Vai trò của tình báo Anh trong chương trình tra tấn của CIA

2 bản báo cáo của Ủy ban Tình báo và An ninh của Quốc hội Anh (PISC) vừa được công bố trên báo chí đã làm sáng tỏ thêm vai trò của các cơ quan tình báo Anh (MI-5 và MI-6) trong các hoạt động tra tấn và luân chuyển tù nhân nghi phạm khủng bố trong giai đoạn sau sự kiện khủng bố 11-9.

Một cái tên nổi cộm đã được nêu ra trong báo cáo, đó là ông Jack Straw, Ngoại trưởng Anh giai đoạn 2001-2006. Ông Straw sẽ phải trả lời thẩm vấn của các nhà điều tra để làm sáng tỏ việc ông biết được bao nhiêu về việc để cho tình báo Anh tham gia các hoạt động tra tấn và luân chuyển tù nhân khủng bố.

Cựu Bộ trưởng Ngoại giao Anh, ông Jack Straw.

Thời điểm đó, thông tin về các hoạt động tra tấn và luân chuyển nghi can khủng bố đã được đưa tràn ngập trên truyền thông trong nước và quốc tế, vì thế người ta tin rằng không lý gì ông Straw không biết được chuyện này, và tại sao ông không yêu cầu tình báo Anh báo cáo nhanh cho ông. Một đoạn quan trọng trong báo cáo của PISC đã ghi rõ rằng thời điểm đó MI-6 đã “xin ý kiến” và “được sự cho phép của Bộ trưởng Ngoại giao” trước khi dùng tiền ngân sách chi cho việc thuê máy bay tham gia luân chuyển tù nhân.

Bên cạnh ông Straw, PISC còn nhắc đến cựu Bộ trưởng Nội vụ cùng thời điểm là David Blunkett và 2 cựu quan chức cao cấp của tình báo Anh, nhưng ủy ban này đã không thể triệu tập họ để thẩm vấn.

Một trong 2 báo cáo cho biết, tình báo Anh tham gia hoạt động tra tấn tù nhân nghi can khủng bố trong thời gian dài, từ năm 2001 đến 2010. Báo cáo cho biết, trong 13 vụ việc, người của tình báo Anh đã chứng kiến ngay từ đầu tù nhân bị hành hạ, tra tấn lấy cung, 25 vụ việc trong đó người của tình báo Anh được các tù nhân kể lại việc mình bị hành hạ, tra tấn như thế nào và 128 vụ việc các sĩ quan tình báo Anh được các đồng nghiệp và điệp viên Anh ở nước ngoài thông tin lại về việc tra tấn, ngược đãi tù nhân.

Báo cáo của PISC cũng dẫn ra một số trường hợp các cơ quan tình báo Anh đã trực tiếp hoặc gián tiếp đề xuất cung cấp tài chính cho việc thuê máy bay vận chuyển tù nhân trong chương trình luân chuyển tù nhân nghi can khủng bố của CIA. Có 28 trường hợp cả 2 cơ quan tình báo MI-5 và MI-6 đã gợi ý, lên kế hoạch hoặc đồng ý yêu cầu tham gia hoạt động luân chuyển tù nhân của CIA.

Thêm 22 trường hợp MI-5 và MI-6 cùng cung cấp thông tin tình báo để trợ giúp cho hoạt động luân chuyển tù nhân, hàng chục vụ khác 2 cơ quan này đã không có hành động gì để ngăn chặn luân chuyển tù nhân. Báo cáo cũng kết luận, các quan chức tại tổng hành dinh 2 cơ quan tình báo biết rõ về các vụ tra tấn tù nhân của CIA nhưng cố tình không quan tâm.

Trụ sở Cơ quan tình báo MI-6.

Chủ tịch PISC Dominic Grieve cho rằng, trong quá trình điều tra, PISC đã không thể tiếp cận được một số cá nhân chủ chốt trong 2 cơ quan tình báo MI-5 và MI-6 và cả cựu Bộ trưởng Nội vụ Blunkett (Grieve cho rằng do Thủ tướng May ngăn cản) nên ủy ban của ông không thể sớm kết thúc cuộc điều tra vì vẫn còn nhiều thông tin quan trọng cần được bổ sung để làm sáng tỏ mọi vấn đề liên quan để công chúng biết những gì họ có quyền được biết.

Báo cáo cũng đưa ra bằng chứng về việc các sĩ quan tình báo MI-6 và một sĩ quan quân đội Anh đã trực tiếp tham gia tra tấn tù nhân tại nhà tù bí mật bên trong căn cứ không quân Bagram ở Afghanistan.

Trước đây, các chứng cứ này đã bị Chính phủ Anh từ chối cung cấp, nhưng sau đó đã đồng ý cung cấp cho PISC. PISC đã yêu cầu thẩm vấn các sĩ quan MI-6 này nhưng đã bị Chính phủ từ chối. Trong khi đó, Sở Cảnh sát Anh (Scotland Yard) đã thẩm vấn một người, người còn lại cũng bị từ chối. Riêng vị sĩ quan quân đội tham gia vụ tra tấn đã giao cho quân đội điều tra, nhưng cuộc điều tra này đã dừng lại giữa chừng do MI-6 không hợp tác.

NGUYÊN KHANG