Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV: Bảo đảm quyền lợi cho người mua, người bán bất động sản

Ngày 19/6-ngày làm việc đầu tiên của đợt 2, Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV thảo luận ở hội trường về dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi); thảo luận ở tổ về dự thảo Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi).

Đại biểu Nguyễn Thị Yến, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu phát biểu thảo luận tổ về dự thảo Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi). Ảnh: CHÂU VŨ

Chưa công bố chính thức chỉ số thị trường bất động sản 

Phát biểu thảo luận tổ về dự thảo Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi), đại biểu Nguyễn Thị Yến, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu cho rằng, theo khoản 1, điều 57 Dự thảo Luật, 2 loại giao dịch bất động sản phải thông qua sàn là: Chủ đầu tư bán, cho thuê mua nhà ở hoặc công trình hình thành trong tương lai và chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại đất đã có hạ tầng kỹ thuật để tăng tính minh bạch, công khai thông tin trên thị trường.

Đại biểu nhận thấy, quy định này sẽ làm tăng thêm tầng lớp trung gian, tăng chi phí giao dịch (thường các sàn lấy phí hoa hồng môi giới từ 3-3,5%; vào thời điểm "sốt" bất động sản có thể cao hơn) và được tính vào giá bán cho người mua nhà phải chịu. Đại biểu đề nghị thay vì luật hóa hay bắt buộc thì chỉ nên khuyến khích giao dịch sản phẩm bất động sản qua sàn và có cơ chế bảo đảm quyền lợi cho người mua và người bán trong trường hợp này. Đồng thời, đặt thêm trách nhiệm, các tiêu chuẩn hành nghề chuyên nghiệp cho đơn vị môi giới.

Về tính minh bạch của thị trường bất động sản (Chương VIII, từ điều 78 đến điều 82), đại biểu Nguyễn Thị Yến cho biết, chiến lược phát triển kinh tế-xã hội 10 năm (2021-2030) đã đặt ra yêu cầu: “Xây dựng cơ chế minh bạch đánh giá giá trị đất đai, bất động sản theo cơ chế thị trường” và Nghị quyết 18-NQ/TW đưa ra nhiệm vụ, giải pháp: “Xây dựng hệ thống thông tin thị trường bất động sản gắn với thông tin đất đai”. Vì vậy, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo tiếp tục rà soát kỹ để thể chế hóa đúng và đầy đủ đường lối, chủ trương trên.

Đại biểu Nguyễn Thị Yến nhận định, từ Chương VIII dự thảo Luật (điều 78 đến điều 82) quy định về xây dựng và quản lý hệ thống thông tin, dữ liệu về nhà ở và thị trường bất động sản thì giải pháp về “Xây dựng hệ thống thông tin thị trường bất động sản gắn với thông tin đất đai” chưa được thể hiện rõ.

Phân tích tình hình thực tiễn, đại biểu cho rằng, thông tin đất đai trong các báo cáo chính thống vẫn chưa trở thành thông tin phổ cập. Các thông tin đất đai, thị trường bất động sản vẫn là thông tin cung cấp theo yêu cầu. Các văn bản mang tính cập nhật và chính thức, công khai đang được hoàn thiện chờ ban hành. Bên cạnh đó là sự tăng giảm, nóng của thị trường bất động sản diễn ra thường xuyên, nhưng chưa có chỉ số tính toán về nhà đất, thị trường bất động sản. Thực tế, Việt Nam chưa có chỉ số giá đất đai, nhà ở, bất động sản cũng như chỉ số thị trường đất đai, nhà ở, bất động sản được công bố chính thức bởi Bộ TN-MT, Bộ Xây dựng hay Tổng cục Thống kê.

Từ đó, đại biểu đề nghị, Ban soạn thảo cần rà soát, sửa đổi việc công bố thông tin đăng ký đất đai nhà ở và thị trường bất động sản bao gồm các thông tin theo quý, năm của Bộ Xây dựng về nhà ở và thị trường bất động sản là kênh thông tin chính thức, thường xuyên nhất hiện nay, cập nhật số liệu báo cáo, đánh giá về thị trường bất động sản. Cùng với đó là thông tin về giá bất động sản và chỉ số giá thị trường bất động sản cũng được triển khai theo Quyết định số 580/QĐ-TCTK ngày 26/7/2018 của Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê và các hình thức công bố phù hợp pháp luật để luật hóa quy định vào luật.

Quy định cụ thể quyền, trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà ở

Phát biểu thảo luận về dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi), đại biểu Dương Tấn Quân, Đoàn ĐBQH tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu cho rằng, tại khoản 3, điều 17 dự thảo Luật chưa có nội dung quy định quyền và trách nhiệm của “Đơn vị quản lý vận hành nhà ở” và “Đối tượng, điều kiện, tiêu chuẩn, định mức hỗ trợ tái định cư bằng nhà ở”. Do đó, đại biểu đề nghị bổ sung khoản 3, điều 17 với nội dung: “Chính phủ quy định cụ thể quyền, trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà ở, đơn vị quản lý vận hành nhà ở trong việc thực hiện quản lý nhà ở thuộc sở hữu nhà nước; Đối tượng, điều kiện, tiêu chuẩn, định mức hỗ trợ tái định cư bằng nhà ở”.

Về đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội tại điều 73, theo đại biểu Dương Tấn Quân, để bảo đảm phù hợp với các chính sách về người cao tuổi đã ban hành tại Quyết định số 2156 ngày 21/12/2021 của Thủ tướng Chính phủ về chương trình hành động quốc gia về người cao tuổi giai đoạn 2021-2023, cần bổ sung đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội tại điều 73 đó là: Hộ gia đình có hoàn cảnh khó khăn cao tuổi, neo đơn, tàn tật. Ngoài ra, tại khoản 11, đại biểu đề nghị bổ sung thêm đối tượng đó là: HS, SV là người dân tộc thiểu số rất ít người, vì đây là nhóm đối tượng luôn bị tụt hậu trong tiếp cận các nguồn lực, dịch vụ công và cơ hội phát triển, tỷ lệ hộ nghèo cao gấp 2-4 lần so với các dân tộc khác.

Về quản lý, sử dụng nhà ở thuộc sở hữu nhà nước (điều 123), đại biểu cho biết, hiện chưa có quy định cụ thể để điều chỉnh trong thực tiễn đối với trường hợp “nhà ở cũ đã thu hồi” (chưa được bố trí sử dụng). Do đó, đại biểu đề nghị sửa đổi, bổ sung khoản 3, điều 123 thành: “Việc bán nhà ở cũ chỉ thực hiện khi không có tranh chấp, khiếu kiện về quyền sử dụng và phải thuộc diện được cho thuê hoặc được bán theo quy định của pháp luật về nhà. Các trường hợp bố trí sử dụng nhà ở cũ từ sau ngày 19/1/ 2007 hoặc nhà ở cũ đã thu hồi, chưa được bố trí sử dụng thì thực hiện giải quyết theo quy định của pháp luật về quản lý sử dụng tài sản công”.

Ngoài ra, để bảo đảm phù hợp tình hình quản lý trong thực tiễn đối với khu tập thể có nhiều chủ sở hữu không thuộc sở hữu nhà nước, đại biểu đề nghị bổ sung khoản 7 thành: “Đối với khu nhà ở tập thể có nhiều tầng, nhiều hộ ở, có nhiều quyền sở hữu nhà ở thì thực hiện theo pháp luật về nhà ở chung cư, cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư thuộc sở hữu nhà nước”.

CHÂU VŨ - NGỌC NGUYỄN