Với hơn 500ha ruộng muối, làm muối được xem là nghề truyền thống ở huyện Long Điền. Mới đây, UBND tỉnh đã có quyết định công nhận nghề truyền thống sản xuất muối huyện Long Điền. Đây là niềm vui với chính quyền và nhân dân địa phương, là động lực để các diêm dân tiếp tục bám nghề.
 |
| Diêm dân xã An Ngãi, huyện Long Điền thu hoạch muối. |
 |
NGHỀ TRUYỀN THỐNG
Làm muối là một trong những nghề truyền thống được diêm dân gìn giữ từ lâu đời theo kiểu “cha truyền con nối ở huyện Long Điền”. Các bậc tiền nhân đã biết làm muối bằng phương pháp truyền thống là cô đặc nước biển, hình thành vùng làm muối tại xã An Ngãi và thị trấn Long Điền. Trải qua bao thế hệ, diêm dân Long Điền vẫn giữ gìn nghề muối truyền thống của cha ông. Hiện nay, toàn huyện có hơn 500ha đất dùng để sản xuất muối, sản lượng khoảng 30.000 tấn/năm.
Niên vụ muối hàng năm bắt đầu từ tháng 9 âm lịch của năm trước đến khoảng tháng 4 âm lịch năm sau. Từ đầu tháng 9 âm lịch, diêm dân xã An Ngãi và thị trấn Long Điền bắt tay vào vụ muối, tổ chức sửa kê đùng, đắp bờ đùng, lấy nước vào để giữ độ mặn, tiếp đó là công đoạn đắp bờ nội, đắp bờ ngăn. Tháng 11 âm lịch, diêm dân xổ nước vào ruộng, sửa ruộng, kéo sình, dằn nện, phơi nền ruộng. Sau đó cho nước vào ruộng, chờ muối kết tinh là thu hoạch. Khoảng tháng 4 âm lịch năm sau, khi trời đổ mưa là kết thúc mùa muối.
Ngày nay, sự hỗ trợ của máy bơm nước, xe lu ruộng, xe đẩy, máy cào muối… góp phần nâng cao năng suất, chất lượng muối, giải phóng sức lao động cho người làm muối. Một số diêm dân đã sản xuất muối sạch bằng phương pháp trải bạt. Phương pháp này có nhiều ưu điểm như: thời gian kết tinh ngắn, muối sạch và có màu đẹp hơn, chất lượng hạt muối cao hơn.
Ông Nguyễn Văn Gia, diêm dân ấp An Thạnh, xã An Ngãi cho biết: “Gia đình tôi đã có 3 đời làm muối. Trước đây, chúng tôi sản xuất hoàn toàn theo phương pháp truyền thống. Hiện nay, chúng tôi dùng máy móc hỗ trợ làm muối nên hiệu quả cao hơn. Tuy nhiên, việc sản xuất muối còn phụ thuộc vào thời tiết, đặc biệt là giá cả. Khi trúng mùa, giá muối tốt, thu nhập của gia đình tôi ổn định, cũng có năm giá muối giảm, chúng tôi không có lãi, thậm chí còn lỗ, nhưng vì yêu nghề, gìn giữ nghề, chúng tôi vẫn tiếp tục sản xuất muối”.
PHÁT TRIỂN NGHỀ LÀM MUỐI
Muối Long Điền có sự khác biệt so với các nơi khác là độ kết tinh tốt, độ mặn phù hợp cho việc ướp cá, sản xuất nước mắm. Muối Long Điền được tiêu thụ trên địa bàn tỉnh và các tỉnh miền Tây Nam bộ. Một lượng muối lớn cũng được bán cho các chủ ghe, tàu trên địa bàn huyện, phục vụ cho việc bảo quản, chế biến hải sản. Nhiều cơ sở sản xuất nước mắm từ Phú Quốc (Kiên Giang) cũng tin tưởng, lựa chọn muối Long Điền. Ông Chế Đình Huê, diêm dân ở khu phố Long Hiệp, thị trấn Long Điền cho biết: “Vùng đất Long Điền được thiên nhiên ưu đãi nên hạt muối có độ mặn phù hợp để làm nước mắm. Chúng tôi luôn cố gắng giữ chất lượng hạt muối và mong giá muối ổn định để yên tâm bám nghề”.
Một trong những thay đổi quan trọng của nghề làm muối ở Long Điền là thành lập HTX muối Chợ Bến với 17 thành viên, sản xuất muối trải bạt trên diện tích 25ha. HTX đã hỗ trợ tích cực cho diêm dân trong việc chuyển giao khoa học kỹ thuật, tìm đầu mối tiêu thụ sản phẩm. Ông Huỳnh Văn Thuyết, Chủ nhiệm HTX muối Chợ Bến nhận xét, phương pháp làm muối trải bạt cho năng suất cao hơn khoảng 1,5 lần so với làm muối trên nền đất. Tuy chi phí cao hơn nhưng giá muối trải bạt cũng cao hơn.
Hiện nay, toàn huyện Long Điền có gần 300 hộ sản xuất muối. Thu nhập bình quân của lao động làm muối khoảng 200 ngàn đồng/ngày công. Vất vả, thu nhập chưa cao, thậm chí nhiều hộ còn lỗ vốn khi giá muối thấp, nhưng người dân Long Điền vẫn bám ruộng, bám nghề, mong muốn gìn giữ nghề cha ông.
Nhằm bảo tồn và phát huy truyền thống nghề muối ở huyện Long Điền, ngày 10-9-2018, UBND tỉnh đã ban hành quyết định công nhận nghề truyền thống sản xuất muối huyện Long Điền. Theo đó, nghề sản xuất muối huyện Long Điền sẽ được hưởng các chính sách ưu đãi về phát triển ngành nghề nông thôn theo Nghị định số 52/2018/NĐ-CP ngày 12-4-2018 của Chính phủ và các chính sách có liên quan.
Theo ông Nguyễn Bá Hùng, Chủ tịch UBND huyện Long Điền cho biết, được UBND tỉnh công nhận nghề sản xuất muối truyền thống là niềm vui của chính quyền và diêm dân huyện Long Điền. Cùng với bánh hỏi An Nhứt, bánh tráng An Ngãi, nghề muối đã có thêm động lực phát triển, gìn giữ nghề truyền thống cha ông. Sắp tới, huyện Long Điền sẽ đẩy mạnh quảng bá, giới thiệu các ngành nghề truyền thống trên các phương tiện thông tin đại chúng, mạng xã hội để người dân trong và ngoài tỉnh biết đến các sản phẩm đặc trưng của địa phương. “Song song đó, chúng tôi cũng kết nối với các DN lữ hành mở tour đưa du khách đến các làng nghề truyền thống của huyện, giúp thị trường được mở rộng hơn, vừa mang lại thu nhập ổn định cho người dân, vừa phát huy giá trị của các nghề truyền thống trên địa bàn”, ông Hùng nói.
Bài, ảnh: MINH QUANG