Một trong những thành tích của Cơ quan Tình báo Bulgaria (DAR) thời hậu chiến là khám phá ra điệp viên hai mang sừng sỏ mang bí danh Henry Specter, trở thành một trong những câu chuyện ly kỳ nhất trong lịch sử phản gián quốc tế.
Siêu điệp viên H. Specter có tên thật là Lyubomir Iordanov, được tuyển mộ bởi một nhân viên Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA), đang đảm nhiệm vai trò là cố vấn trong Ủy ban Giám sát do phe Đồng minh thành lập, sau khi nước Bulgaria được giải phóng khỏi ách phát xít vào đầu tháng 9/1944.
Đây thực ra là một cơ quan quyền lực tối cao tại Bulgaria, tồn tại cho tới khi Hiệp định Paris về hòa bình trên bán đảo Balkan được ký kết vào năm 1947, trả lại cho người Bulgaria quyền tự quyết của mình.
Hầu như ngay sau khi mới làm việc cho CIA, H. Specter đã bị DAR phát hiện vào đầu năm 1945. Từ đó L. Iordanov trở thành đệp viên hai mang, cung cấp thông tin cho cả DAR lẫn CIA.
Tới giữa năm 1949, L. Iordanov lại được Cơ quan Tình báo Israel (Mossad) tuyển dụng. Qua quan hệ của vợ, H. Specter trở nên gần gũi với Tướng Ivan Mikhailov, một nhân vật quyền thế nên L. Iordanov được cất nhắc lên chức vụ cao trong Học viện Kinh tế, một cơ quan trực thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Bulgaria.
Các nhân viên mật vụ Bulgaria từng theo dõi cuộc gặp lén lút của H. Specter với Zbigniew Brzezinski (1928-2017), nhân vật sừng sỏ từng đảm nhiệm chức vụ Cố vấn đặc biệt về an ninh quốc gia cho 2 đời Tổng thống Mỹ là Lyndon Johnson (1908-1973) và Jimmy Carter, khi ông này tới thủ đô Sofia của Bulgaria để tham dự một hội nghị khoa học quốc tế. Theo đề xuất từ Washington, L.Iordanov được bổ nhiệm làm viên chức cao cấp của Tổ chức Phát triển Công nghiệp Liên hợp quốc (UNIDO), trụ sở đặt tại Vienna (Áo).
Đến năm 1973, sau khi bí mật theo dõi, các nhân viên DAR đã thu thập được những bằng chứng không thể phủ nhận, cho thấy trong thời gian làm việc tại Vienna, H. Specter đã có các mối liên hệ với các cơ quan mật vụ của Mỹ, Israel, Pháp và Tây Đức, gây nguy hại cho nền an ninh của nhà nước Bulgaria. Sau khi hết nhiệm kỳ công tác tại UNIDO và trở về nước, L. Iordanov bị bắt ngay khi vừa đặt chân xuống sân bay Sofia, rồi bị Tòa án Bulgaria kết tội tử hình.
Một ngày sau khi tòa tuyên án, Đài Phát thanh Sofia loan báo là siêu điệp viên L. Iordanov đã bị hành quyết về tội phản bội tổ quốc, bằng hình thức xử bắn tại nơi giam giữ vào lúc 22 giờ 30 phút đêm hôm trước…
Nhưng đến 1 giờ sáng hôm sau, Đài tiếng nói Hoa Kỳ (VOA) lại cho biết, điệp viên H. Specter đã được trao trả ở cây cầu Glienicke trên ranh giới giữa hai nhà nước Đức, để đổi lấy 2 nhân viên quân báo Liên Xô gồm 1 đại tá và 1 thiếu tá bị phía Israel bắt tại cao nguyên Golan, trong thời gian có cuộc chiến 6 ngày giữa Israel và các nước Arab dạo giữa năm 1967.
Hiện thời H. Specter đang sống ở Israel, nhận lương hưu cả từ CIA lẫn Mossad. Cho tới cuối năm 2019 vừa qua, Tòa án Tối cao Cộng hòa Bulgaria vẫn từ chối đơn xin ân xá của L. Iordanov, cái án tử hình vẫn treo lơ lửng khiến ông ta không thể trở về thăm quê hương.
XUÂN HIẾU