Thông thường vào thời điểm này trong năm, vườn quýt của dì Tư, một đồng hương của mẹ tôi đã trĩu quả, nhưng năm nay, hầu như không thu hoạch được gì.
"Nắng nóng cực đoan đã khiến vườn quýt bị duột bông 3 lần kể từ Tết đến nay, bất chấp mọi nỗ lực cứu vãn. Mỗi lần duột bông, vườn quýt phải mất 3 tháng sau mới hồi phục và bắt đầu một vụ mới”, dì Tư nói trong nước mắt.
“Duột bông”-là từ địa phương mà quê miền Trung hay dùng để chỉ tình trạng hoa rụng, quýt không thể kết trái.
Trang trại quýt của dì Tư ở huyện Xuyên Mộc, vùng đất có khí hậu thổ nhưỡng phù hợp với việc trồng các loại cây ăn quả. Trước đây hơn 5ha đất được trồng tiêu, điều và dần được chuyển đổi sáng các loại cây ăn quả như mít, bưởi và bây giờ là quýt. Tuy nhiên, những biến động thời tiết bất thường đang khiến nhiều loại cây trồng ngày càng khó thích ứng.
Không chỉ quýt, thời tiết cực đoan và dịch bệnh còn ảnh hưởng đến một mặt hàng nông sản phổ biến khác là cà chua. Sáng đi chợ, chị Nga chuyên kinh doanh rau củ quả đã rất bối rối giải thích với tôi: “Cà chua nay mắc lắm em ơi, 50 ngàn đồng một ký, tăng gần gấp đôi so với vài tháng trước. Nguồn hàng khan hiếm, mỗi lần đi lấy mối tranh nhau dù giá tăng cao và chưa bao giờ có chuyện như vậy xảy ra”.
Thông tin từ các tiểu thương cũng cho hay, xu hướng sắp tới có thể còn tăng. Nguyên nhân là vì thời tiết nắng nóng, khô hạn kéo dài khiến nhiều diện tích trồng rau củ quả bị bỏ hoang dẫn đến nguồn cung sụt giảm rất mạnh.
Câu chuyện của dì Tư hay chị bán rau đã cho thấy tác động của biến đổi khí hậu đã ảnh hưởng rất lớn đến sản xuất nông nghiệp. Đặc biệt trong năm nay, nắng nóng liên tục kéo dài, nhiệt độ tăng cao đã khiến cho nhiều nông sản giảm năng suất. Rõ ràng nông dân là đối tượng chịu ảnh hưởng trực tiếp khi cây trồng bị mất mùa, không có nguồn thu. Ở tầm rộng hơn sẽ ảnh hưởng đến an ninh lương thực quốc gia.
Trước những tác động của biến đổi khí hậu, nhiều nông dân đã thực hiện chuyển đổi mô hình sản xuất theo khuyến cáo của ngành nông nghiệp, tìm kiếm các loại cây trồng phù hợp, tăng cường ứng dụng khoa học kỹ thuật, công nghệ cao. Tuy vậy, nông dân cũng không thoát khỏi cảnh ngậm ngùi khi đón nhận những thiệt hại nặng nề do thời tiết gây ra, đặc biệt là diễn biến thời tiết ngày càng bất thường và khó dự báo hơn trước.
“Chủ động thích ứng với biến đổi khí hậu” đang là thông điệp được nhắc đến trong nhiều năm trở lại đây, trong đó đặc biệt nhấn mạnh đến việc sản xuất nông nghiệp nhằm giảm thiểu tác động của các hiện tượng thời tiết cực đoan gây ra. Tuy nhiên, trong quá trình này, nông dân cũng rất cần có sự hỗ trợ để tăng năng lực thích ứng, tạo ra một nền nông nghiệp bền vững, hiệu quả.
LAM GIANG