Dùng lốp xe, fibro xi măng làm giá thể nuôi hàu: Có thể trả giá đắt về môi trường

Thời gian qua, các cơ quan chức năng đã khuyến cáo việc dùng tấm fibro xi măng làm giá thể nuôi hàu tiềm ẩn nguy cơ ô nhiễm nhưng phần lớn người nuôi hàu tại xã Long Sơn, TP.Vũng Tàu vẫn dùng loại vật liệu này. Để phát triển bền vững nghề nuôi hàu, cần tìm ra vật liệu thay thế phù hợp cả về chất liệu và giá thành.

Ông Hồ Minh Thu (ấp Phước Lợi, xã Phước Tỉnh, huyện Long Điền) dùng vỏ hàu làm giá thể nuôi hàu trên sông Chà Và.

SẢN LƯỢNG SỤT GIẢM VÌ Ô NHIỄM

Theo thống kê của UBND xã Long Sơn, hiện nay trên địa bàn xã có 553 hộ nuôi hàu, với diện tích hơn 90ha, sản lượng thu hoạch khoảng 1.384 tấn/năm, tập trung chủ yếu tại các thôn 4, 8, 9 và thôn Bến Điệp. Trong đó, có trên 80% hộ nuôi dùng tấm fibro xi măng làm giá thể nuôi hàu, với khoảng 300.000 mảnh/vụ. Số ít người dân dùng vỏ xe gắn máy, cọc gỗ và tái sử dụng vỏ hàu.

Ông Nguyễn Trung Tâm (tổ 7, thôn 9, xã Long Sơn), người có kinh nghiệm gần 10 năm nuôi hàu cho biết, trước đây, người nuôi chủ yếu dùng cọc tre, gỗ cắm xuống sông cho hàu non bám. Tuy nhiên, cọc tre và gỗ nhanh hỏng, thường xuyên phải thay mới nên tốn kém. Vì vậy, đa số người nuôi hàu ở Long Sơn vẫn dùng fibro xi măng. Thậm chí, sau khi thu hoạch, phần lớn những mảnh fibro xi măng được người nuôi vứt ngay xuống lòng sông.

Tình trạng người dân Long Sơn ồ ạt nuôi hàu bằng fibro xi măng, vứt bỏ bừa bãi sau thu hoạch dẫn đến đáy sông Chà Và ngày càng bị bồi lắng, tích tụ cặn bã gây ô nhiễm nguồn nước và tác động trực tiếp làm giảm số lượng ấu trùng hàu và khiến hàu sinh trưởng chậm. Một số cá nhân, HTX nuôi hàu ở khu vực này đã cảm nhận rõ sự sụt giảm về sản lượng do tác động từ sự biến đổi môi trường nước. Ông Nguyễn Văn Trinh, Giám đốc HTX Thủy sản Hiệp Thành (xã Long Sơn) cho biết: HTX hiện có 30 lồng bè nuôi hàu lá. Trước năm 2016, HTX thu hoạch trên 40 tấn hàu/vụ, thu nhập của các hộ thành viên được bảo đảm. Thế nhưng, hiện nay việc nuôi hàu của HTX đang gặp khó khăn, năng suất giảm, mỗi năm chỉ đạt chừng 20 tấn.

Trao đổi với phóng viên Báo Bà Rịa-Vũng Tàu về vấn đề này, ông Bùi Đức Bình, Phó Chủ tịch UBND xã Long Sơn cho biết, Chi cục Thủy sản tỉnh đã phối hợp với Phòng Kinh tế TP.Vũng Tàu và UBND xã Long Sơn tổ chức tuyên truyền, vận động các hộ nuôi hàu không sử dụng tấm fibro xi măng, vỏ xe cũ để nuôi hàu; khuyến cáo người dân sử dụng các vật liệu như: trụ gỗ, tái sử dụng vỏ hàu xâu thành chuỗi. Bên cạnh đó, địa phương và các cơ quan liên quan đã thông báo công khai việc quy hoạch 752ha nuôi trồng thủy sản trên sông Chà Và, thành lập Tổ tự quản nhằm liên kết nuôi trồng, sản xuất kinh doanh thủy sản theo hướng bền vững. Tuy nhiên, việc thay thế giá thể nuôi hàu rất khó khăn vì so với các loại giá thể khác thì vỏ xe cũ và fibro xi măng có chi phí rất rẻ.

KHÔNG PHẢI KHÔNG CÓ GIẢI PHÁP

Việc dùng tấm fibro xi măng, lốp xe cũ làm giá thể nuôi hàu về lâu dài có nguy cơ ảnh hưởng đến môi trường nước, sự sinh trưởng của các loài thủy, hải sản, giảm năng suất và có thể ảnh hưởng sức khỏe người tiêu dùng. Nhận thức được điều đó, một số hộ nuôi hàu đã dùng vỏ hàu xâu thành chuỗi làm giá thể nuôi hàu.

Những mảnh fibro xi măng cắm xuống lòng sông để nuôi hàu tại khu vực Bến Điệp, xã Long Sơn.

Sân nhà anh Võ Minh Quang (tổ 2, thôn 8, xã Long Sơn), chất gần 100 bao (loại 50kg) vỏ hàu cũ do anh thu mua từ khắp nơi về để gia công làm giá thể nuôi hàu. 5 người trong gia đình anh làm việc không ngơi tay, người thì đục lỗ, người dùng cước xâu các vỏ hàu lại với nhau. Xâu nhỏ nhất 5 vỏ hàu, xâu lớn nhất 100 vỏ để kịp cung cấp cho người nuôi hàu trong và ngoài tỉnh. Anh Quang cho biết: “Việc sử dụng vỏ hàu làm giá thể nuôi hàu cho thịt trắng, ngon hơn nên người tiêu dùng ưa chuộng, do đó, gia đình tôi làm không đủ cung cấp cho người nuôi”.

Ông Hồ Minh Thu (ở ấp Phước Lợi, xã Phước Tỉnh, huyện Long Điền) đã đầu tư cả tỷ đồng làm bè diện tích 1.000m². Năm nay, ông Thu vừa xuống khoảng 25.000 giá thể là vỏ hàu thay cho fibro xi măng. Mỗi năm, ông thu hoạch khoảng 20 tấn hàu thương phẩm, sau khi trừ chi phí, ông Thu lãi khoảng 100 triệu đồng. “Sau vụ thu hoạch này, tôi sẽ dùng giá thể vỏ hàu để thay thế hoàn toàn giá thể fibro xi măng, vừa bảo đảm VSATTP, vừa giảm thiểu ô nhiễm môi trường nuôi mà thời gian thu hoạch cũng nhanh hơn, chỉ 7-8 tháng”, ông Thu cho biết.

Bên cạnh sử dụng giá thể là vỏ hàu cũ, người nuôi hàu ở Long Sơn đang rất mong chờ các ngành chức năng sớm nghiên cứu, tìm ra các loại vật liệu nuôi mới, thân thiện với môi trường, giảm thiểu nguy cơ ô nhiễm môi trường nước để bà con sử dụng nuôi hàu, tạo nguồn thực phẩm sạch, an toàn, góp phần phát triển nghề nuôi hàu của địa phương một cách bền vững.

Bài, ảnh: ĐINH HÙNG