Máy dò ngang (SONAR) nâng cao năng suất khai thác hải sản lên 180%-220%

Các tàu khai thác hải sản xa bờ cần được trang bị các thiết bị hiện đại như máy dò ngang thì hoạt động mới có hiệu quả. Trong ảnh: Tàu cá của ngư dân BR-VT cập cảng Bến Đá, TP. Vũng Tàu. Ảnh: Huỳnh Liên

Khi chi phí nhiên liệu chiếm đến 70% phí tổn và giá nhiên liệu không ngừng tăng, hiệu quả kinh tế của tàu khai thác hải sản xa bờ là rất nhỏ. Đặc biệt đối với nghề khai thác lưới vây, chỉ cần 2 đến 3 chuyến biển không phát hiện ra đàn cá là có thể bị phá sản... Vừa qua, Trung tâm Khuyến ngư Quốc gia đã đưa máy dò ngang vào tàu khai thác khảo nghiệm tại Ninh Thuận và kết quả khai thác của tàu khảo nghiệm cao hơn các tàu khác từ 180% - 220%. Đây là tín hiệu lạc quan cho ngành khai thác xa bờ trong điều kiện hiện nay.

Khi được hỏi về khả năng của máy dò ngang, ông Huỳnh Nghĩa, thuyền trưởng tàu khai thác khảo nghiệm cho biết: Nếu như các tàu khai thác sử dụng máy dò thông thường dàn ngang với khoảng cách 40m/chiếc, phải cần đến gần 20 chiếc mới so sánh được với 1 máy dò ngang, bởi vì tầm dò của máy này rộng đến 800m”. Trong lớp tập huấn về máy dò ngang vừa tổ chức tại Ninh Thuận, ông Lê Văn Thư, kỹ sư Trung tâm Khuyến ngư Quốc gia cho biết: “Máy dò ngang mà Trung tâm Khuyến ngư Quốc gia khảo nghiệm trên chiếc tàu của ông Huỳnh Đúng tại xã Tuy Hải, huyện Ninh Hải, tỉnh Ninh Thuận có nhãn hiệu CH250 của FURUNO, cho phép quan sát đến 3600 trên các góc nghiêng từ 0-900, tầm dò đến 800m với 8 chế độ vận hành bằng cách kết hợp các phương pháp dò đứng, dò ngang, quét dọc, giúp cho các các thuyền trưởng có thể vừa quan sát đàn cá từng vị trí xung quanh tàu, vừa quan sát mặt cắt không gian nước xung quanh tàu, ước lượng được mức độ tập trung của đàn cá… nhờ đó tăng xác suất bắt gặp các đàn cá cao hơn nhiều lần so với các máy dò thông thường”.

Theo báo cáo nghiệm thu kết quả khai thác khảo nghiệm máy dò ngang trên tàu của ông Huỳnh Đúng tại tỉnh Ninh Thuận của Trung tâm Khuyến ngư Quốc gia cho thấy, qua 10 tháng, sản lượng khai thác cao hơn 180%-220%, hiệu quả kinh tế cao hơn 200%-250% so với 16 tàu khai thác tại địa phương trong điều kiện tương đương về công suất, ngư cụ, ngư trường khai thác do xác suất phát hiện đàn cá cao hơn, thời gian vận hành của tàu ít hơn, nhờ đó giảm thiểu được hao phí nhiên liệu trong quá trình khai thác. Cũng trong phần đánh giá về hiệu quả khai thác của máy dò ngang, ông Huỳnh Nghĩa cho biết: trong một chuyến biển vào tháng 6-2006, khi còn trong hành trình đến ngư trường khai thác, tàu của ông đã phát hiện đàn cá nục áp lộng, ước lượng 30 tấn trong khi 5 tàu đi trước không phát hiện ra, do tầm dò bị hạn chế. “Tôi thấy máy dò ngang tốt hơn nhiều so với các máy cũ, dễ sử dụng và có thể kết hợp nhiều chế độ vận hành, trong trường hợp khai thác bằng kết hợp ánh sáng, chà cố định nếu cá chưa vào đến mục tiêu, máy dò ngang vẫn phát hiện được”, ông Nghĩa nói.

Trong lớp tập huấn về sử dụng máy dò ngang tại Ninh Thuận, hầu hết các ngư dân đều khẳng định, đến lớp học là để tìm hiểu và mong muốn được áp dụng trên tàu khai thác của mình. Tuy nhiên, với giá hiện nay 320 triệu đồng/chiếc (chưa tính thuế VAT) là quá cao so với khả năng của số đông ngư dân Việt Nam. Giải thích về vấn đề này, ông Lê Văn Thư cho biết: Hiện nay, Bộ Thủy sản đang nỗ lực đàm phán với hãng chế tạo máy của Nhật để thượng lượng giá cả phù hợp.

Việc đưa máy dò ngang vào khai thác khảo nghiệm thành công tại Ninh Thuận là một tin vui đối bà con ngư dân khai thác hải sản, đặc biệt đối với nghề khai thác lưới vây. Tuy nhiên, máy dò ngang không phải là thiết bị vạn năng có thể đưa lên tàu là phát hiện ra đàn cá, đây chỉ là thiết bị có tầm dò rộng, nâng cao xác suất bắt gặp đàn cá, việc khai thác hiệu quả kinh tế hay không còn phụ thuộc vào “biển phải còn cá”, vào tài năng, kiến thức, sự chính xác của người thuyền trưởng trong mỗi chuyến biển.

Thanh Dung