Nhu cầu về hệ sinh thái cảng biển hoàn chỉnh

Thị sát cụm cảng Cái Mép - Thị Vải (CM-TV) ngày 18/11, Bộ trưởng Bộ GT-VT Nguyễn Văn Thắng cho rằng, cần đầu tư hoàn chỉnh hệ sinh thái để xác định tầm vóc cụm cảng trung chuyển hàng hóa của khu vực.

Giai đoạn 2015-2022, lượng hàng hóa qua hệ thống cảng biển của tỉnh tăng bình quân trên 13%. Trong ảnh: Tàu trọng tải lớn cập cảng SSIT.

Hậu cần cảng chưa theo kịp phát triển

Bộ trưởng Bộ GT-VT Nguyễn Văn Thắng cho biết, cụm cảng CM-TV đang có mức tăng trưởng tốt về sản lượng hàng hóa. Giai đoạn 2015-2022, lượng hàng hóa qua hệ thống cảng tăng bình quân trên 13%. CM-TV trở thành 1 trong 21 cảng trên thế giới có thể tiếp nhận thế hệ tàu container siêu lớn trên 24.000 TEU. Đến năm 2021, hệ thống cảng biển Cái Mép - Thị Vải đã vươn lên xếp thứ 11 trong 347 cảng hoạt động hiệu quả nhất thế giới do Ngân hàng Thế giới và Hãng tin Tài chính S&P Global Market Intelligence bình chọn; xếp thứ 22 trong 100 cảng container lớn nhất thế giới do Tạp chí hàng hải Lloyd's List bình chọn. 

"Nhằm phát huy hết tiềm năng của một cụm cảng được xếp vào nhóm đặc biệt, cụm cảng CM-TV cần được đầu tư, cải thiện nhiều hơn nữa để tăng sức cạnh tranh, vươn tầm ra biển lớn", Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nói.

Nhận định của người đứng đầu Bộ GT-VT phản ánh đúng thực trạng hoạt động của cụm cảng CM-TV. Nghịch lý là ở chỗ, dù cụm cảng thuộc Bà Rịa-Vũng Tàu, nhưng chỉ có 10% hàng hóa làm thủ tục thông quan tại địa phương. 90% hàng hóa còn lại được di chuyển khỏi CM-TV để làm thủ tục thông quan. Nguyên nhân do hệ thống dịch vụ hậu cần, hỗ trợ cảng biển chưa đáp ứng yêu cầu.

Xếp dỡ hàng container tại Cảng TCTT.

Tập trung nguồn lực đầu tư

Để giải quyết những tồn tại của CM-TV cần đẩy nhanh quy hoạch hệ sinh thái hoàn chỉnh nhằm biến cụm cảng thực sự trở thành nơi trung chuyển hàng hóa của khu vực. Muốn làm được điều này, cần có chính sách linh hoạt nhằm thu hút nhà đầu tư và đặc biệt thúc đẩy giao thông kết nối đa phương thức cho cụm cảng này.

Theo ông Vũ Hồng Hùng, Giám đốc Cảng TCTT, hạ tầng kết nối tới cảng của CM-TV chưa bắt kịp tốc độ tăng trưởng tiềm năng của các DN cảng biển. Do đó, việc cải thiện hạ tầng kết nối phải bao gồm cả kết nối các tuyến vận tải và cả dịch vụ vận tải, cùng với  logistics. Đối với việc kết nối các tuyến đường vận chuyển hậu phương bao bồm đường thủy nội địa, đường bộ, chính phủ cần có sự quan tâm sâu sắc tới định hướng quy hoạch giao thông và không gian kết nối nhằm tạo ra những tuyến đường huyết mạch, các nút vận chuyển có giá trị cao.

Ông Nguyễn Duy Minh, Tổng Thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam cho rằng, mối quan hệ giữa cụm cảng CM-TV với sân bay Long Thành là một lõi nam châm của cực tăng trưởng vùng Đông Nam Bộ. Do đó, Bà Rịa-Vũng Tàu và các tỉnh trong vùng cần xây dựng hệ sinh thái vùng và liên kết vùng để thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài tạo ra nguồn hàng lớn cho cụm cảng. Cùng với đó, cần kết nối sâu hơn với các tỉnh, thành khu vực Đồng bằng sông Cửu Long để thu hút nguồn hàng đặc thù từ vựa lúa của cả nước. Đặc biệt, cần có một khu phi thuế quan và triển khai nhanh Trung tâm logistics Cái Mép Hạ nhằm thu hút được các DN nhập khẩu, phân phối lớn từ các thị trường trọng điểm có mối quan hệ thương mại với Việt Nam.

Để thu hút nguồn hàng trong khu vực, các DN cảng biển phải chủ động hơn trong việc tiếp cận thị trường hàng hóa, DN sản xuất để định hướng nguồn hàng. Đồng thời, liên kết chặt chẽ với các hãng tàu để tìm ra giải pháp vận chuyển hàng hóa từ nơi sản xuất tới cảng biển xuất nhập khẩu và các tuyến vận chuyển.

Theo ông Nguyễn Văn Thọ, Chủ tịch UBND tỉnh, về lâu dài, tỉnh sẽ đầu tư hoàn thiện cảng cửa ngõ quốc tế CM-TV trở thành cảng trung chuyển quốc tế tầm cỡ khu vực châu Á và thế giới. Chính phủ đã giao tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu xây dựng 2 đề án để phát triển cụm cảng CM-TV với kịch bản, phương án, lộ trình cụ thể để trình cấp thẩm quyền xem xét trong năm 2023 gồm đề án nghiên cứu Khu thương mại tự do gắn với cảng biển tại khu vực Cái Mép Hạ và tiếp tục phát triển, hiện đại hóa cảng cửa ngõ quốc tế CM-TV thành cảng trung chuyển quốc tế có tầm cỡ khu vực châu Á và quốc tế.

Để tăng sức cạnh tranh cho CM-TV, cần tập trung nguồn lực đầu tư các tuyến giao thông kết nối. Trong ảnh: Thi công dự án cầu Phước An.

Thời gian tới, tỉnh tiếp tục tập trung nguồn lực đầu tư các tuyến giao thông kết nối như tuyến cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, cầu Phước An, đường Vành đai 4 và đường sắt kết nối với cụm cảng CM-TV.

Bài, ảnh: THANH NGA