Tổng Thư ký Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), Tiến sĩ Kao Kim Hourn cho rằng, Timor Leste đang dần khẳng định vị thế của mình trong gia đình ASEAN, với một số cột mốc đã đạt được theo lộ trình chính thức. Tổng Thư ký Kao Kim Hourn cho biết, trong quý đầu tiên của năm nay, Timor Leste đã tham dự khoảng 90% cuộc họp ASEAN, so với 83% của năm ngoái. Đó là một bước nhảy vọt và việc tham dự các cuộc họp được xem như một chỉ số chính trong quá trình trở thành thành viên chính thức của ASEAN.
Đề cập đến việc thành lập một đơn vị điều phối cấp quốc gia chuyên trách về vấn đề ASEAN trong Chính phủ Timor Leste, ông cho rằng, đây là một động thái nhằm liên kết cơ cấu nội bộ của đất nước với các cơ chế của ASEAN, đồng thời cũng là tiến trình mà Ban Thư ký ASEAN đang triển khai.
Các đối tác ASEAN tham dự hội nghị thượng đỉnh cũng thảo luận những diễn biến này, đánh giá việc Timor Leste thực hiện lộ trình gia nhập, được thông qua tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 42 tại Labuan Bajo, Indonesia năm 2023. Theo ông, yếu tố chính có thể định hình mốc thời gian cho việc Timor Leste gia nhập là việc thông qua Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045 và 4 kế hoạch chiến lược, dự kiến sẽ được thông qua tại hội nghị cấp cao lần này.
Về phần mình, Bộ trưởng Ngoại giao và Hợp tác Timor Leste Bendito dos Santos Freitas đã bày tỏ sự tin tưởng rằng, tư cách thành viên chính thức có thể đạt được sớm nhất là trong năm nay. Timor Leste được cấp quy chế quan sát viên vào năm 2022, đánh dấu bước đi chính thức đầu tiên của nước này vào khuôn khổ ASEAN.
TỊNH LÂM