Giá sàn xếp dỡ tại cảng biển của Việt Nam đang thấp nhất trong khu vực. Trước thực tế đó, các DN đề xuất Bộ GT-VT cần sớm điều chỉnh mức giá, giúp DN cảng biển tăng nguồn thu để có thêm nguồn lực tái đầu tư.
 |
| Các DN cảng biển kỳ vọng giá dịch vụ tại cảng biển sớm được điều chỉnh để có nguồn vốn tái đầu tư. Trong ảnh: Xếp dỡ hàng container tại cảng CMIT. |
Mức giá không bù đủ chi phí, lạm phát
Hiện mức giá mà các DN cảng biển khu vực Cái Mép - Thị Vải (CM-TV) đang thu của các hãng tàu là 52 USD/container 20 feet (có hàng) và 77 USD/container 40 feet (có hàng), bằng 60% so với các cảng trong khu vực ASEAN.
Ông Nguyễn Xuân Kỳ, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Cảng Quốc tế Cái Mép (CMIT), giá xếp dỡ ở các cảng nước sâu trong khu vực hiện dao động khoảng 80-90 USD/container 20 feet. Trong đó, các cảng của Indonesia và Malaysia hiện có mức giá dịch vụ xếp dỡ khoảng 80-90 USD. Trong khi đó, cảng Phnom Penh của Campuchia chỉ là cảng sông, tiếp nhận tàu khoảng 200 TEU có mức giá xếp dỡ 85 USD/container 20 feet. Còn CM-TV là cảng nước sâu có thể tiếp nhận tàu cỡ 18.000 - 20.000 TEU nhưng giá xếp dỡ đang ở mức 52 USD suốt nhiều năm nay.
Đáng nói nhất về giá dịch vụ tại cảng biển này là mức giá bốc xếp sà lan quá thấp, đang ở mức 6 USD/container 20 feet. Ông Nguyễn Xuân Kỳ đánh giá đây là điểm yếu nhất vì việc bốc xếp hàng trên sà lan hiện nay đang dùng máy móc, phương tiện, nhân công, công suất và chi phí không khác so với bốc xếp hàng trên tàu mẹ. Hàng hóa đến CM-TV có 85% đến và đi bằng vận tải thủy và sà lan. Các container đến cảng có một nửa bốc xếp bằng sà lan và một nửa còn lại là bến cảng. Điều đó gây ảnh hưởng lớn cho cơ cấu doanh thu của DN cảng và mức giá không bù được chi phí nhiên liệu, lạm phát thời gian qua.
Đại diện các cảng TCIT, Gemalink, TCTT, SSIT cũng cho rằng, đã đến lúc cần tăng giá sàn dịch vụ cảng biển tại Việt Nam nói chung và CM-TV nói riêng. Trong đó, điều chỉnh tăng 30% đối với khung giá dịch vụ bốc dỡ container tại khu vực cảng nước sâu CM-TV so với khung giá hiện nay để bảo đảm hiệu quả kinh doanh cho DN cảng. Thời gian điều chỉnh được đề xuất trước 6 tháng để DN có đủ thời gian điều chỉnh hợp đồng với khách hàng.
Ông Phạm Quốc Long, Chủ tịch Hiệp hội Đại lý và Môi giới hàng hải Việt Nam (VISABA) cũng cho rằng, một trong những điều kiện cần để cụm cảng CM-TV trở thành cảng trung chuyển quốc tế đó là cần có các chính sách đặc thù để thu hút, khuyến khích các DN cảng biển nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh, đảm bảo nguồn lực để tăng cường đầu tư và tái đầu tư nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ và hiện đại hóa hệ thống cảng biển quốc gia. Muốn vậy, trước mắt cần tính toán giá bốc xếp container tại CM-TV một cách phù hợp.
Không lo ngại tính cạnh tranh với các nước trong khu vực
Theo Thông tư 54/2018/TT-BGTVT ngày 14/11/2018 về biểu khung giá dịch vụ hoa tiêu, dịch vụ sử dụng cầu, bến, phao neo, dịch vụ bốc dỡ container và dịch vụ lai dắt tại cảng biển Việt Nam, giá bốc dỡ container xuất nhập khẩu tại các cảng biển Việt Nam có sự khác nhau giữa từng khu vực và từng cảng biển. Trong đó, giá tối thiểu và tối đa có biên độ chênh lệch 20-40%.
Riêng khung giá dịch vụ bốc dỡ container từ tàu (sà lan) sang bãi cảng và ngược lại áp dụng với bốc dỡ container phục vụ vận chuyển qua lại giữa các cảng để xuất hàng, chuyển cảng đích dao động ở mức 6-15 USD/cont 20 feet và 10-23 USD/cont 40 feet.
Mặc dù, trong khung giá Thông tư 54/2018 quy định vẫn có biên độ giá sàn và giá trần nhưng hiện nay, gần như các DN cảng biển trên cả nước đều đang áp dụng giá tối thiểu quy định. Nguyên nhân được cho là do sự cạnh tranh về giá bốc dỡ để thu hút nguồn hàng vào cảng.
Ông Trần Khánh Hoàng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Cảng biển Việt Nam nhận định, chưa có DN nào dám đơn phương tăng giá vì lo sợ mất khách. Nhưng nếu không tăng, DN sẽ khó có có hội tái đầu tư cơ sở hạ tầng cho cảng để có thể khai thác năng suất hơn. Trong khi đó, việc tăng giá xếp dỡ cảng biển được cho là điều kiện để phát triển cảng. Chủ đầu tư có điều kiện tái đầu tư trang thiết bị, hạ tầng, công nghệ thông tin, đầu tư các cẩu khung, cẩu bãi, cẩu bờ, cầu tàu.... “Chỉ có tái đầu tư, nâng cấp công nghệ mới có thể tăng năng suất xếp dỡ, giảm thời gian giải phóng tàu nhanh, thời gian nằm cầu của tàu ít. Việc điều chỉnh khung giá cảng biển rất quan trọng, nhất là giá sàn để các cảng dựa theo đó tăng lên. “Cảng biển Việt Nam có lợi thế riêng và mạnh vì chúng ta có hàng xuất nhập khẩu của mình. Do đó, việc tăng giá không cần lo ngại giảm đi khả năng tính cạnh tranh của cảng biển Việt Nam so với các nước trong khu vực”, ông Trần Khánh Hoàng nói.
Bàn thêm về vấn đề này, Nguyễn Xuân Kỳ, Tổng Giám đốc cảng CMIT cho biết thêm, cụm cảng CM-TV và Lạch Huyện là hai khu vực cần tập trung đầu tư. Là cảng nước sâu nên việc đầu tư ban đầu của các DN cho cảng biển tại hai khu vực này rất lớn, trừ một số cảng được đầu tư đã rất lâu. Đồng thời, sự phát triển của cảng biển sẽ mang lại sự hấp dẫn cho các nhà đầu tư. Do đó, cần thiết phải nâng giá xếp dỡ tiệm cận với các cảng nước sâu trong khu vực.
Trước thực trạng đó, các DN cảng đang kiến nghị Bộ GT-VT bỏ mức giá bốc xếp trên sà lan hoặc neo ở 30% giá bốc xếp tàu mẹ, thậm chí có thể bỏ đi để các cảng tự thu và dùng giá bốc xếp tàu container nội địa. Đối với khung giá bốc xếp cảng biển, ông Kỳ cho rằng nên tăng giá khoảng 10% và theo chu kỳ 3 năm một lần như dự thảo đề xuất của nhiều doanh nghiệp cảng biển và Hiệp hội gửi Bộ GT-VT cách đây khoảng 1 năm.
Từ góc độ nhà quản lý, Quyền Cục trưởng Cục Hàng hải Việt Nam Nguyễn Đình Việt chia sẻ, giá dịch vụ cảng biển được áp dụng đúng là đã khá lâu, quy mô nền kinh tế và sản xuất của các cảng hiện nay đã khác. Tuy nhiên, việc điều chỉnh thế nào để đáp ứng được cho các DN cần dựa trên cơ sở khoa học và phân tích kỹ lưỡng. Cục Hàng hải Việt Nam đã yêu cầu DN xây dựng chi phí giá thành dịch vụ bốc dỡ container, dịch vụ cầu bến, phao neo và dịch vụ hoa tiêu hàng hải. Đồng thời, kiến nghị Bộ GT-VT giao cho cơ quan thẩm định giá độc lập thực hiện thẩm định phương án giá của DN. Trên cơ sở kết quả thẩm định giá của cơ quan thẩm định giá độc lập, Bộ GT-VT xem xét điều chỉnh khung giá phù hợp với thực tế, kiến nghị thời gian ban hành sửa đổi Thông tư số 54/2018 trong thời gian tới.
Bài, ảnh: TRÀ NGÂN