Tổng thống Trump chính thức tuyên bố rút Mỹ khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran
Ngày 9-5, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tuyên bố rút nước này khỏi thỏa thuận hạt nhân do Nhóm P5+1 ký với Iran vào năm 2015, mà tên đầy đủ là Kế hoạch hành động chung toàn diện (JCPOA).
Phát biểu từ Phòng Ngoại giao của Nhà Trắng lúc 14 giờ 15 phút chiều 8-5 (1 giờ 15 phút sáng 9-5 theo giờ Việt Nam), Tổng thống Trump nói rằng JCPOA là “một thỏa thuận tồi”, nên ông quyết định rút khỏi thỏa thuận và Mỹ sẽ khôi phục các biện pháp trừng phạt kinh tế nhằm vào nước Cộng hòa Hồi giáo Iran.
Nhà lãnh đạo Mỹ cho rằng thỏa thuận hạt nhân Iran là một thỏa thuận “một chiều, thảm họa và không có ích gì cho hòa bình”. Tổng thống Trump cho biết thêm, dựa trên các thông tin tình báo của Israel, Chính phủ Iran đã gian dối về chương trình hạt nhân của nước này. Theo ông chủ Nhà Trắng, Iran vẫn tiếp tục là một nước bảo trợ khủng bố.
Phó Tổng thống Mike Pence cho biết Nhà Trắng đã thông báo với Quốc hội Mỹ về quyết định nói trên của Tổng thống Trump.
Ngay từ khi vận động tranh cử tổng thống, ông Trump đã thể hiện rõ lập trường phản đối thỏa thuận được ký dưới thời Tổng thống Barack Obama này. Sau khi lên nắm quyền, Tổng thống Trump nhiều lần gọi thỏa thuận là văn kiện “nguy hiểm”, không ngăn chặn được mà chỉ trì hoãn khả năng Iran chế tạo vũ khí hạt nhân.
Quyết định rút khỏi JCPOA giúp Tổng thống Trump hiện thực hóa một cam kết tranh cử quan trọng, song cũng khiến Washington “tự cô lập” mình với các đồng minh phương Tây khác như Anh, Pháp và Đức – những nước coi thỏa thuận này là công cụ cần thiết nhằm kiềm chế nguy cơ Tehran chế tạo vũ khí hạt nhân.
Bên cạnh đó, việc Nhà Trắng rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran cũng có nguy cơ làm gia tăng căng thẳng giữa Mỹ với Nga và Trung Quốc, 2 quốc gia thành viên Nhóm P5+1 vốn ủng hộ văn kiện này.
Ngay sau tuyên bố trên của Tổng thống Trump, Tổng thống Iran Hassan Rouhani đã có bài phát biểu trực tiếp trên truyền hình nhà nước Iran khẳng định Tehran vẫn tuân thủ JCPOA.
Phó Tổng thống Iran Eshaq Jahangiri ngày 8-5 tuyên bố Tehran sẵn sàng đối phó với bất kỳ kịch bản nào. Phát biểu của Phó Tổng thống Jahangiri nêu rõ: “Chúng tôi sẵn sàng đối phó với bất kỳ kịch bản nào có thể xảy ra… Nếu Mỹ đã vi phạm thỏa thuận, sẽ là ngây thơ khi đàm phán lại với nước này”.
Trong khi đó, Saudi Arabia tuyên bố ủng hộ quyết định của Tổng thống Trump. Tuy nhiên, Tổng thống Pháp E. Macron nói rằng các đồng minh của Mỹ là Anh-Pháp-Đức “lấy làm tiếc” về quyết định của ông chủ Nhà Trắng.
Thủ tướng Anh Theresa May tuyên bố sẽ tiếp tục phối hợp với các đồng minh để giải quyết bất kỳ thiếu sót nào trong thỏa thuận hạt nhân Iran, song Chính phủ Anh cho rằng quan trọng là duy trì được thỏa thuận lịch sử này.
Về phần mình, Người phát ngôn của Tổng thống Nga, ông Dmitry Peskov cảnh báo tại buổi họp báo ngày 8-5 rằng việc Mỹ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân với Iran sẽ dẫn tới tình huống “rất nghiêm trọng”, Moskva sẽ xem xét và có quyết định ở cấp lãnh đạo cao nhất. Theo ông Peskov, tình huống nghiêm trọng ở đây liên quan đến những hậu quả khi hệ thống thỏa thuận, dù mong manh nhưng không thể thay thế, giữa các nước liên quan đến hồ sơ hạt nhân Iran và về vấn đề không phổ biến vũ khí hạt nhân không còn tồn tại. Ông Peskov khẳng định Moskva có chung quan điểm với các lãnh đạo châu Âu, đó là không ủng hộ phá vỡ thỏa thuận này.
TTXVN