Trong khuôn khổ năm Chủ tịch ASEAN 2020, từ ngày 9-12/9, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 53 (AMM 53) và các Hội nghị liên quan đã diễn ra với hình thức trực tuyến.
 |
| Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh phát biểu tại AMM 53. |
Với sự tham gia của 27 đoàn thuộc 4 châu lục với các múi giờ khác nhau, AMM 53 và các Hội nghị liên quan là một trong những đợt Hội nghị quan trọng nhất trong năm Chủ tịch ASEAN 2020. Những mục tiêu đặt ra trước Hội nghị của Chủ tịch ASEAN 2020 – Việt Nam cũng như các nước thành viên và Đối tác đều cơ bản đạt được. 42 văn kiện được thông qua đã khẳng định rõ thành công của AMM 53 và các Hội nghị liên quan. Thành công trên cũng thể hiện rõ tinh thần “Gắn kết và Chủ động thích ứng” của ASEAN, hướng tới một Cộng đồng ASEAN đoàn kết, vững mạnh, thịnh vượng, rộng mở, vì lợi ích của người dân.
Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh nêu rõ, thành công của AMM 53 và các Hội nghị liên quan trong thời điểm đại dịch COVID-19 vẫn đang diễn biến phức tạp cho thấy sự đoàn kết, thống nhất và quyết tâm mạnh mẽ của các nước ASEAN, đồng thời thể hiện sự linh hoạt, chủ động và tích cực của Việt Nam trong vai trò Chủ tịch ASEAN 2020. 19 Hội nghị cấp Bộ trưởng đã diễn ra, trong đó có những Hội nghị quan trọng như AMM 53, các Hội nghị trong khuôn khổ ASEAN+3, Hội nghị Cấp cao Đông Á (EAS), Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF) lần thứ 27, các Hội nghị giữa ASEAN với các Đối tác.
Ngoài ra, còn có Đối thoại giữa các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN với đại diện Ủy ban liên Chính phủ ASEAN về nhân quyền (AICHR), Phiên họp đặc biệt của Hội đồng Điều phối ASEAN về phát triển tiểu vùng, Đối thoại cấp Bộ trưởng ASEAN về tăng cường vai trò của phụ nữ vì hòa bình và an ninh bền vững và Hội nghị Bộ trưởng Quan hệ đối tác Mekong-Hoa Kỳ lần thứ nhất.
Các Bộ trưởng ASEAN tiếp tục khẳng định quyết tâm và cam kết mạnh mẽ thực hiện đầy đủ, hiệu quả các mục tiêu và ưu tiên hợp tác trên tinh thần “Gắn kết và Chủ động thích ứng” của năm 2020. Dành quan tâm cao đến việc nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy ASEAN và các cơ chế, diễn đàn do ASEAN dẫn dắt trong bối cảnh môi trường toàn cầu và khu vực thay đổi nhanh chóng, phức tạp.
Các Bộ trưởng thống nhất thúc đẩy vai trò của ASEAN trong hợp tác tiểu vùng; gắn kết phát triển tiểu vùng với tiến trình phát triển chung của ASEAN. Tiếp tục khẳng định những đóng góp của ASEAN cho các nỗ lực duy trì hòa bình, an ninh quốc tế, các Bộ trưởng đã trao đổi và thống nhất tạo điều kiện phát huy vai trò của phụ nữ ASEAN trong hòa bình và an ninh.
Các Bộ trưởng Ngoại giao nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì đoàn kết, thống nhất, cách tiếp cận tổng thể của cả Cộng đồng ASEAN trong kiểm soát lây nhiễm và giảm thiểu tác động của dịch bệnh, giữ vững đà hợp tác liên kết, xây dựng Cộng đồng ASEAN. Hoan nghênh những đóng góp ban đầu đáng khích lệ của các nước cho Quỹ ASEAN Ứng phó COVID-19; nhất trí chỉnh sửa các quy định của Quỹ để tạo thuận lợi cho đóng góp từ các nước Đối tác cho Quỹ; sớm thành lập và đưa vào vận hành Kho dự phòng vật tư y tế khẩn cấp của khu vực; triển khai xây dựng Quy trình ứng phó chung của ASEAN đối với các tình huống y tế công cộng khẩn cấp; bảo đảm quyền tiếp cận công bằng, rộng rãi của người dân với vắcxin phòng COVID-19... Với sự hỗ trợ của các đối tác, ASEAN sẽ sớm thành lập Trung tâm khu vực về Ứng phó dịch bệnh và các Tình huống y tế công cộng khẩn cấp.
Các Bộ trưởng nhấn mạnh, song song với các nỗ lực kiểm soát dịch bệnh, ASEAN cần tập trung hỗ trợ người dân, DN khắc phục hậu quả kinh tế-xã hội do ảnh hưởng của COVID-19 và từng bước thúc đẩy phục hồi...
Các Bộ trưởng ASEAN và các Đối tác tái khẳng định cam kết ủng hộ hợp tác đa phương và khuôn khổ quan hệ giữa các quốc gia dựa trên nền tảng các nguyên tắc luật pháp quốc tế; tiếp tục đẩy mạnh hợp tác hiệu quả giữa ASEAN với các đối tác nhằm ứng phó với các thách thức đang nổi lên, trong đó có đẩy lùi đại dịch COVID-19 và thúc đẩy phục hồi toàn diện.
ASEAN cũng nhất trí trao quy chế Đối tác phát triển cho Pháp và Italy, chấp thuận Colombia và Cuba tham gia Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông Nam Á (TAC). ASEAN đề ra các biện pháp tăng cường sự đóng góp của ASEAN trên các vấn đề toàn cầu, qua đó nâng cao vai trò và tiếng nói của ASEAN trong khu vực và trên thế giới. Các Bộ trưởng đã trao đổi về các thách thức an ninh phi truyền thống như an ninh mạng, khủng bố, tội phạm xuyên quốc gia, thiên tai, biến đổi khí hậu... cùng các vấn đề quốc tế và khu vực.
Về Biển Đông, Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam nêu rõ lập trường nguyên tắc của ASEAN nhấn mạnh tầm quan trọng và lợi ích của hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông, là lợi ích chung của tất cả các quốc gia, được các nước Đối tác tiếp tục ủng hộ.
Các Bộ trưởng khẳng định cần tiếp tục thúc đẩy đối thoại và tăng cường xây dựng lòng tin, kiềm chế không có hoạt động làm gia tăng căng thẳng và phức tạp tình hình, không quân sự hóa, không sử dụng và đe dọa sử dụng vũ lực, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982.
Các Bộ trưởng cũng bày tỏ mong muốn Tuyên bố ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) được thực hiện đầy đủ và hiệu quả, kêu gọi sớm hoàn tất xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử tại Biển Đông (COC) hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế.
THU PHƯƠNG (TTXVN)