Trong suốt thập niên 80 của thế kỷ trước và kéo dài cho đến tận ngày nay, những cuộc xung đột xảy ra triền miên ở bán đảo Balkans, ở một số quốc gia Trung Đông, châu Phi, Nam Á… đã khiến nhu cầu mua bán vũ khí ngày một gia tăng. Bên cạnh những thương vụ hợp pháp giữa quốc gia này với quốc gia nọ, thì còn hàng hà sa số những vụ mua bán chợ đen mà người mua thường là những nhóm theo chủ nghĩa dân tộc cực đoan hoặc các tổ chức khủng bố…
 |
| Súng tiểu liên AK-47 và súng chống tăng RPG là 2 mặt hàng bán chạy nhất của Viktor Bout. |
BUÔN BÁN CÁI CHẾT
Tên thật của ông ta là Viktor Anatolyevich Bout, SN 13/1/1967 trong một ngôi làng gần Dushanbe, Tajikistan, Liên Xô (cũ) nhưng trong giới mua bán vũ khí chợ đen, Bout còn được biết đến với những cái tên như Vadim Markovich Aminov, Viktor Bulakin, Victor Bout Anatoliyevich, Victor But, Viktor Budd và đặc biệt hơn cả là Merchants of Death (thương gia tử thần)...
Sau khi tốt nghiệp Học viện Ngoại ngữ Quân sự Moscow, Liên Xô, với khả năng đọc thông nói thạo 8 thứ tiếng, Bout phục vụ trong quân đội Liên Xô, phụ trách dịch thuật, hàm trung úy.
Cuối năm 1987, Bout đến Angola, châu Phi. Trước đó, một cuộc nội chiến đã diễn ra giữa Phong trào nhân dân giải phóng Angola (MPLA), Liên minh dân tộc vì nền độc lập toàn vẹn của Angola (UNITA) và Mặt trận giải phóng quốc gia Angola (FNLA), trong đó UNITA, FNLA được Zaire, Mỹ và Nam Phi hậu thuẫn, còn MPLA do Liên Xô yểm trợ. Các thiết bị quân sự như xe bọc thép, máy bay, súng đạn cùng nhiều đơn vị quân đội Cuba được Liên Xô đưa tới Angola trong một nỗ lực công khai nhằm tạo ra thế cân bằng quân sự có lợi cho MPLA. Bằng sự yểm trợ tích cực này, MPLA và quân đội Cuba đã kiểm soát thủ đô Luanda cùng 3/4 lãnh thổ, buộc UNITA phải chuyển sang chiến thuật du kích. Khi Angola tuyên bố độc lập, Agostinho Neto trở thành tổng thống đầu tiên của nước Cộng hòa nhân dân Angola (đến năm 1991 đổi tên là Cộng hòa Angola).
Trong thời gian ở Angola, Viktor Bout được biết đến dưới vai trò là một sĩ quan điều hành các chuyến bay chở hàng hóa viện trợ cho Angola. Khi Liên Xô cùng các nước trong khối xã hội chủ nghĩa tan rã, Bout giải ngũ. Cũng như nhiều người Nga khác, ông trở thành nhà buôn với các mặt hàng rất được ưa chuộng ở Nga lúc bấy giờ như quần jean, bia, nước giải khát Coca Cola nhưng chỉ một thời gian ngắn, ông nhận ra cơ hội của mình: Khi các kho dự trữ vũ khí của khối Xô Viết đang ở trong tình trạng vô chính phủ, các sĩ quan, binh lính do không được thanh toán tiền lương nên sẵn sàng bán tất cả những gì có thể bán nếu có người mua. Bằng chiếc máy bay vận tải Ilyushin 76 đã tân trang lại, Bout chuyển sang kinh doanh vũ khí, gồm xe tăng, bọc thép, tên lửa đất đối không, súng trường tấn công AK47, trung liên RPD, đại liên Kalimov 12,8mm, súng cối các loại và súng chống tăng RPG… Điều trớ trêu là khách hàng của ông lại là Jonas Savimbi, nhà lãnh đạo cuối cùng của quân du kích UNITA! Chưa hết, Viktor Bout còn cung cấp vũ khí cho Charles Taylor, nhà độc tài Liberia để đổi lấy đá quý, cho đại tá Gaddafi ở Lybia để đổi lấy dầu lửa và nhất là trong cuộc nội chiến ở Sierra Leone, súng đạn của Viktor Bout đã được đổi lấy vàng. Giải thích về chuyện này, Bout nói: “Quý vị có thể cho rằng tôi là một tên lái buôn những mặt hàng giết người nhưng thật ra, nếu tôi không làm điều đó thì cũng có người khác làm!”. Brian Johnson Thomas, thanh tra vũ khí của Liên hợp quốc khi gặp Viktor Bout tại một quầy bar trong một khách sạn ở Congo vào năm 1996, đã nói với Bout: “Máy bay của ông mang súng đến để những người sử dụng thực hiện những hành vi vi phạm nhân quyền”. Đáp lại, Bout nói: “Lạ nhỉ! Thực tế thì tôi chỉ “hỗ trợ hậu cần” mà thôi”.
TUNG HOÀNH KHẮP THẾ GIỚI
Năm 1995, Viktor Bout nhận được điện thoại của một talips (là cách gọi những giáo sĩ Hồi giáo dòng Sunni) từ một khu vực ở biên giới giữa Pakistan và Afghanistan. Trong cuộc trò chuyện ấy, người gọi cho biết lãnh đạo Taliban là Mullah Omar muốn gặp ông ta. Bout kể: “Tôi biết Taliban ghét tôi vì tôi bay cho chính phủ Afghanistan nhưng một khi Mullah Omar đã chính thức lên tiếng mời tôi thì tôi biết họ đang cần”.
Thời điểm này, Taliban đã kiểm soát phần lớn lãnh thổ Afghanistan, và Mullah Omar đề nghị Viktor Bout cung cấp cho lực lượng của ông ta 30 tấn vũ khí để đổi lấy 6 tấn thuốc phiện. Lời đề nghị nhanh chóng được đáp ứng. Trong hơn 2 tháng với 45 chuyến bay, Viktor Bout đã chuyển đến Afghanistan súng đạn, góp phần giúp Taliban chiếm được thủ đô Kabul. Oái oăm thay, khi Liên minh phương Bắc hình thành, do Massoud lãnh đạo với mục tiêu lật đổ sự cai trị hà khắc của Taliban ở Afghanistan thì chính Viktor Bout cũng lại bán vũ khí cho liên minh ấy!
Tương tự như vậy, năm 2000, Bout cùng một đội ngũ mà ông ta gọi là “những chàng trai trẻ ở Moscow” đã vào Rwanda, châu Phi theo lời mời của Tổng thống Paul Kagame để đào tạo cho quân đội nước này cách sử dụng những loại vũ khí, kể cả vũ khí hóa học - do Bout cung cấp! Bout nói: “Thật khôi hài khi người ta gọi tôi là “thương gia tử thần” trong lúc nhiều quốc gia khác như Mỹ chẳng hạn, những công ty buôn bán vũ khí phải gọi là gì? Có lẽ là “ông chủ của các nhà kinh doanh tử thần mới đúng!”.
(Còn nữa)
VŨ CAO (Theo Merchants of Death)