>>> Cuộc phục kích choáng váng ở Long Tân
Tháng 12/1967, Bộ Chính trị đề ra nhiệm vụ Tổng tiến công và nổi dậy trên toàn miền Nam để giành một thắng lợi chiến lược mới. Thực hiện chủ trương của Trung ương Đảng, quân và dân BR-VT đã cùng quân dân miền Nam anh dũng tiến hành tổng công kích vào hang ổ địch trong dịp Tết Mậu Thân 1968.
 |
| Quân giải phóng tiến công tại mặt trận Sài Gòn những ngày đầu xuân 1968. Ảnh tư liệu |
Cuối năm 1967, Trung ương Cục miền Nam tiến hành sắp xếp lại chiến trường, giải thể Khu ủy Miền Đông, thành lập 5 phân khu với mục đích tổ chức 5 mũi tiến công vào Sài Gòn. Tỉnh Long - Bà - Biên (thành lập năm 1966) được tách ra để lập tỉnh Bà Rịa - Long Khánh, gồm 3 thị xã: Long Khánh, Vũng Tàu, Bà Rịa và 4 huyện: Xuân Lộc, Định Quán, Long Đất, Xuyên Mộc.
Thực hiện chủ trương của Bộ Chính trị, Tỉnh ủy Bà Rịa - Long Khánh đã tổ chức Hội nghị mở rộng để chuẩn bị cho Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968. TX. Long Khánh và TX. Bà Rịa được xác định là 2 mục tiêu chủ yếu của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy trên địa bàn tỉnh. Lực lượng chủ yếu làm nhiệm vụ tiến công đánh chiếm TX. Bà Rịa là Tiểu đoàn 445.
Theo chỉ đạo của tỉnh, Tiểu đoàn 445 giao cho Đại đội phó Nguyễn Văn Tâm chỉ huy 2 khẩu đội cối 82 ly bắn kiềm chế quân Úc ở Núi Đất. Đại đội 41 lực lượng vũ trang huyện Châu Đức làm nhiệm vụ tiến công địch ở Chi khu Long Lễ và đồn 609 bảo an ngụy để cầm chân quân Úc và quân ngụy tại chi khu. Đội biệt động TX. Bà Rịa làm nhiệm vụ tiến công quân địch ở Long Hương.
Đúng giao thừa Tết Mậu Thân (0 giờ ngày 31/1/1968), lệnh Tổng tiến công và nổi dậy trên toàn miền Nam được ban hành. Thành phố Sài Gòn và các tỉnh thành trên toàn miền Nam đồng loạt nổ súng. Rạng sáng 2/2/1968 (mùng 2 Tết), Tiểu đoàn 445 hành quân từ Núi Dinh đến vị trí tập kết. Các đơn vị khẩn trương triển khai đội hình đánh chiếm các mục tiêu theo phương án tác chiến. Đại đội 1 tiến công khu cơ giới pháo binh. Đại đội 2 đánh địch ở ngã tư, chiếm Trung tâm thẩm vấn Mỹ và toàn bộ khu vực Chợ Mới (Bà Rịa). Đại đội 3 đánh chiếm Tỉnh đoàn bảo an. Trung đội trinh sát tiểu đoàn tiến công khu trại giam rồi phát triển lực lượng đánh chiếm tòa hành chính của ngụy quyền.
Sau mấy phút nổ súng, Đại đội 3 Tiểu đoàn 445 đã chiếm gần hết Tỉnh đoàn bảo an. Quân địch điều xe tăng Úc ở Núi Đất và Tiểu đoàn 52 biệt động quân từ Long Khánh đến tiếp ứng. Hàng chục máy bay trực thăng và máy bay phản lực F5 bổ nhào ném bom, bắn phá trận địa ta.
Các chiến sĩ Tiểu đoàn 445 dũng cảm chiến đấu, đánh lui nhiều đợt phản kích của xe tăng, bộ binh, biệt động quân và quân đội Hoàng gia Úc. Tuy nhiên, trung đội bảo vệ Sở chỉ huy của quân ta bị thương vong nhiều. Chính trị viên phó Tiểu đoàn 445 hy sinh. Sở Chỉ huy điều ông Nguyễn Văn Quang về củng cố lực lượng, bố trí trận địa phòng không gồm 2 khẩu đội 12,7 ly, một súng máy Maxim. Bộ đội ta đánh trả quyết liệt tốp máy bay trực thăng của địch, bắn bị thương một trực thăng, 2 chiếc khác phải tháo chạy về Vũng Tàu. Hỏa lực đại liên của ta bắn áp đảo quân địch, hỗ trợ lực lượng bộ binh đánh lui nhiều đợt phản kích của địch, bảo vệ được sở chỉ huy, giữ vững trận địa đến chập tối, sau đó rút về căn cứ Núi Dinh.
Phối hợp với cuộc tiến công nổi dậy ở TX. Bà Rịa, lực lượng vũ trang huyện Châu Đức do Huyện đội trưởng Bùi Quang Chánh chỉ huy, dùng súng cối 82 ly bắn vào căn cứ Núi Đất, bao vây Chi khu Long Lễ, hỗ trợ quần chúng các xã nổi dậy giành quyền làm chủ.
Trong khi đó, Huyện ủy Long Đất do mất liên lạc với Tỉnh ủy nên đến 2 giờ sáng ngày 3/2 (mùng 3 Tết) mới bắt đầu nổ súng. Bộ máy tề ngụy hoang mang tan rã, quần chúng nhất tề nổi dậy giành quyền làm chủ ở thị trấn Đất Đỏ. Bí thư Huyện ủy Lê Thành Ba trực tiếp chỉ huy 3 trung đội, trong đó có một trung đội nữ, tiến công Chi cảnh sát và Chi thông tin Long Điền. Quận trưởng Long Điền cùng cố vấn Mỹ lên máy bay trực thăng tháo chạy. Sáng 4/2/1968, hàng ngàn đồng bào An Ngãi, Long Điền xuống đường mít tinh mừng thắng lợi.
Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968 đã đánh một đòn quyết định vào chiến lược “Chiến tranh cục bộ” của đế quốc Mỹ ở miền Nam.
Tại BR-VT, lần đầu tiên quân ta sử dụng lực lượng cấp tiểu đoàn tiến công các mục tiêu trong đô thị. Quân và dân toàn tỉnh đã phối hợp chặt chẽ, đồng loạt tiến công địch ở những địa bàn trọng điểm, giành quyền làm chủ ở một số xã, ấp, tiêu hao nhiều sinh lực địch, phá hủy nhiều loại vũ khí và phương tiện chiến tranh của quân đội Sài Gòn.
Những bài học quý báu của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968 đã giúp quân và dân ta giành thắng lợi vĩ đại trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, giành độc lập, tự do, hòa bình và thống nhất đất nước.
TRẦN BÌNH
* Bài viết có tham khảo tư liệu các cuốn sách: Lịch sử Đảng bộ tỉnh BR-VT, Lịch sử Đảng bộ quân sự, Lịch sử Tiểu đoàn 445 và một số tư liệu báo chí trong nước.
>>> Cuộc phục kích choáng váng ở Long Tân
>>> Tập kích căn cứ quân sự địch ở Vũng Tàu
>>> Bình Giã - Đòn sấm sét vào chiến lược Chiến tranh đặc biệt
>>> Bình Giã - Đòn sấm sét vào chiến lược Chiến tranh đặc biệt