Tuần nào cũng vậy, vào Chủ nhật là từng đoàn người lại kéo nhau về thị trấn Bắc Hà (Sa Pa, Lào Cai) họp chợ. Đi chợ phiên đã trở thành một nét văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc. Đây vốn là nơi trao đổi, mua bán của bà con dân tộc thiểu số từ khắp các bản làng xung quanh kéo về.
 |
| Chợ phiên Bắc Hà. |
Chợ phiên Bắc Hà không đơn thuần chỉ là nơi mua và bán mà nó còn tập trung những tinh túy, nét đặc sắc văn hóa của người Mông, Tày, Nùng sống ở đây. Với người dân bản địa, đi chợ trở thành một sự kiện quan trọng. Hàng ngàn người dân nô nức lên chợ, không chỉ để mua bán, trao đổi hàng hóa mà còn để ăn, để chơi. Ai nấy đều diện những bộ đẹp nhất, chuẩn bị tiền bạc cho một ngày vui. Thậm chí, có những người đi từ ngày hôm trước đến trưa hôm sau mới đến được chợ.
Từ trên cao nhìn xuống chợ Bắc Hà như một vườn hoa di động rực rỡ sắc màu của váy áo phụ nữ các dân tộc mặc đi chơi chợ hoà cùng sắc màu tươi mới của các quầy hàng ở chợ.
Trước đây, chợ Bắc Hà họp trên một quả đồi thoai thoải, sau này chợ được xây mới trên nền bê tông và được chia ra từng khu vực bán hàng gồm 4 khu, khu vực bán gia súc với hàng ngàn con trâu, ngựa, bò, lợn. Khu vực bán đồ tạp hóa như cày, cuốc, xẻng, dao. Khu bán đồ thổ cẩm, đồ trang sức, len. Khu vực hàng ăn với những chảo thắng cố khói bốc lên nghi ngút, lan tỏa hương vị.
Một nét đặc trưng không thể không nhắc đến trong phiên chợ Bắc Hà là món ăn thắng cố. Đây là món ăn truyền thống của người Mông đã có từ hàng trăm năm, sau đó truyền sang cả người Tày, Nùng. Món ăn này gắn liền với đời sống vật chất – văn hóa – tinh thần của người dân nơi đây bao đời nay.
Chợ Bắc Hà được chia ra những khu chợ nhỏ mang tính đặc trưng trao đổi như: chợ thổ cẩm, chợ ẩm thực, chợ ngựa, chợ gia cầm, chợ thực phẩm, chợ chim, chợ rèn đúc. Mỗi khu chợ đều phong phú đa dạng và mang đậm bản sắc dân tộc địa phương, đặc biệt Chợ Bắc Hà là nơi hẹn hò tốt nhất để nam nữ thanh niên dân tộc gặp nhau sau mỗi tuần lao động vất vả.
Chợ Bắc Hà còn là chợ phiên duy nhất cả nước có khu dành riêng cho mua bán ngựa với hàng trăm con ngựa được mua bán mỗi phiên. Một phiên chợ ngựa với những tay buôn sành sỏi có thể mua được những chú ngựa khỏe tốt nhất.
Người mua được quyền xem xét, thử ngựa xem có khỏe không bằng cách xem mắt, xem răng, vỗ mông ngựa và phi thử ngựa. Theo dõi cùng với những người đang đứng bán ngựa ở chợ Bắc Hà mới thấy ở đây sự mua bán vẫn còn theo lối buôn của người xưa, người mua nếu thấy người bán là người dân tộc, trước sự thật thà của họ cũng chẳng mấy khi dùng thủ thuật hay… “kỹ năng” mua bán, còn người bán thì vẫn bản chất thật từ bao đời, nếu có đôi chút lanh lợi thì người mua từ đồng bằng cũng… thừa biết mà “vặn” lại. Thế nên cuộc đối thoại mua bán trao đổi rất thẳng và thật.
Chợ Bắc Hà mang đậm nét sinh hoạt cộng đồng của người dân tộc vùng cao Tây Bắc, lưu giữ những giá trị bản sắc văn hoá truyền thống độc đáo. Hiện nay, chợ phiên vẫn đang thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước.
MAI NGỌC