Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Chỉ thị số 17/CT-TTg về việc tổ chức dạy học 2 buổi/ngày. Theo đó, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chịu trách nhiệm việc bảo đảm các điều kiện để nâng cao chất lượng giáo dục phổ thông, trong đó có các điều kiện để thực hiện dạy học 2 buổi/ngày bắt đầu từ năm học 2025-2026 tại các cơ sở giáo dục phổ thông trên địa bàn; xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện dạy học 2 buổi/ngày phù hợp với điều kiện của địa phương theo hướng dẫn của Bộ GD-ĐT.
Như vậy, không chỉ học sinh tiểu học mà cả học sinh trung học (THCS, THPT) đều sẽ được tổ chức học 2 buổi/ngày. Đây là tin vui với nhiều phụ huynh học sinh cả nước nói chung và Bà Rịa-Vũng Tàu nói riêng. Đặc biệt là trong bối cảnh các trường THCS, THPT không còn tổ chức học thêm buổi chiều, nhiều phụ huynh lo ngại con em mình khi ở nhà sẽ sa đà vào thiết bị điện tử, game online hay các tệ nạn xã hội khác.
Tại Bà Rịa-Vũng Tàu, từ nhiều năm qua, tỉnh đã triển khai cho tất cả học sinh tiểu học được học 2 buổi/ngày. Việc này diễn ra khá thuận lợi, đã đi vào nề nếp khi hệ thống trường, lớp, cơ sở vật chất phục vụ ăn, ngủ bán trú… cơ bản được các địa phương đầu tư đầy đủ, đồng bộ. Tuy nhiên ở cấp THCS, THPT chỉ một vài trường tư thục đang tổ chức dạy học 2 buổi/ngày, còn các trường công lập vẫn chỉ học 1 buổi/ngày.
Mô hình học 2 buổi/ngày đang là giải pháp hiệu quả cho bài toán "dạy thêm, học thêm" và gánh nặng tài chính cho nhiều gia đình. Thay vì phải loay hoay tìm lớp học thêm buổi chiều với chi phí từ 500 ngàn đến 1 triệu đồng/môn, phụ huynh hoàn toàn yên tâm khi con em được chăm sóc, ôn luyện và phát triển kỹ năng ngay tại trường. Điều này không chỉ giúp gia đình tiết kiệm một khoản chi phí đáng kể mà còn giảm tải áp lực đưa đón, đảm bảo an toàn cho học sinh.
Đây cũng là xu hướng của nhiều quốc gia trên thế giới. Nhật Bản duy trì chương trình buổi sáng học kiến thức, buổi chiều dành cho câu lạc bộ văn hóa, thể thao, kỹ năng sống. Phần Lan linh hoạt hơn với mô hình “học chủ động” theo nhóm sáng - chiều.
Đây là những kinh nghiệm để ngành GD-ĐT tham khảo và vận dụng một cách sáng tạo, điều chỉnh chương trình buổi chiều sao cho phù hợp với điều kiện khí hậu, văn hóa và đặc thù của địa phương, biến buổi học thứ hai thành thời gian học tập trải nghiệm thực sự, chứ không phải là “học thêm kiểu mới”.
Để làm được điều này, ngành giáo dục tỉnh cần xây dựng một lộ trình cụ thể với các bước đi thận trọng và khoa học.
Bước đi đầu tiên mang tính nền tảng chính là đầu tư cơ sở vật chất nhằm đảm bảo điều kiện sinh hoạt an toàn, tiện nghi cho học sinh. Song song với việc hoàn thiện “phần cứng” này là quá trình chuẩn hóa “phần mềm”, tức là đội ngũ giáo viên. Các chương trình bồi dưỡng chuyên sâu cần được tổ chức thường xuyên để trang bị cho giáo viên phương pháp giảng dạy tương tác, kỹ năng quản lý hoạt động ngoài giờ lên lớp và đặc biệt là kỹ năng sơ cấp cứu, giúp họ tự tin quản lý và chăm sóc học sinh trong cả một ngày dài tại trường.
Khi đã có nền tảng vững chắc về cơ sở vật chất và con người, việc xây dựng một cơ chế đối thoại mở với phụ huynh trở nên vô cùng quan trọng. Nhà trường cần thiết lập các kênh liên lạc thường xuyên để lắng nghe, tiếp thu ý kiến đóng góp, từ đó linh hoạt điều chỉnh chương trình cho phù hợp và tạo dựng được sự đồng thuận xã hội.
Toàn bộ quá trình này nên được triển khai theo phương pháp thí điểm trước khi nhân rộng. Ngành giáo dục cần lựa chọn một số trường công lập ở bậc THCS có đủ điều kiện để áp dụng mô hình. Sau khoảng một đến hai học kỳ, một cuộc đánh giá toàn diện và minh bạch về hiệu quả phải được tiến hành. Kết quả này sẽ là cơ sở thực tiễn vững chắc nhất để quyết định các bước đi tiếp theo và xem xét việc nhân rộng mô hình trên toàn tỉnh.
MINH THIÊN