Chúng ta chung sống trên Trái Đất, mái nhà ôn hòa, nuôi dưỡng và bảo vệ con người. Nhưng với việc làm cạn kiệt tài nguyên Trái Đất, khai thác quá mức đất đai và rừng cây, chúng ta không chỉ làm suy yếu khả năng đối phó với tình trạng nóng lên toàn cầu, mà còn tác động tiêu cực đến điều kiện sống và sinh hoạt của chính chúng ta.
 |
| Hồ chứa nước cạn khô do nắng nóng và hạn hán kéo dài tại Entrepenas, Tây Ban Nha. (Nguồn AFP) |
Những nội dung này được Hội đồng liên chính phủ về biến đổi khí hậu (IPCC) đưa ra nhân Hội nghị lần thứ 14 các bên tham gia Công ước Liên hợp quốc về chống sa mạc hóa (UNCCD) ở New Delhi, Ấn Độ từ ngày 2-13/9, được xem là những đánh giá bao quát nhất về mối quan hệ “có qua có lại” tác động tương hỗ lẫn nhau giữa vấn đề quản lý sử dụng đất và ổn định khí hậu. Đây cũng là báo cáo chỉ rõ đất đai là nguồn tài nguyên quan trọng đang bị đe dọa bởi tình trạng khai thác quá đà, sử dụng bất hợp lý.
Trên thế giới, diện tích các hoang mạc chiếm khoảng 1/3 diện tích đất liền, chỉ tính riêng 10 khu vực hoang mạc hóa lớn nhất thế giới đã lên tới 43.967 triệu km2. Hiện gần 500 triệu người sống ở các khu vực bị sa mạc hoá. Đáng báo động là diện tích đất bị suy thoái và sa mạc hóa ngày càng gia tăng do tác động của tình trạng biến đổi khí hậu và các hoạt động canh tác vô độ của con người. Đất đai đang trở thành nguồn tài nguyên bị đe dọa và chịu sức ép ngày càng tăng của con người.
Vấn đề là con người đang khai thác tài nguyên đất đai một cách thiếu bền vững. Các chuyên gia ước tính rằng, khoảng 1/4 đất đai không bị băng giá bao phủ đang bị khai thác quá mức. Đặc biệt, nông nghiệp thâm canh là nguồn gốc của vấn đề. Ước tính việc sử dụng phân khoáng và cày sâu đã dẫn đến giảm lượng chất hữu cơ trong đất ở mức từ 60 đến 70% trên toàn cầu. Mặt khác, nhiều loại đất đã bị ảnh hưởng bởi sự nóng lên của Trái Đất, do hạn hán gia tăng...
Để bảo vệ nguồn tài nguyên đất đai quý giá này, báo cáo của IPCC khuyến nghị sử dụng các kỹ thuật canh tác thân thiện với đất, như hạn chế sử dụng máy cày, che phủ đất liên tục để chống xói mòn, áp dụng các tập quán nông nghiệp phục hồi như phủ xanh đất quanh năm hay nông - lâm kết hợp, phục hồi những diện tích đất bị thoái hóa, xuống cấp, trồng rừng...
Đây được coi là biện pháp cải thiện chất lượng đất, giúp đất đai giữ được khả năng sản xuất để đảm bảo an ninh lương thực khi dân số tăng và khi các tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu đối với cây trồng tăng lên, đồng thời giúp đất đai khôi phục chức năng là bể chứa carbon, góp phần hiệu quả vào cuộc chiến toàn cầu chống biến đổi khí hậu.
HOÀNG HOA