Ngày 27/10/2019, chỉ vài tiếng đồng hồ sau khi Abu Bakr al-Baghdadi, kẻ cầm đầu Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) tự sát bằng cách kích nổ chiếc áo bom mặc trong người khi lực lượng đặc nhiệm Mỹ đột kích vào nơi ẩn náu của ông ta thì Amir Mohammed Abdul Rahman al-Mawli al-Salbi được Hội đồng lãnh đạo tối cao IS đề cử làm người thay thế. al-Salbi cũng chính là tác giả của vụ thảm sát Sinja…
 |
| Các tay súng IS xử tử người thiểu số Yazidi khi chiếm được Sinja (ảnh nhỏ dưới là al-Salbi). |
Sinh ra trong một gia đình người Turkmen ở thành phố Tal Afar, quận Nineveh, Tây Bắc Iraq, al-Salbi được xem là trường hợp đặc biệt trong hàng ngũ IS bởi lẽ ông ta không phải là người Arab, nhưng lại được Hội đồng lãnh đạo tối cao IS chọn làm kẻ đứng đầu tổ chức khủng bố này sau khi Baghdadi kích nổ áo bom mặc trong người để tự sát.
Lúc ấy, nhằm che mắt người Mỹ và các đồng minh của Mỹ, al-Salbi xuất hiện dưới cái tên Abu Ibrahim al-Hashimi al-Quraishi. Ngoài ra ông ta còn có những bí danh khác là Haji Abdullah, hoặc Abdullah Qardash.
Theo tài liệu của Cơ quan tình báo Iraq, 18 tuổi, ông ta lấy bằng cử nhân về Luật Sharia tại Đại học Mosul, Iraq. Sau đó, al-Salbi gia nhập đảng Baath của tổng thống Iraq lúc bấy giờ là Saddam Hussein. Khi quân đội Mỹ xâm lược Iraq, lật đổ tổng thống Saddam Hussein, al-Salbi chạy sang hàng ngũ tổ chức khủng bố al-Qaeda rồi phục vụ cho tổ chức này với tư cách là nhà thuyết giáo, đồng thời là luật sư Luật Sharia.
Năm 2004, al-Salbi bị Mỹ bắt giam tại nhà tù Camp Bucca ở miền Nam Iraq với lý do tuyên truyền chủ nghĩa Hồi giáo cực đoan. Tại đó, ông ta gặp Baghdadi, người về sau trở thành lãnh đạo IS. Thông minh, quyết đoán và trung thành nên chẳng mấy chốc al-Salbi tạo được lòng tin với Baghdadi. Vì thế, khi Baghdadi phải lẩn trốn để tránh sự săn lùng của người Mỹ thì ngay cả anh rể đồng thời là phụ tá cho Baghdadi là Muhammad Ali Sajit cũng chẳng rõ Baghdadi ở đâu, chỉ al-Salbi và một thành viên IS cao cấp khác, biết về nơi ông trùm ẩn náu.
Được trả tự do năm 2010, al-Salbi quay lại hàng ngũ al-Qaeda. Đầu năm 2014, theo lời kêu gọi của Baghdadi, al-Salbi rời bỏ al-Qaeda để gia nhập Nhà nước Hồi giáo tự xưng IS. Tháng 6 cùng năm, dưới sự chỉ huy của al-Salbi, lực lượng vũ trang thánh chiến IS chiếm được thành phố Mosul, Iraq, biến nơi này thành thủ đô của Nhà nước Hồi giáo Iraq và Levant. Do chiến công ấy, al-Salbi được Baghdadi xem là cánh tay mặt và là người kế vị nếu Baghdadi qua đời.
2 tháng sau khi chiếm được Mosul, al-Salbi tiến hành thanh trừng bộ tộc thiểu số Yazidi. Đỉnh điểm của cuộc thanh trừng là vụ thảm sát Sinja, xảy ra tại thành phố Sinja, huyện Sinja, tỉnh Nineveh, Iraq.
3 giờ sáng ngày 3/8, hơn 600 tay súng IS dưới sự chỉ huy của al-Salbi bất ngờ tấn công thành phố Sinja và các làng lân cận. 250 binh sĩ thuộc lực lượng người Kurd bỏ chạy. Thừa thắng xông lên, al-Salbi xua quân tràn vào và giết tất cả những ai mà chúng nhìn thấy, đồng thời phá hủy đền thờ Shiite Zainab. Người dân Sinja nếu muốn sống sót thì chỉ còn cách là thề trung thành với IS và cải sang đạo Hồi, vợ của họ biến thành nô lệ tình dục cho các tay súng IS. Theo ước tính của Tổ chức Nhân quyền Liên hiệp quốc, khoảng 6.000 người Yazidi và người Kurd - kể cả đàn bà, trẻ con - đã chết trong cuộc thảm sát. 50.000 người khác chạy trốn vào dãy núi Sinja, nơi không có thức ăn và nước uống. Để cứu sống họ, máy bay Iraq, Anh, Australia… phải thả dù hàng cứu trợ dưới làn đạn bắn lên như mưa từ phía IS.
Ngày 13/8, liên quân do Mỹ dẫn đầu phá tan vòng vây IS. Có ít nhất 6 ngôi mộ tập thể được tìm thấy, chứa 670 thi thể nạn nhân, gồm cả người Yazidi lẫn người Kurd. Tác giả của những vụ thảm sát này và cả vụ thảm sát ở thành phố Sinja là al-Salbi!
Sau khi Baghdadi chết và khi trở thành kẻ đứng đầu IS, al-Salbi nhận được sự cam kết trung thành từ các chi nhánh IS ở Bangladesh, Somalia, Pakistan, Yemen, Tunisia, Tây Phi, Trung Phi, Mali, Burkina Faso, Lybia, Syria, Azerbaijan…, trái ngược với tiên đoán của các cơ quan tình báo trong liên minh do Mỹ dẫn đầu, rằng bởi không phải là người Arab nên vị trí lãnh đạo của al-Salbi sẽ không được các chi nhánh IS ở nơi khác công nhận. Theo Hội đồng bảo an Liên hiệp quốc, al-Salbi đã thúc đẩy sự trỗi dậy của tổ chức IS tại Iraq và Syria, nơi chúng đã bị đánh bật khỏi Mosul, Raqqa và một số thành phố khác từ tháng 4/2019 mà nguyên nhân là mạng lưới của IS ở các vùng nông thôn hầu như vẫn còn nguyên vẹn, các thành viên IS vẫn nhận được tiền lương! Một quan chức của Cơ quan Tình báo Iraq cho biết, chỉ trong 6 ngày - từ 20 đến 26/12/2019, IS đã tổ chức 106 vụ tấn công vào các vị trí của quân chính phủ nhằm trả thù cho cái chết của Baghdadi. Riêng 2 tháng đầu năm 2020, trung bình mỗi tháng có 60 vụ đánh bom hoặc ám sát nhắm vào các lực lượng an ninh Iraq.
Ngày 18/3/2020, Mỹ chính thức đưa al-Salbi, thủ lĩnh mới của tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) vào danh sách những kẻ khủng bố toàn cầu. Trước đó, Bộ Ngoại giao Mỹ đã treo thưởng 5 triệu USD cho bất kỳ ai cung cấp thông tin dẫn đến việc bắt giữ hoặc tiêu diệt al-Salbi. Theo nhận định của Cơ quan Tình báo Iraq, rất có thể al-Salbi đang ẩn náu ở vùng núi hẻo lánh giữa biên giới Syria và Thổ Nhĩ Kỳ…
VŨ CAO
(Theo Global Intelligence)