Những năm gần đây, biến đổi khí hậu (BĐKH) đã ảnh hưởng không nhỏ đến nguồn nước khiến tình trạng xâm nhập mặn, thiếu nước cục bộ xảy ra tại một số địa phương trên địa bàn tỉnh. BR-VT kêu gọi người dân sử dụng nước tiết kiệm và chung tay bảo vệ nguồn nước để chống lại BĐKH như chủ đề của ngày nước thế giới 22/3 năm nay: “Nước và biến đổi khí hậu”.
 |
| Sở TN-MT khuyến nghị sử dụng nước tiết kiệm để mọi người dân đều có nước sạch để sử dụng. Trong ảnh: Người dân xã Châu Pha (TX. Phú Mỹ) chắt chiu từng chút nước sạch để sử dụng cho gia đình. |
NHIỀU NGUY CƠ SUY GIẢM NGUỒN NƯỚC
Tháng 3, mới bắt đầu vào mùa khô nhưng một số địa phương trên địa bàn tỉnh như xã Bông Trang (huyện Xuyên Mộc); Xà Bang, Láng Lớn (huyện Châu Đức)… đã xảy ra tình trạng thiếu nước cục bộ, ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, trồng trọt. Theo ông Đỗ Viết Hùng (xã Láng Lớn, huyện Châu Đức), năm nay nắng nóng kéo dài, nguồn nước ngầm cạn kiệt, ông phải khoan thêm một giếng sâu 70m mới đủ nguồn nước tưới cho gần 1ha bơ. Nếu nắng nóng cứ tiếp tục kéo dài thì 2 giếng khoan cũng sẽ không đủ cấp nước cho vườn bơ đang gần vào vụ thu hoạch.
Theo Sở TN-MT, cũng như nhiều địa phương khác, BR-VT phải đối mặt với nguồn nước cạn kiệt do BĐKH, gây nên tình trạng thiếu nước sinh hoạt và sản xuất cục bộ vào mùa khô. Báo cáo của Trung tâm Quản lý các công trình thủy lợi tỉnh cũng đưa ra những con số đáng lo ngại: Tính đến đầu tháng 3, tổng trữ lượng nước của các công trình, hồ chứa trên địa bàn tỉnh là 126,24 triệu m3, thấp hơn 21 triệu m3 so với cùng kỳ năm 2019. Ông Vũ Văn Lợi, Trưởng Phòng Quản lý nước, Trung tâm Quản lý các công trình thủy lợi tỉnh cho biết, nguyên nhân của việc trữ lượng nước giảm mạnh là do BĐKH khiến nắng nóng kéo dài, lượng mưa tại khu vực các hồ chứa đều giảm mạnh. Lượng mưa đo được ở khu vực có các hồ thủy lợi trên địa bàn tỉnh đều thấp, đặc biệt một số nơi giảm mạnh như hồ Sông Ray giảm 950mm, hồ Đá Đen giảm 586mm so với cùng kỳ.
Theo kết quả quan trắc chất lượng nước dưới đất 3 tháng đầu năm, từ TX. Phú Mỹ đến TP.Vũng Tàu, đặc biệt tại khu vực nhà máy nước Bà Rịa bị nhiễm mặn. Tại các KCN khu vực TX. Phú Mỹ đã có một số dấu hiệu nhiễm bẩn vi lượng (mangan, cadimi, chì và phenol). Ngoài ra, kết quả quan trắc mực nước ngầm gần đây nhất của Sở TN-MT cũng cho thấy mực nước giảm dần theo thời gian, do tầng chứa nước bị ảnh hưởng của khai thác cát và lượng mưa giảm. Ông Lê Ngọc Linh, Giám đốc Sở TN-MT cho biết, ngoài nguyên nhân khách quan còn do tác động của con người như khai thác khoáng sản quá mức, sử dụng lãng phí, gây ô nhiễm… khiến nguy cơ suy giảm nguồn nước.
TĂNG CƯỜNG CÁC GIẢI PHÁP BẢO VỆ NGUỒN NƯỚC
BR-VT có 4 hệ thống sông chính (sông Thị Vải, Sông Dinh, Sông Ray, sông Đu Đủ) và 31 hồ chứa nước quy mô trung bình và nhỏ, có chức năng cấp nước nông nghiệp, sinh hoạt và công nghiệp, dịch vụ. Tổng trữ lượng nước dưới đất khai thác an toàn trên địa bàn tỉnh là 365.405m3/ngày, trong đó trữ lượng khai thác an toàn đối với nước ngọt là 338.258m3/ngày và 27.147m3/ngày đối với nước mặn. Nước ngầm dự trữ cũng rất ít, chỉ có thể khai thác khoảng 10.000m3/ngày. Trong khi đó, theo quy hoạch cấp nước tỉnh đến năm 2025, nhu cầu sử dụng nước sạch tại tỉnh được dự đoán sẽ tăng từ 240 triệu m3/năm lên 300 triệu m3/năm. Bên cạnh đó, trên địa bàn tỉnh cũng phát thải một lượng tương ứng nước thải sinh hoạt, y tế, nông nghiệp và công nghiệp cần được xử lý trước khi xả thải vào các nguồn tiếp nhận, gây khó khăn cho công tác quản lý tài nguyên nước, cũng như hoạt động khai thác và cung cấp nước sạch đến người dân. Để hạn chế tình trạng này, nhiều chuyên gia cho rằng, BR-VT cần phải có các giải pháp bảo vệ nguồn nước bền vững để tránh tình trạng thiếu nước theo mùa trong tương lai.
Theo ông Lê Ngọc Linh, những năm gần đây Sở TN-MT đã tham mưu cho UBND tỉnh triển khai nhiều biện pháp nhằm bảo vệ nguồn nước như: điều tra, đánh giá trữ lượng tài nguyên nước ngầm; xây dựng đề án bảo vệ bền vững tài nguyên nước trên địa bàn tỉnh trong bối cảnh BĐKH; quan trắc nước ngầm và quan trắc mực nước mặt tại 4 hồ cấp nước sinh hoạt; lập hành lang bảo vệ nguồn nước... Đồng thời tham mưu cho UBND tỉnh phê duyệt danh mục 23 dự án không thu hút đầu tư, hạn chế đầu tư vùng thượng nguồn các hồ chứa nước sinh hoạt; kiểm soát các nguồn thải từ các cơ sở chăn nuôi heo... Ngoài các giải pháp trên, Sở cũng triển khai các hoạt động nâng cao ý thức cho người dân trong việc cùng chung tay bảo vệ nguồn nước.
Bài, ảnh: QUANG VŨ