Cha tôi đã lớn tuổi, mắc một số bệnh của người già. Ông hay mua thực phẩm chức năng được quảng cáo qua mạng, qua sóng đài truyền thanh để dùng. Gần đây, nghe thời sự biết xảy ra nhiều vụ thuốc, thực phẩm chức năng giả bị phát hiện hoặc vứt bỏ, ông rất lo lắng. Cha lo không biết số thực phẩm chức năng đã dùng liệu có món nào là giả hay không.
Nỗi lo của cha tôi cũng là nỗi lo của nhiều người đã và đang dùng thuốc, thực phẩm chức năng. Bởi lẽ, sau khi cơ quan chức năng phát hiện, bắt giữ một số vụ sản xuất, buôn bán thuốc, thực phẩm chức năng giả lại đến việc hàng loạt vụ vứt bỏ các mặt hàng này tại TP.Hồ Chí Minh, Ninh Thuận, Đà Nẵng. Điều dễ nhận thấy, các mặt hàng này thường được quảng cáo có công dụng "thần kỳ" đối với sức khỏe. Nhiều mặt hàng mang nhãn hiệu nước ngoài nhưng lại không rõ nguồn gốc, xuất xứ hoặc có liên quan tới các nhà sản xuất hàng giả đã bị phát hiện trước đó.
Vấn đề đặt ra là có bao nhiêu sản phẩm thuộc diện hàng giả này đã được tiêu thụ? Bao nhiêu người sử dụng và sử dụng trong bao lâu? Hậu quả đối với người sử dụng là gì? Không thể có con số thống kê cụ thể nhưng chắc chắn là có rất nhiều sản phẩm đã được sử dụng cho mục đích chăm sóc sức khỏe, chữa bệnh trong nhiều năm qua.
Thế nhưng, không phải ngẫu nhiên mà các cơ sở sản xuất, buôn bán các mặt hàng này vội vàng mang đi vứt bỏ. Họ sợ kiểm tra, bị phát hiện, bị truy tố trước pháp luật, bởi trong tháng 5, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành 3 công điện chỉ đạo quyết liệt việc tổ chức cao điểm đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.
Tại họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 5/2025, Thiếu tướng Nguyễn Quốc Toản, Chánh Văn phòng Bộ Công an cho biết, Bộ Công an đã mở đợt cao điểm truy quét buôn lậu, hàng giả trong 3 tháng (từ 15/5-15/8). Kết quả, chỉ trong chưa đầy 20 ngày cao điểm (từ 15/5 - 3/6), lực lượng công an đã khởi tố 36 vụ và 119 bị can liên quan các tội buôn lậu, gian lận thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả và các hành vi khác tại 24 địa phương. Còn theo các báo cáo, từ đầu năm đến tháng 5, các đơn vị, địa phương đã bắt giữ, xử lý hơn 34.000 vụ việc vi phạm, thu nộp ngân sách Nhà nước hơn 4.897 tỷ đồng, khởi tố hình sự gần 1.400 vụ với hơn 2.100 đối tượng. Trong đó, hơn 8.200 vụ buôn bán, vận chuyển hàng cấm, hàng lậu; hơn 1.100 vụ hàng giả, vi phạm sử hữu trí tuệ…
Điều nguy hiểm ở chỗ, hầu hết các mặt hàng này đều có đối tượng khách hàng là người lớn tuổi, bệnh nhân và trẻ em. Đây là những người yếu thế về mặt sức khỏe, vốn phải được chăm sóc bằng những loại thuốc, thực phẩm chức năng tốt nhất thì lại tiêu thụ phải hàng giả, hàng kém chất lượng. Hậu quả là nhiều người tiền mất, tật mang. Bệnh không thuyên giảm mà càng thêm trầm trọng vì không được điều trị kịp thời, đúng thuốc, trong khi trẻ em thì bị ảnh hưởng tiêu cực tới sự phát triển lâu dài.
Để công tác chống hàng giả, hàng lậu thực sự hiệu quả cần sự vào cuộc của cả cơ quan chức năng, doanh nghiệp và người tiêu dùng. Cơ quan chức năng cần tăng cường kiểm tra, hậu kiểm đối với cơ sở sản xuất, kinh doanh, phân phối; quản lý chặt hoạt động bán hàng online. Doanh nghiệp cần nêu cao đạo đức trong sản xuất, kinh doanh. Người tiêu dùng cần nâng cao nhận thức, tự bảo vệ quyền lợi của mình bằng việc chọn mua hàng ở các cơ sở uy tín, không mua hàng trôi nổi, không rõ nguồn gốc và cảnh giác trước những lời quảng cáo “có cánh”. Trong khi đó, pháp luật cần điều chỉnh theo hướng tăng mức chế tài xử lý cả về hành chính và hình sự, không để một số kẻ vì lợi ích trước mắt mà sẵn sàng gây tổn hại sức khỏe người tiêu dùng.
Những kết quả bước đầu từ đợt cao điểm truy quét buôn lậu, hàng giả là rất tích cực. Nhưng kết quả này cũng cho thấy, hàng giả, hàng lậu rất phổ biến, len lỏi sâu vào đời sống. Vì vậy, chống hàng giả không thể là chiến dịch nhất thời, mà phải là một cuộc chiến dài hơi.
Không thể để những viên thuốc, viên thực phẩm chức năng giả, không rõ nguồn đầu độc cộng đồng thêm nữa!
NGUYỄN ĐỨC