Đó là chia sẻ của ông Phạm Văn Phong, Tổng Giám đốc Tổng Công ty Khí Việt Nam (PV GAS) khi nói về phát triển điện khí tại Việt Nam.
Vướng mắc về cơ chế chính sách
Theo ông Phong, sự suy giảm nguồn khí nội địa đang diễn ra nhanh hơn so với dự báo. Do vậy, PV GAS đang tập trung đầu tư cho các dự án kho cảng LNG nhập khẩu để đảm bảo nguồn cung khí cho sản xuất điện, sản xuất phân đạm và các ngành sản xuất công nghiệp khác.
 |
| Hiện PV GAS đang nỗ lực triển khai Chiến lược phát triển thị trường khí theo đúng định hướng của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam. Trong ảnh: 3 bồn chứa LPG tại Kho cảng PV GAS Vũng Tàu đi vào hoạt động từ cuối tháng 7/2024. |
Tuy nhiên, PV GAS đang gặp khó khăn, vướng mắc về cơ chế chính sách liên quan đến sản phẩm LNG, trực tiếp làm ảnh hưởng đến công tác đầu tư, kinh doanh LNG nhập khẩu. Cụ thể hơn, sự thiếu vắng của cơ chế bao tiêu về khối lượng, cơ chế chuyển ngang giá LNG sang giá điện và các quy định liên quan đến chi phí liên quan như cước phí. Điều này gây khó khăn trong việc xác định tổng mức đầu tư, giá phát điện đầu ra cũng như làm tắc nghẽn quá trình đàm phán thỏa thuận thương mại trong các khâu của chuỗi giá trị LNG.
Chủ tịch Hội Dầu khí Việt Nam - TS.Nguyễn Quốc Thập đánh giá, nút thắt cơ bản của điện khí LNG hiện nay là chưa có cơ chế bảo lãnh/bảo đảm chuyển đổi ngoại tệ và nghĩa vụ thanh toán quốc tế về nhập khẩu LNG cho các dự án điện khí - LNG. Khi mua LNG thì DN thường trả bằng ngoại tệ nhưng thu bằng tiền Việt. Nhà đầu tư phải chuyển đổi tiền nhưng yêu cầu phải bảo lãnh về khối lượng và tỷ giá...
Bên cạnh đó, Luật Giá hiện hành chưa quy định cước phí nhập khẩu, tồn trữ, tái hóa LNG thuộc danh mục hàng hóa do Nhà nước định giá nên cước phí này sẽ được các bên liên quan đàm phán và thống nhất, dẫn đến gặp khó khăn trong quá trình đàm phán, ký kết hợp đồng mua bán khí LNG và điện tương ứng.
Giá điện khí LNG cần theo cơ chế thị trường
Hiện nay, cả nước có 13 dự án điện LNG đã được Thủ tướng phê duyệt trong danh mục các dự án quan trọng, ưu tiên đầu tư của ngành điện tại Quyết định 500/QĐ-TTg. Theo đó, đến năm 2030 sẽ có 22.400 MW điện khí LNG, chiếm 14,9% tổng nguồn điện của cả nước với năng lực sản xuất 83 tỷ kWh.
Tuy nhiên, với tiến độ triển khai các dự án như hiện nay có thể thấy các dự án điện khí LNG sẽ rất khó khăn để hòa lưới điện kịp tiến độ vào năm 2030. Bởi, các dự án điện LNG từ lúc có quy hoạch đến khi vận hành thường mất 8-10 năm, thậm chí lâu hơn. Do đó, việc chậm tiến độ các nguồn điện, đặc biệt chậm phát triển nguồn điện nền như LNG sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến độ tin cậy của hệ thống sản xuất điện trong trung và dài hạn.
Tại các cuộc họp mới đây liên quan đến lĩnh vực LNG, lãnh đạo Bộ Công thương khẳng định, khí hóa lỏng LNG có vai trò đặc biệt quan trọng đối với tổng sơ đồ điện VIII đến năm 2030 và đặc biệt quan trọng đối với vấn đề an ninh năng lượng quốc gia. Nếu tình trạng chậm tiến độ còn tiếp tục tái diễn, vấn đề an ninh năng lượng quốc gia sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Bởi, đây là nguồn điện nền và cũng là nguồn điện có phát thải thấp.
Với vai trò là DN dẫn dắt ngành công nghiệp khí, PV GAS đang nỗ lực triển khai Chiến lược phát triển thị trường khí theo đúng định hướng của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam. Trong đó, DN xây dựng cơ chế nhằm ưu tiên nguồn khí nội địa cho chế biến, đồng thời chuyển đổi mô hình kinh doanh khí của PV GAS theo mô hình kinh doanh tích hợp nhằm tạo lợi thế và cơ chế cho phát triển kinh doanh LNG đối với các khách hàng công nghiệp.
Song song đó, PV GAS cũng chủ động đề xuất với cấp có thẩm quyền và tham gia vào quá trình xây dựng các cơ chế chính sách cần thiết cho việc đầu tư, phát triển cơ sở hạ tầng và kinh doanh LNG, đặc biệt đối với công tác cung cấp LNG phục vụ sản xuất điện.
Tuy nhiên, bên cạnh sự nỗ lực của PV GAS, để hiện thực hóa chuỗi dự án điện khí LNG, TS.Nguyễn Quốc Thập đề xuất cần nghiên cứu quy hoạch, xây dựng tập trung và đồng bộ cụm kho cảng LNG; tăng cường và mở rộng hợp tác quốc tế sâu rộng trong lĩnh vực năng lượng, trong đó có lĩnh vực điện khí LNG. Đặc biệt, giá điện khí LNG cần phải theo cơ chế thị trường, do chi phí nhập khẩu LNG chiếm phần lớn trong giá thành sản xuất điện và phải có các cam kết dài hạn về mua và bán khí LNG; về hợp đồng mua bán điện với khách hàng tiêu thụ điện…
Bài, ảnh: TRƯỜNG SƠN