Dự kiến từ ngày 1/7/2025, Luật Thuế giá trị gia tăng (GTGT) 2024 sẽ chính thức có hiệu lực với nhiều điểm mới quan trọng. Các quy định này được kỳ vọng sẽ tác động mạnh mẽ đến doanh nghiệp (DN), người dân, đồng thời góp phần minh bạch hóa hoạt động kinh tế và chống thất thu thuế.
 |
| Các hóa đơn dù nhỏ hay lớn cũng bắt buộc phải có chứng từ thanh toán không tiền mặt để được khấu trừ thuế GTGT. |
Điều chỉnh đối tượng chịu thuế và điều kiện khấu trừ
Một trong những điểm nổi bật nhất của Luật mới là siết chặt điều kiện khấu trừ thuế GTGT đầu vào. Theo Luật sư Hoàng Ngọc Quý (Đoàn Luật sư tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu), nếu như trước đây, DN có thể được khấu trừ thuế đối với các hóa đơn có giá trị dưới 20 triệu đồng thanh toán bằng tiền mặt, thì theo quy định mới, tất cả các khoản chi để được khấu trừ thuế đầu vào đều bắt buộc phải có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt. Quy định này được đánh giá là một biện pháp mạnh nhằm ngăn chặn hành vi tạo lập hóa đơn khống, giao dịch giả mạo để trục lợi tiền thuế.
“Tiền mặt từ lâu đã tạo ra “lỗ hổng” trong công tác quản lý thuế, là điều kiện cho gian lận phát sinh. Việc yêu cầu thanh toán không dùng tiền mặt sẽ giúp minh bạch hóa các giao dịch, phù hợp với xu thế kiểm soát dòng tiền, chống rửa tiền và gian lận thuế mà nhiều quốc gia đang áp dụng”, Luật sư Quý phân tích.
Bên cạnh những quy định chặt chẽ hơn với DN, luật mới cũng có những điều chỉnh mang tính nhân văn, hỗ trợ hộ kinh doanh siêu nhỏ. Cụ thể, dự kiến từ ngày 1/1/2026, các hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm sẽ không phải nộp thuế GTGT. Bà Nguyễn Thị Tuyền (chủ một quán ăn nhỏ tại TP. Bà Rịa) chia sẻ: “Việc miễn thuế sẽ giúp giảm bớt áp lực kê khai, sổ sách cho các hộ kinh doanh nhỏ lẻ, vốn ít am hiểu về kế toán. Chính sách này rất hợp lý và thiết thực”.
Luật mới cũng thay đổi cách tính thuế GTGT đối với hàng hóa nhập khẩu. Theo đó, giá tính thuế sẽ bao gồm cả thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế bảo vệ môi trường (nếu có), thay vì chỉ tính trên giá tại cửa khẩu như trước. Cách tính mới này phản ánh sát hơn giá trị thực tế của hàng hóa khi đưa vào tiêu dùng nội địa.
Ngoài ra, một số mặt hàng, dịch vụ như lâm sản chưa qua chế biến, thiết bị chuyên dùng cho giảng dạy, dịch vụ giải trí... dự kiến sẽ chuyển từ thuế suất 5% lên 10%. Ngược lại, luật cũng mở rộng diện áp dụng thuế suất 0% đối với các hoạt động như vận tải quốc tế, bán hàng tại cửa hàng miễn thuế, cho thuê phương tiện vận tải ở nước ngoài… nhằm hỗ trợ xuất khẩu và thúc đẩy hội nhập kinh tế quốc tế.
Nâng cao hiệu quả quản lý, chống gian lận thuế
Theo bà Phạm Thị Hải, Phó Chánh Văn phòng Chi cục Thuế khu vực XV, việc kiểm soát chặt chẽ chứng từ thanh toán sẽ hỗ trợ đáng kể cho công tác thanh tra, kiểm tra thuế, hạn chế tối đa các hành vi gian lận như mua bán hóa đơn, lập hóa đơn khống nhằm khấu trừ, hoàn thuế trái phép.
Ở góc độ quản trị, nhiều DN cho rằng, dù thách thức không nhỏ nhưng đây là cơ hội để hiện đại hóa hệ thống kế toán và kiểm soát nội bộ. Đại diện cơ quan thuế cũng khuyến nghị DN và hộ kinh doanh cần chủ động đầu tư hạ tầng thanh toán điện tử, đào tạo nhân sự kế toán và chuẩn hóa hệ thống hóa đơn điện tử để hạn chế rủi ro pháp lý khi luật có hiệu lực.
Ông Nguyễn Hữu Hùng (chủ hộ kinh doanh vật liệu xây dựng tại TP.Bà Rịa) bày tỏ lo ngại khi phần lớn khách hàng và đối tác vẫn có thói quen thanh toán bằng tiền mặt. “Nếu quy định này là bắt buộc cho mọi giao dịch, chúng tôi sẽ phải thay đổi dần. Rất mong Nhà nước có lộ trình linh hoạt để các hộ kinh doanh nhỏ dễ dàng thích nghi”, ông Hùng chia sẻ.
Luật Thuế GTGT 2024 đánh dấu một bước chuyển lớn trong tư duy quản lý thuế tại Việt Nam, đòi hỏi DN và hộ kinh doanh phải nhanh chóng thích ứng với sự minh bạch, chuẩn hóa hệ thống thanh toán, kế toán. Theo các chuyên gia, đây cũng là bước tiến cần thiết để hệ thống thuế Việt Nam hội nhập sâu rộng hơn với các chuẩn mực quốc tế.
Luật sư Hoàng Ngọc Quý khuyến nghị, việc chuẩn bị sớm, đầu tư nâng cấp hạ tầng công nghệ và cập nhật các quy định mới sẽ giúp DN chủ động thích ứng, tránh bị động khi bước vào giai đoạn quản lý thuế chặt chẽ hơn trong thời gian tới.
Bài, ảnh: TRÚC GIANG