Hang động Krông Nô của tỉnh Đắk Nông, hang động núi lửa dài nhất Đông Nam Á vừa được Mạng lưới Công viên địa chất toàn cầu đề cử là công viên địa chất toàn cầu.
 |
| Một góc hang động núi lửa Krông Nô. |
Hang động Krông Nô (Công viên địa chất Đắk Nông) của tỉnh Đắk Nông đã lọt vào 11 hồ sơ được Global Geoparks Network chấp nhận và trình lên UNESCO. Dự kiến UNESCO sẽ công bố kết quả vào tháng 4/2020.
Trước công viên địa chất Đắk Nông, Việt Nam đã có 2 công viên địa chất toàn cầu được công nhận là Cao nguyên đá Đồng Văn (năm 2010) và Công viên Địa chất Non Nước Cao Bằng (năm 2018).
Khác với hang động núi đá vôi được phát hiện nhiều tại Việt Nam, mà điển hình phải kể đến các hệ thống hang động đã trở thành di sản thế giới như Phong Nha - Kẻ Bàng (Quảng Bình), vịnh Hạ Long (Quảng Ninh), Tam Cốc - Bích Động - Tràng An (Ninh Bình)..., hệ thống hang động núi lửa ở Krông Nô hiếm gặp hơn không chỉ tại Việt Nam mà còn cả trên thế giới, với kiến trúc dòng chảy có nhiều sự khác biệt.
Hệ thống hang động núi lửa ở Krông Nô được các nhà khoa học khảo sát từ năm 2007. Sau 7 năm nghiên cứu, Bảo tàng Địa chất Việt Nam và Hiệp hội Hang động núi lửa Nhật Bản công bố kết quả cho thấy đây là hệ thống hang động núi lửa có quy mô lớn nhất Đông Nam Á.
Công viên địa chất Đắk Nông có diện tích khoảng 2.000km2, nằm trên địa bàn 6 huyện, thị xã gồm: Krông Nô, Cư Jút, Đắk Mil, Đắk Song, Đắk Glong và thị xã Gia Nghĩa. Điểm nổi bật nhất trong Công viên địa chất này là hệ thống hang động núi lửa phân bố khu vực dọc sông Krông Nô được phát hiện từ năm 2007.
Hệ thống hang động núi lửa Krông Nô đã từng được Hiệp hội Hang động núi lửa Nhật Bản xác lập kỷ lục Đông Nam Á về cả quy mô, độ dài cũng như tính độc đáo. Các hang động còn ẩn chứa nhiều bí mật về sự thành tạo, các tổ hợp khoáng vật, đa dạng sinh học và di chỉ khảo cổ. Đặc biệt, trong các hang động núi lửa Krông Nô, các nhà khoa học đã phát hiện các dấu tích cư trú của các bộ lạc thời tiền sử cách đây khoảng 6.000 – 7.000 năm.
Không chỉ có giá trị về địa chất, trong khu vực Công viên địa chất Đắk Nông còn sở hữu những di sản địa mạo vô cùng quý giá như hồ và thác nước tự nhiên đẹp thơ mộng và hùng vĩ như: Hồ Ea Snô, Hồ Trúc, Hồ Tây, Thác Đ’ray Sáp, Thác Trinh Nữ…; cùng với đó là bề dày lịch sử văn hóa với những giá trị văn hóa vật thể, phi vật thể như: Không gian Văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên, Sử thi Ót N’drong, cùng hệ thống các di tích, danh thắng cấp quốc gia, cấp tỉnh... Ngoài ra, Khu Bảo tồn thiên nhiên Nam Nung, Vườn Quốc gia Tà Đùng, Rừng đặc dụng cảnh quan Đ’ray Sáp và một phần phía nam Vườn Quốc gia Yók Đôn (Đắk Lắk) là nơi lưu giữ các giá trị đặc trưng về đa dạng sinh học của khu vực Công viên địa chất Đắk Nông.
VÕ THANH