Vụ ám sát Tổng thống James Abram Garfield là một sự kiện gây rúng động dư luận Mỹ thời bấy giờ. Ông là vị Tổng thống Mỹ thứ 2 bị ám sát, trước đó là vụ ám sát Tổng thống Abraham Lincoln, sau cuộc nội chiến. Nếu tính cả những lần ám sát hụt thì đây là vụ ám sát thứ 3 trước đó cần phải kể đến vụ ám sát Tổng thống Andrew Jackson.
 |
| Tranh vẽ miêu tả hiện trường Tổng thống A. Garfield bị ám sát. |
James Abram Garfield là vị Tổng thống thứ 20 trong lịch sử Mỹ. Chỉ 200 ngày sau khi nhậm chức, Tổng thống Garfield đã bị ám sát. Tuy tại vị với một thời gian khá ngắn, nhưng ông là một nhân vật quan trọng trong lịch sử chính trị Mỹ.
Vào buổi sáng ngày 2-7-1881, Tổng thống Garfield trên đường đến họp lớp thời đại học của ông tại Trường Williams College, trong buổi họp mặt sẽ có một bài phát biểu của ông. Tổng thống Garfield đi cùng với James G. Blaine, Robert Todd Lincoln (con của Tổng thống Abraham Lincoln lúc đó là Bộ trưởng Chiến tranh) và 2 con trai của ông là James và Harry.
Tổng thống Garfield đang đi đến ga xe lửa số 6 của tuyến đường sắt Baltimore - Potomac ở Washington, D.C vào lúc 9 giờ 30 phút sáng. Khi Tổng thống Garfield bước vào phòng chờ của nhà ga, luật sư tâm thần Charles J. Guiteau bước về phía trước và bóp cò súng từ phía sau. Garfield kêu lên “Chúa ơi, cái gì vậy?” và giơ tay lên.
 |
| Đối tượng Charles J. Guiteau. |
Guiteau lại nổ súng và Tổng thống Garfield ngã xuống. Một viên đạn sượt qua vai của Tổng thống, và viên đạn khác trúng vào lưng ông, vượt qua đốt sống thắt lưng đầu tiên nhưng chưa tới tủy sống và nằm sau tuyến tụy. Guiteau cho khẩu súng lục vào túi và định bỏ trốn bằng một chiếc taxi đang đợi sẵn bên ngoài nhà ga, nhưng đã bị cảnh sát khống chế và bắt giữ.
Trước nhà chức trách, Guiteau luôn miệng nói: “Tôi là một Stalwart của Stalwarts! Tôi đã làm điều đó và tôi muốn bị bắt! Arthur là Tổng thống ngay bây giờ!”.
Stalwarts là một phe Cộng hòa trung thành với Thượng nghị sĩ Roscoe Conkling. Họ ủng hộ Tổng thống Grant cho nhiệm kỳ thứ 3 vào năm 1880 và phản đối mạnh mẽ dòng máu lai của Blaine. Tổng thống Garfield không có liên kết với cả 2 phe, nhưng phe Blaine đã hỗ trợ cho Garfield một khi Blaine không thể giành được đề cử Tổng thống. Chester A. Arthur đã được chọn làm bạn tranh cử của Garfield để xoa dịu phe Stalwart. Là một Stalwart tự xưng, Guiteau đã quyết loại bỏ Garfield nhằm hợp nhất 2 phe của đảng Cộng hòa.
Tổng thống Garfield bị thương rất nặng, những bác sĩ giỏi nhất thời bấy giờ được điều động đến để loại bỏ những viên đạn trong cơ thể ông. Do thời gian điều trị kéo dài, vết thương nhiễm trùng nặng, gây đau đớn suốt mùa hè, ông đã ra đi vào ngày 14-9-1881.
Phiên tòa xét xử Guiteau diễn ra vào tháng 11 năm đó. Trong phiên tòa Guiteau đã nhận được sự chú ý của giới truyền thông vì hành vi kỳ quái của mình, như liên tục xúc phạm đội bảo vệ của ông ta, đưa ra lời khai bằng những bài thơ sử thi mà ông ta đọc thuộc lòng, và xin lời khuyên pháp lý từ khán giả ngẫu nhiên thông qua các ghi chú.
Guiteau nói mình không có tội, và vụ giết Garfield là ý muốn của Chúa và ông ta chỉ là một công cụ thực hiện. Ông đã viết một cuốn tự truyện cho tờ New York Herald, kết thúc nó bằng một quảng cáo cá nhân cho một phụ nữ Kitô giáo tốt bụng dưới 30 tuổi. Ông ta nói rằng Tổng thống Garfield không phải do ông giết mà là do sơ suất y khoa. “Tôi thừa nhận vụ nổ súng, nhưng phủ nhận việc giết chóc, nếu bạn tôn trọng danh dự”, ông nói.
Phiên tòa xét xử Guiteau là một trong những vụ án cấp cao đầu tiên ở Mỹ nơi sự việc điên rồ của bị cáo được xem xét. Guiteau khẳng định ông ta đã bị điên một cách hợp pháp tại thời điểm nổ súng, nhưng ông không thực sự điên rồ về mặt y tế, điều này khiến các luật sư bào chữa của ông bị đuối lý, và tất cả những điều này khiến bồi thẩm đoàn cho rằng Guiteau chỉ đang cố gắng chối tội.
Thậm chí Guiteau còn đưa ra kế hoạch bắt đầu một chuyến diễn thuyết vòng quanh nước Mỹ sau khi được thả và sẽ ra tranh cử Tổng thống vào năm 1884. Tuy nhiên, ngày 5-1-1882, Guiteau bị kết tội giết người, và bị thi hành án vào ngày 30-6-1882 tại quận Columbia.
TRỌNG NHÂN