Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 123/2025/NĐ-CP quy định chi tiết về thiết kế kỹ thuật tổng thể và cơ chế đặc thù cho một số dự án đường sắt quan trọng.
Nghị định hướng dẫn thực hiện các nội dung, trình tự, thủ tục, thẩm quyền triển khai cơ chế, chính sách đặc thù nêu tại các nghị quyết của Quốc hội, gồm: Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam; dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng và các tuyến đường sắt đô thị tại Hà Nội, TP.Hồ Chí Minh.
Nội dung trọng tâm bao gồm quy định về khảo sát, lập - thẩm định - phê duyệt dự án và thiết kế xây dựng; quản lý năng lực, chi phí đầu tư xây dựng; lựa chọn nhà thầu; quản lý hợp đồng; kiện toàn ban quản lý dự án chuyên ngành… theo các cơ chế, chính sách đặc thù được quy định cụ thể trong nghị định.
Những nội dung chưa được đề cập trong nghị định này tiếp tục thực hiện theo quy định hiện hành về hoạt động xây dựng, chi phí đầu tư và hợp đồng xây dựng.
Việc lập - thẩm định - phê duyệt dự án, lựa chọn nhà thầu, quản lý hợp đồng phải đảm bảo công khai, minh bạch, tuân thủ quy định về phòng chống tham nhũng, lãng phí và tiêu cực. Nghị định khuyến khích ứng dụng mô hình thông tin công trình (BIM), tích hợp dữ liệu từ GIS, AIM, công nghệ Digital Twin, cùng các công nghệ số hiện đại để mô phỏng, lựa chọn phương án và hỗ trợ quản lý vận hành dự án.
Đối với các dự án áp dụng thiết kế kỹ thuật tổng thể theo mô hình thiết kế tiền khả thi (FEED), việc triển khai thiết kế theo hai bước: thiết kế FEED và thiết kế chi tiết hoặc thiết kế bản vẽ thi công, phù hợp với thông lệ quốc tế và đảm bảo yêu cầu kỹ thuật, tiêu chuẩn.
Nghị định cho phép thực hiện song song, đồng thời các công việc trong giai đoạn chuẩn bị dự án để đẩy nhanh tiến độ, tuy nhiên phải đảm bảo tính thống nhất và trình tự thực hiện của toàn dự án. Chi tiết về công tác khảo sát, lập và thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi, cũng như các nội dung được thực hiện trước theo Nghị quyết số 172/2024/QH15 và 188/2025/QH15, được quy định rõ trong các chương 2, 3 và 4.
Cơ quan, tổ chức được giao nhiệm vụ phải lập và trình thẩm định, phê duyệt dự toán chi phí đối với các hoạt động thực hiện trước; chi phí này được ứng từ nguồn chi phí quản lý dự án và cập nhật vào tổng mức đầu tư khi có quyết định của người có thẩm quyền.
Dự toán chi phí được phê duyệt làm cơ sở để bố trí vốn từ ngân sách Trung ương hoặc địa phương trong kế hoạch đầu tư công trung hạn, hằng năm. Về tiêu chuẩn - quy chuẩn kỹ thuật, Nghị định yêu cầu việc thiết kế xây dựng phải tuân thủ các quy chuẩn kỹ thuật, tiêu chuẩn tương thích, phù hợp với điều kiện thực tiễn tại Việt Nam.
Việc lựa chọn tiêu chuẩn thực hiện như sau:
Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam: tiêu chuẩn áp dụng do người quyết định đầu tư xem xét, chấp thuận trong báo cáo nghiên cứu khả thi.
Dự án tuyến Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng: áp dụng theo thỏa thuận giữa hai Chính phủ và phù hợp với điều kiện thực tế.
Các tuyến đường sắt đô thị tại Hà Nội, TP.Hồ Chí Minh: do UBND thành phố lựa chọn sau khi có ý kiến thống nhất bằng văn bản của Bộ Xây dựng (thời hạn phản hồi tối đa 20 ngày kể từ khi nhận đủ hồ sơ).
THẢO NGUYÊN