Mua bán đất không có giấy tờ, chỉ thỏa thuận miệng, khi xảy ra tranh chấp thì bị chính quyền địa phương thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng (CNQSD) đất. Đây là nội dung thư phản ánh của ông Trần Văn Lý (thôn 2, xã Bình Trung, huyện Châu Đức) gửi tới Báo Bà Rịa-Vũng Tàu.
Theo trình bày của ông Trần Văn Lý, năm 2004, gia đình ông có mua 4.800m2 đất tại thôn Phú Sơn, xã Đá Bạc, huyện Châu Đức của ông Trần Đình Tuyến ở thôn 2, xã Bình Trung, huyện Châu Đức, diện tích này đã được UBND huyện Châu Đức cấp giấy CNQSD đất. Sau đó, ông Tuyến bán thêm một miếng đất khác ở bên cạnh cho ông Lý với số tiền 11 triệu đồng. Lúc mua, ông Lý cũng không biết tổng diện tích thửa đất này bao nhiêu, hai bên cũng không làm giấy tờ mua bán, chỉ có chỉ ranh giới đất cho nhau và thỏa thuận mua bán miệng. Sau khi mua xong, ông Lý đã canh tác ổn định từ đó đến nay. Năm 2009, gia đình ông Lý được UBND huyện Châu Đức cấp giấy CNQSD đất tại thửa đất này với diện tích 3.742m2.
 |
| Ông Trần Văn Lý bên vườn tiêu nằm trên diện tích đất 3.742m2 bị UBND huyện Châu Đức thu hồi giấy CNQSD đất đã cấp năm 2009. |
Cũng trong năm 2009, khi chính quyền địa phương thông báo quy hoạch làm đường và giải quyết đền bù cho các hộ dân, trong đó liên quan tới phần đất thỏa thuận mua bán bằng miệng giữa ông Lý và ông Tuyến. Biết được thông báo này, ông Tuyến đòi lại đất, dẫn đến tranh chấp với ông Lý. Hai bên khiếu nại ra chính quyền và đã được nhiều lần hòa giải nhưng không thành. Ông Tuyến khởi kiện vụ việc đến TAND huyện Châu Đức để đòi lại đất, với lý do ông Tuyến cho ông Lý thuê đất chứ không bán. Năm 2013, TAND huyện Châu Đức đã có văn bản trả lại đơn cho ông Tuyến do vụ việc không có căn cứ để giải quyết, vì ông Lý đã được cấp giấy CNQSD đất.
Tuy nhiên, sau đó ông Lý nhận được quyết định của UBND huyện Châu Đức ngày 18-7-2013 về việc thu hồi và hủy bỏ giấy CNQSD đất đã cấp cho ông năm 2009 đối với diện tích đất tranh chấp nêu trên, với lý do gia đình ông Lý kê khai sai thời điểm mua đất và không đúng thửa. “Đất này nguồn gốc là của ông Tuyến, nhưng tôi đã mua lại và được cấp giấy CNQSD đất. Việc tôi kê khai sai thời điểm mua đất do thời gian lâu năm nên tôi không nhớ rõ. Ông Tuyến đòi lại đất là rất vô lý. Vậy mà, khi đất đang còn tranh chấp, ông Tuyến đã được cơ quan thẩm quyền cấp giấy CNQSDĐ đối với thửa đất mà gia đình tôi đang sử dụng và đã có giấy CNQSD đất lại càng vô lý hơn”, ông Lý bức xúc.
Trong khi đó, ông Trần Đình Tuyến cho biết, phần đất tranh chấp nêu trên thuộc diện tích đất gia đình ông khai hoang từ năm 1987 với tổng diện tích khoảng 8.740m2. Năm 2004, ông chuyển nhượng cho ông Lý diện tích 4.831m2. Diện tích đất còn lại, ông Tuyến cho ông Lý thuê để canh tác chứ không bán. Năm 2009, nhà nước có chủ trương kê khai cấp giấy CNQSDĐ, ông Tuyến vào UBND xã Đá Bạc để kê khai số đất còn lại với diện tích nêu trên, mới phát hiện ra số diện tích đất này đã bị ông Lý kê khai và đã được cấp giấy CNQSD đất, nên ông Tuyến đã khiếu nại đến chính quyền địa phương và khởi kiện tại TAND huyện Châu Đức.
Sau khi TAND huyện Châu Đức từ chối giải quyết đơn kiện, ông Tuyến tiếp tục khiếu nại vụ việc lên UBND huyện Châu Đức. Theo kết quả kiểm tra, xác minh, rà soát của Phòng TN-MT và Thanh tra huyện Châu Đức cho thấy, việc cấp giấy CNQSD đất ngày 26-10-2009 đối với thửa số 9 diện tích 3.742m2 cho gia đình ông Trần Văn Lý là không đúng quy định. Cụ thể, thửa số 9 nêu trên trước đây gồm 14 thửa khác nhau, các thửa này chưa được cấp giấy giấy CNQSD đất. Theo quy định tại Điều 145, Nghị định 181 năm 2004 về thi hành Luật đất đai, hồ sơ tách hợp thửa phải có giấy CNQSD đất. Do đó, việc UBND xã Đá Bạc chấp nhận cho hợp thửa 14 thửa đất là sai quy định.
Ngoài ra, kết quả xác minh nguồn gốc đất, ông Tuyến cung cấp được hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa 2 gia đình là 4.831m2, được UBND xã Đá Bạc xác nhận vào ngày 24-8-2004. Đối với diện tích 3.742m2 còn lại, ông Lý cũng xác nhận là nhận chuyển nhượng của ông Tuyến từ năm 2004. Tuy nhiên, qua rà soát hồ sơ cho thấy, ông Lý kê khai và được UBND xã Đá Bạc xác nhận từ năm 2000. Như vậy, nguồn gốc đất theo kê khai của ông Lý là không đúng với quy định, do đó ông Lý chưa bảo đảm các điều kiện để được cấp giấy CNQSD đất. “Phần diện tích đã cấp giấy CNQSD đất cho ông Trần Văn Lý năm 2009 là không tuân thủ theo đúng trình tự, thủ tục quy định của pháp luật. Do đó, việc UBND huyện Châu Đức ban hành quyết định thu hồi và hủy bỏ giấy CNQSD đất đã cấp cho ông Lý là đúng theo quy định pháp luật”, ông Nguyễn Trí Thuần, cán bộ Phòng TN-MT huyện Châu Đức cho hay.
Sau khi bị UBND huyện Châu Đức thu hồi giấy CNQSD đất với diện tích đất 3.742m2, ông Lý có khởi kiện đến TAND huyện Châu Đức. Ngày 23-10-2018, TAND huyện Châu Đức mở phiên tòa xét xử, tại phiên tòa, ông Lý đã rút đơn không khởi kiện đối với quyết định thu hồi đất của UBND huyện. TAND huyện Châu Đức cũng đã hướng dẫn ông Lý khởi kiện vụ án khác về dân sự, yêu cầu được bồi thường cây trồng và hoa màu trên diện tích có quyết định thu hồi giấy CNQSD đất.
Theo ghi nhận của phóng viên Báo Bà Rịa-Vũng Tàu, trên diện tích đất tranh chấp, ông Lý đã trồng tiêu và cho thu hoạch nhiều năm nay. Đây là nguồn thu nhập chính của gia đình ông Lý. Hiện tại, hoàn cảnh gia đình ông Lý gặp khó khăn. Vì vậy, chính quyền địa phương cần xem xét, có chính sách hỗ trợ cho gia đình ông Trần Văn Lý đối với thiệt hại cây trồng trên đất bị thu hồi giấy CNQSD đất.
Qua trường hợp trên cho thấy, việc mua bán tài sản có giá trị lớn như đất đai, nhà cửa… cần phải được các bên xác lập bằng văn bản và được cơ quan thẩm quyền xác nhận. Có như vậy, khi xảy ra tranh chấp thì đây là cơ sở để cơ quan chức năng giải quyết vụ việc.
Bài, ảnh: PHƯỚC QUÝ