Để đáp ứng yêu cầu, rào cản kỹ thuật ngày càng khắt khe, DN ngành thủy sản trên địa bàn tỉnh đã và đang tích cực thực hiện việc lấy các chứng chỉ quốc tế trong khai thác và nuôi trồng thủy sản.
 |
| Hàng năm, Công ty TNHH Phúc Lộc (TP.Vũng Tàu) sản xuất hơn 5.000 tấn bột cá bảo đảm tiêu chuẩn truy xuất nguồn gốc nguyên liệu từ biển có trách nhiệm, bền vững cung cấp cho các công ty thức ăn chăn nuôi. |
Điều kiện xuất khẩu ngày càng khắt khe
Theo Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (Vasep), 2 tháng đầu năm 2025 kim ngạch xuất khẩu thủy sản đạt 1,423 tỷ USD, tăng 18,2% so với cùng kỳ năm 2024.
Trong đó, xuất khẩu tôm tăng trưởng hơn 30% đạt hơn 542 triệu USD. Các mặt hàng thủy sản xuất khẩu thế mạnh khác của Bà Rịa-Vũng Tàu cũng có sự tăng trưởng tốt, như mực và bạch tuộc (101 triệu USD, tăng 13,8%), cua ghẹ (62,762 triệu USD, tăng 86,1%)… Vasep đánh giá, các mặt hàng này đều có triển vọng và nhu cầu xuất khẩu cao trong năm 2025.
Tuy nhiên, thị trường xuất khẩu thủy sản lớn như EU, Mỹ đều yêu cầu điều kiện nhập hàng khắt khe hơn. Quy định về chống đánh bắt bất hợp pháp (IUU) đã trở thành yêu cầu bắt buộc đối với thủy sản khai thác nhập khẩu vào EU, bao gồm cá ngừ, bạch tuộc, nhuyễn thể có vỏ, cua ghẹ… chế biến. Bên cạnh đó, EU cũng áp dụng các quy định mới về bảo vệ môi trường nuôi trồng và khai thác, bảo vệ hệ sinh thái biển và các nguồn lợi thủy sản, đảm bảo không gây hại cho động vật hoang dã và môi trường sống tự nhiên.
Mỹ cũng áp dụng Đạo luật bảo vệ động vật có vú ở biển (MMPA), yêu cầu các quốc gia xuất khẩu hải sản phải chứng minh quy trình đánh bắt không gây hại đến động vật biển và chứng minh những quy định quản lý tương đồng với Mỹ.
Các chứng nhận nuôi trồng bền vững như ASC (Aquaculture Stewardship Council), khai thác bền vững, có trách nhiệm như Marin Trust, MSC (Marine Stewardship Council) dần trở thành yêu cầu bắt buộc đối với các sản phẩm thủy sản xuất khẩu vào EU và Mỹ. Cả hai thị trường này ngày càng siết chặt hơn việc kiểm soát nguồn gốc thủy sản nhập khẩu, đòi hỏi truy xuất nguồn gốc đầy đủ, chặt chẽ và minh bạch.
Đón đầu thị trường
Ông Nguyễn Thành Lộc, Chủ tịch Hội Thủy sản tỉnh kiêm Chủ tịch Chi hội chế biến bột cá và dầu cá, cho biết để nắm bắt nhu cầu và yêu cầu ngày càng khắt khe hơn của các nước nhập khẩu, ngay tử những năm 2015, 2016 các DN chế biến bột cá đã quan tâm đến việc lấy các tiêu chuẩn quốc tế và tham gia các tổ chức cải thiện và sản xuất bền vững nghề cá.
Bàn tròn dự án cải thiện nghề cá Bà Rịa - Vũng Tàu (FIP Vũng Tàu) đã được khởi xướng vào tháng 11/2015 bởi các DN sản xuất bột cá của tỉnh và các đối tác, nhà sản xuất thức ăn chăn nuôi lớn trong cả nước như Tập đoàn CP, Nutreco, Grobest. Bàn tròn này đã được chính quyền tỉnh công nhận vào tháng 7/2016.
Với sự ủng hộ của Liên minh nuôi trồng thủy sản toàn cầu (GSA), Hội nghị Bàn tròn cải thiện nghề cá Bà Rịa-Vũng Tàu và các bên liên quan trên toàn thế giới đã diễn ra tại Hội chợ triển lãm thủy sản châu Âu ở Brussels vào cuối tháng 4/2016.
Đến tháng 6/2020 FIP Vũng Tàu tham gia vào Tổ chức quốc tế Fishery Progress với 10 thành viên (4 công ty thức ăn và 6 công ty bột cá của tỉnh).
Theo ông Lộc, FIP Vũng Tàu là FIP nghề cá đa loài đầu tiên được công nhận tại Việt Nam, nhằm đáp ứng các tiêu chuẩn về truy xuất nguồn nguyên liệu cung ứng có trách nhiệm và bền vững.
Mục đích chính của FIP Vũng Tàu là giúp các công ty bột cá tại tỉnh đi tiên phong trong việc đáp ứng yêu cầu mua nguyên liệu biển có trách nhiệm và đủ điều kiện tham gia vào chuỗi giá trị thủy sản từ nguyên liệu đầu vào, nuôi trồng đến xuất khẩu. Điều này có nghĩa là các bên tham gia FIP Vũng Tàu sẽ cung cấp các nguồn lực cần thiết để hỗ trợ và thúc đẩy nghề cá tỉnh phát triển bền vững.
“Thành viên FIP Vũng Tàu đang hoàn thiện yêu cầu để tiến tới lấy tiêu chuẩn cao hơn Marin Trust, là tiêu chuẩn chứng nhận đặc biệt cho các thành phần từ biển, đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu ở các thị trường khó tính EU, Mỹ”, ông Lộc thông tin.
Trong lĩnh vực nuôi trồng, công ty TNHH Ngọc Tùng (TP.Vũng Tàu), trại nuôi và tôm giống Công ty Thủy sản Phước Hải (huyện Long Đất) cũng đã đón đầu lấy các chứng chỉ nuôi trồng bền vững quốc tế (ASC) và chứng nhận thực hành nuôi trồng thủy sản tốt nhất (BAP) của Liên minh nuôi trồng thủy sản toàn cầu vào năm 2016. Tương tự Công ty Minh Phú Lộc An (huyện Long Đất) cũng đã lấy chứng chỉ ASC và BAP vào năm 2020.
Ông Nguyễn Văn Lộc, Chủ tịch HĐQT công ty thủy sản Phước Hải cho biết, các tiêu chuẩn này không chỉ tập trung vào khía cạnh kỹ thuật nuôi trồng, mà còn bao gồm các yếu tố về an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc và các yêu cầu về bảo vệ môi trường, trách nhiệm xã hội. Từ đó, công ty có thể xuất khẩu các mặt hàng tôm qua các thị trường khó tính như châu Âu, Mỹ, Nhật Bản với giá bán cao hơn từ 5-10%.
Bài, ảnh: NGỌC MINH