Thời chiến, dù bị địch tra tấn dã man nhưng các cô, các dì vẫn luôn kiên định, quyết không đầu hàng. Hòa bình lập lại, họ vẫn tiếp tục cống hiến, trở thành tấm gương sáng cho thế hệ trẻ noi theo.
 |
| Các nữ cựu tù kháng chiến tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu tham gia chương trình gặp mặt nữ cựu tù tiêu biểu nhân dịp kỷ niệm 115 năm Ngày Quốc tế phụ nữ (8/3) và hướng tới kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4) tại TP.Hồ Chí Minh diễn ra ngày 28/2/2025. |
Vừa trở về từ cuộc gặp mặt nữ cựu tù tiêu biểu nhân dịp kỷ niệm 115 năm Ngày Quốc tế phụ nữ (8/3) và hướng tới kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4) tại TP.Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội Người tù kháng chiến tỉnh Nguyễn Thị Mỹ (SN 1951) còn trọn vẹn cảm xúc bồi hồi, xúc động.
Bà Mỹ cho hay, cuộc gặp gỡ của 300 nữ cựu tù trong cả nước với lãnh đạo Trung ương để cùng chia sẻ ký ức một thời hào hùng, oanh liệt.
Bà Nguyễn Thị Mỹ kể, sinh ra và lớn lên trên mảnh đất Hòa Long (TP.Bà Rịa) anh hùng, trong gia đình giàu truyền thống cách mạng, cha đi tập kết miền Bắc, mẹ là cơ sở cách mạng, cô gái nhỏ Nguyễn Thị Mỹ đã sớm giác ngộ cách mạng.
Mới 10 tuổi, cô bé Mỹ phải đi ở đợ để tự nuôi sống bản thân, còn má cô cứ vài hôm lại bị địch bắt, nhốt vài ngày rồi lại thả. Cô bé Mỹ cũng xin má đi làm cách mạng.
Tròn 18 tuổi, bà vinh dự được đứng vào hàng ngũ của Đảng và được chuyển Đảng chính thức vào tháng 2/1969. Đến ngày 3/6/1969, bà được phân công về xã Hòa Long trong thời điểm địch mở cuộc càn quét lớn. Nữ chiến sĩ cách mạng Nguyễn Thị Mỹ bị bắt trong trận càn quét lớn bao vây xã Hòa Long và bị đày đi nhà lao Phú Tài (Quy Nhơn). Những năm tháng nơi đây, bà bị địch tra tấn ngày đêm, phơi nắng, bỏ đói, nhốt cách ly; mùa nắng thiếu nước, mùa lạnh rét thấu xương nhưng không hề gục ngã trước áp bức của địch, luôn giữ vững lập trường cách mạng.
Bà Mỹ bồi hồi tiếp tục câu chuyện: “Ngày 15/8/1972, khắp chiến trường ta đánh mạnh, địch buộc phải đưa hơn 900 tù nhân nữ về nhà lao Cần Thơ đề phòng ta tấn công giải thoát. Sau ngày Hiệp định Paris ký kết, ngày 15/2/1973, tôi cùng 905 chị em tù được trao trả về với cách mạng. Nhìn lá cờ Tổ quốc tung bay phấp phới, chúng tôi như được tiếp thêm sức mạnh để tiếp tục con đường cách mạng đã chọn, luôn hăng hái công tác, sẵn sàng nhận và hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao. Rồi về công tác tại Hội LHPN và tiếp đó là Sở LĐTBXH tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu (cũ) và giờ đây là Chủ tịch Hội Người tù kháng chiến tỉnh. Tôi luôn sống và cống hiến, xứng đáng với người đi trước, với quê hương anh hùng!”…
Còn nữ cựu tù Lê Thị Ninh (SN 1952), hiện đang đảm nhiệm vai trò Chi Hội trưởng Hội Người tù kháng chiến liên phường 9, 10, Thắng Nhất và Rạch Dừa (TP.Vũng Tàu) cũng sớm giác ngộ cách mạng khi mới 9 tuổi. Bà kể, 9 tuổi, bà thường vận chuyển gạo, nước mắm, dầu hôi vào cho cha đang hoạt động cách mạng và làm giao liên. Mỗi lần vào căn cứ, bà để thư vào tóc, chặt gánh củi đem về.
Năm 1964, mẹ bà bị nổ mìn khi em trai vừa 8 tháng tuổi. Bà cùng 6 người em về sống cùng người cô, tiếp tục làm nhiệm vụ giao liên, rải truyền đơn.
Ngày 2/2/1973, đúng ngày 30 Tết khi đang bán rau cải ngoài chợ Vũng Tàu cũ, bà Ninh bị địch bắt do có người khai bà giao truyền đơn. Tại nhà giam, mặc dù bị địch tra tấn nhưng bà kiên quyết không khai nhận. Bà bị đưa lên trại giam Thủ Đức, rồi tiếp tục chuyển xuống trại giam Tân Hiệp, tỉnh Đồng Nai để tra khảo chờ ngày ra tòa. Tháng 11/1973, thời điểm ra tòa án binh lúc đó mới tròn 21 tuổi, bà vẫn kiên quyết không khai. Không có chứng cứ, bà được tha bổng tại tòa.
Cuối năm 1973, trở về TP.Vũng Tàu, sau thời gian thử thách, bà được cách mạng tin tưởng tiếp tục giao nhiệm vụ rải truyền đơn, giao liên, vận động thanh niên trốn lính. Ngày giải phóng (30/4/1975), cùng niềm vui đất nước được hòa bình, bà cùng các chị em phụ nữ vận động người dân nấu cơm cho bộ đội. “Thời đểm đó, người dân TP.Vũng Tàu cũng như đồng bào cả nước ai nấy đều hân hoan, phấn khởi bởi dân tộc đã được hoàn toàn giải phóng,”, bà Ninh bồi hồi nói.
Hòa bình lập lại, bà Ninh được cho đi học bổ túc văn hóa và công tác Thành đoàn Vũng Tàu. Hiện bà nay sống đơn thân, thờ cúng chị gái là liệt sĩ, thường xuyên hỏi thăm sức khỏe, quan tâm chăm sóc các cựu tù trong chi hội.
Bà Trương Thị Cửu (SN 1950), Chủ tịch Hội Nạn nhân Chất độc Da cam/Dioxin và Bảo trợ xã hội huyện Long Đất cũng là nữ cựu tù kiên trung trong thời chiến và cống hiến không ngừng nghỉ dù tuổi đã cao. Bà từng được chọn là “Công dân ưu tú” tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu vào năm 2022.
Bà Cửu kể, trước giải phóng, bà là bí thư chi bộ, làm nhiệm vụ truyền thư từ cơ sở mật báo cáo tình hình bên ra ngoài.
Vào năm 1973, trong một lần người giao thư bị bắt đã khai ra bà. Địch bắt, bà bị giam ở trại giam Đất Đỏ (cũ), rồi chuyển lên Bà Rịa, sau đó là vào trại giam Thủ Đức và được thả vào ngày đất nước thống nhất. Lúc ra được tù, bà mừng vui khôn xiết. Sau đó, bà tiếp tục bắt tay vào việc sau giải phóng.
Bà Cửu tâm sự: “Ở nơi bị giam giữ, bà cùng các chị em kiên quyết chống cự, bảo nhau: Tù đày là địa ngục thứ 10, mình có chết thì cũng mát ruột, chứ anh Nguyễn Văn Trỗi khi ra pháp trường, anh cũng không sợ chết, chị Võ Thị Sáu vẫn hiên ngang đến cùng. Mình cứ tâm niệm, cầm cự chờ ngày giải phóng…”.
Năm 1985, bà công tác tại Hội LHPN huyện Long Đất, đến tháng 12/2003 tách huyện, bà giữ chức vụ Chủ tịch Hội LHPN huyện Đất Đỏ (cũ). Năm 2005 về hưu, bà chuyển sang làm công tác xã hội, với chức vụ Chủ tịch Hội Nạn nhân chất độc da cam/Dioxin và Bảo trợ xã hội huyện Long Đất cho đến nay.
Bài, ảnh: HUYỀN TRANG