có thể dễ dàng đạt được. Trao đổi với các phóng viên, ông Yu Uchiyama, Giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Tokyo, cho biết chính quyền của Thủ tướng Kishida hiện có tỷ lệ ủng hộ tương đối cao. Trong khi đó, các đảng đối lập chỉ đạt được đồng thuận về việc giới thiệu các ứng cử viên duy nhất ở 11 khu vực bầu cử một ghế.

Ngay cả trong các cuộc bầu cử Thượng viện năm 2016 và 2019, các đảng đối lập đã nhất trí giới thiệu ứng cử viên duy nhất ở hầu hết trong tổng số 32 khu vực bầu cử một ghế, nhưng họ vẫn thất bại. Đảng đối lập lớn nhất hiện nay là đảng Dân chủ Lập hiến Nhật Bản (CDPJ). Tuy nhiên, tỷ lệ ủng hộ đối với đảng này hiện khá thấp…

Trong bối cảnh đó, liên minh cầm quyền “gần như chắc chắn sẽ giành đa số ghế tại Thượng viện” sau cuộc bầu cử này. Thậm chí, có khả năng họ còn giành được hơn 50% trong số 125 ghế được bầu lại lần này.

Về phía phe đối lập, CDPJ có thể sẽ hứng chịu thất bại và mất một số ghế ở Thượng viện, trong khi Đảng Duy tân Nhật Bản (JIP) có thể giành thêm một số ghế trong cuộc bầu cử này.

Với việc liên minh cầm quyền có thể dễ dàng duy trì thế đa số ở Thượng viện, vấn đề mà nhiều người quan tâm trong cuộc bầu cử lần này là liệu phe ủng hộ việc sửa đổi Hiến pháp có thể giành được thế đa số 2/3 (tức là ít nhất 166 ghế trong tổng số 248 ghế) ở Thượng viện sau cuộc bầu cử này hay không.

Đây là điều kiện tiên quyết để Thủ tướng Kishida khởi động tiến trình sửa đổi Hiến pháp ở Quốc hội sau khi phe ủng hộ sửa đổi Hiến pháp đã giành thế đa số 2/3 ở Hạ viện trong cuộc bầu cử năm ngoái.

Trong số 123 ghế ở Thượng viện chưa tới thời điểm bầu lại, có 84 ghế do các nghị sĩ thuộc phe ủng hộ sửa đổi Hiến pháp thuộc 4 đảng, gồm LDP, đảng Công minh, JIP và đảng Dân chủ vì Nhân dân (DPFP) cùng với nghị sĩ độc lập Seiko Hashimoto. Vì vậy, để có được thế đa số 2/3 ở Thượng viện, phe ủng hộ sửa đổi Hiến pháp cần giành được ít nhất 82 ghế trong cuộc bầu cử này.

Liên quan tới vấn đề trên, Giáo sư Uchiyama nêu rõ, sau cuộc bầu cử Hạ viện năm ngoái, phe ủng hộ sửa đổi Hiến pháp đã giành được thế đa số 2/3 ở cơ quan lập pháp này.

Nếu giành được 82 ghế trong cuộc bầu cử năm nay, khi kết hợp với 84 ghế ở Thượng viện chưa tới thời điểm bầu lại, phe ủng hộ sửa đổi Hiến pháp sẽ tiếp tục giành được thế đa số 2/3 ở Thượng viện.

Về tương lai của chính quyền của Thủ tướng Kishida sau cuộc bầu cử Thượng viện, Giáo sư Uchiyama nhận định rằng nếu liên minh cầm quyền giành thắng lợi trong cuộc bầu cử này, nhiều khả năng Thủ tướng Kishida sẽ tái đắc cử chức Chủ tịch LDP vào năm tới. Điều đó đồng nghĩa sẽ có một chính quyền tương đối ổn định ở Nhật Bản trong vòng 3 năm tới.

Cũng theo Giáo sư Uchiyama, trong thời gian tới, có vẻ như chính quyền của Thủ tướng Kishida sẽ trở nên ổn định và vì vậy, sẽ có tỷ lệ ủng hộ tương đối cao. 

Nhận định về phe đối lập, Giáo sư Uchiyama cho rằng nếu không có tiến bộ trong hợp tác giữa các đảng đối lập, họ không thể thay thế chính quyền hiện nay. Đó là bởi chừng nào còn có quá nhiều đảng đối lập vốn đang chia rẽ và bất đồng quan điểm thì họ không thể đánh bại được LDP. Vì vậy, để thay thế chính quyền hiện nay đòi hỏi phải có một đảng hoặc các đảng đối lập mạnh.

THANH TÙNG