Ngày 6/4, Giám đốc điều hành Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF), bà Henrietta Fore đề xuất cần đơn giản hóa vấn đề quyền sở hữu trí tuệ (IPR) để sản xuất được nhiều vaccine ngừa COVID-19 hơn, trong bối cảnh trên 133.000.000 người đã mắc bệnh và trên 2,8 triệu người tử vong trên toàn cầu.
Bà Fore nhấn mạnh với mức độ sản xuất như hiện nay, thế giới không có đủ nguồn cung vaccine để đáp ứng nhu cầu của các nước trong khi nguồn cung sẵn có tập trung ở rất ít nước. Một số nước đã ký hợp đồng mua đủ vaccine tiêm chủng cho toàn bộ người dân trong nước, trong khi những nước khác thậm chí chưa có được lô vaccine đầu tiên.
Bà Fore cảnh báo: “Điều này đe dọa tất cả chúng ta. Virus SARS-CoV-2 cùng với các biến thể của virus sẽ thắng thế”. Theo đó, bà hối thúc các chính phủ, doanh nghiệp và đối tác khẩn trương hành động nhằm đảm bảo phân phối công bằng vaccine COVID-19 trên toàn cầu.
Trước hết, người đứng đầu UNICEF đề xuất người nắm giữ IPR tự nguyện và chủ động cấp phép để đơn giản hóa IPR. Tuy nhiên, riêng điều này chưa đủ để tăng sản xuất vaccine, người nắm giữ IPR cần hợp tác công nghệ, chủ động chia sẻ bí quyết và ký hợp đồng phụ với các nhà sản xuất mà không hạn chế quá mức về địa lý hoặc số lượng. Theo đó, các nhà sản xuất dược phẩm có thể tận dụng quan hệ đối tác cũng như sự hợp tác chủ động này để tăng quy mô và đa dạng hóa các cơ sở sản xuất.
Bà Fore cũng nhấn mạnh thế giới cần chấm dứt “chủ nghĩa dân tộc về vaccine”. Các chính phủ nên bãi bỏ các biện pháp trực tiếp và gián tiếp kiểm soát xuất nhập khẩu gây trở ngại, hạn chế hoặc trì hoãn xuất khẩu vaccine cũng như các nguyên liệu bào chế vaccine ngừa COVID-19.
Bên cạnh đó, Giám đốc điều hành UNICEF cũng đề xuất các chính phủ đã ký hợp đồng mua vaccine nhiều hơn số lượng cần thiết để tiêm chủng cho tất cả người trưởng thành trong nước trong năm nay nên chuyển nhượng, cho vay hoặc quyên góp số lượng dôi dư này cho cơ chế chia sẻ vaccine COVAX để phân bổ đồng đều cho những nước khác.
Những nước hiện sản xuất đủ vaccine cho người dân trong nước nên cân nhắc lập tức quyên góp ít nhất 5% lượng vaccine sẵn có và cam kết tiếp tục quyên góp từ nay đến cuối năm cũng như tăng cường quyên góp khi lượng cung ứng vaccine tăng lên.
NGUYỄN HẰNG