Ai cũng biết đá là vật vô tri vô giác. Chúng không có quá trình sinh học, không thể thở, sinh sản hay di chuyển. Tuy nhiên, có một loại đá đặc biệt ở Romania có “hành vi” giống như một sinh vật sống.
Vào mùa khô, chúng hoàn toàn bất động và giữ nguyên vị trí mà không thay đổi kích thước. Nhưng khi mùa mưa đến, những viên đá dường như trở nên sống động, bắt đầu tăng kích thước và thậm chí di chuyển. Loại đá “sống” này được gọi là Trovant, được phát hiện trong ngôi làng nhỏ Costesti của Romania.
Các nhà khoa học vẫn chưa thể giải mã chính xác những đặc tính kỳ lạ của các Trovant ở Romania. Tất cả đều lý giải theo hướng mối liên hệ giữa các quá trình diễn ra trong đá và điều kiện khí tượng. Trovant có thể được tạo ra bởi sự tích tụ cát có độ xốp cao và trầm tích sa thạch kết dính bởi nước giàu canxi cacbonat. Trong đó, bất kỳ dạng nước nào giàu canxi cacbonat đều có thể phát triển khi có nước mưa.
Sau mỗi trận mưa lớn, Trovant hấp thụ khoáng chất trong nước mưa. Các khoáng chất được kết hợp với thành phần hóa chất đã có trong đá sau đó tạo ra phản ứng và áp suất bên trong. Áp lực tự phát làm cho đá phát triển từ tâm ra bề mặt và sinh sôi, với tốc độ lắng đọng lõi khoảng 4-5 cm trong 1000 năm.
Đá Trovant xuất hiện với hình dạng nhẵn và không có góc cạnh, thường là hình trụ, nốt sần hoặc hình cầu. Kích thước đá có thể phát triển từ vài mm và lớn đến 10 mét.
Có rất ít nghiên cứu về nguồn gốc của những viên đá đang lớn ở Romania, nhưng lại có nhiều giả thuyết được đưa ra. Theo Đại hội Địa chất Quốc tế, Trovant được coi là một loại “bê tông sa thạch”, có kết cấu từ tính phản ánh các điều kiện cổ động lực học (địa chấn cổ) và tương ứng với các thành phần cụ thể của trầm tích cát (đặc biệt là cacbonat) tích tụ trong cát, xuất hiện trong những chấn động địa chấn quan trọng.
Trovant tại Romania không chỉ kỳ lạ do cấu trúc và khả năng phát triển, sinh sôi mà chúng còn có thể di chuyển từ nơi này sang nơi khác. Điều đáng kinh ngạc nhất là các Trovant có cấu trúc của một cái cây, nếu cắt ngang thân đá, ta có thể thấy những vân tròn giống như vòng tuổi bên trong thân cây. Đến nay các nhà khoa học vẫn chưa tìm ra lời giải thích về đặc điểm độc đáo này, song với các đặc điểm kết hợp của một loại thực vật và một tảng đá, những viên đá “sống” tại làng Costesti (Romania) luôn gây tò mò, thú vị với du khách tham quan.
THU HẰNG