Tại Viện Y học Nhiệt đới Bạch Mai vừa ghi nhận ca tử vong đầu tiên do sởi ở người lớn trong năm 2025. Bệnh nhân là người có bệnh nền nặng, tử vong sau hai tuần điều trị tích cực. Đáng lo ngại, số ca mắc sởi ở người lớn đang có chiều hướng gia tăng, với tỉ lệ biến chứng nghiêm trọng.
 |
| Các bác sĩ đánh giá biến chứng viêm phổi ở bệnh nhân sởi. Ảnh: Bệnh viện Bạch Mai |
75% người lớn mắc bệnh không rõ đã tiêm phòng hay chưa
Tại Viện Y học Nhiệt đới, hiện mỗi ngày, viện tiếp nhận từ 10 đến 20 bệnh nhân người lớn mắc sởi, chủ yếu trong độ tuổi từ 30 đến 50. Các triệu chứng điển hình bao gồm sốt, phát ban, ho, chảy nước mắt, nước mũi. Tuy nhiên, nhiều ca bệnh diễn tiến nặng với các biến chứng như viêm phổi, suy hô hấp, viêm gan, tiêu chảy, thậm chí viêm não - màng não.
PGS.TS Đỗ Duy Cường, Viện trưởng Viện Y học Nhiệt đới cho biết: “Khoảng 5% bệnh nhân nhập viện có biến chứng nặng như suy gan, suy đa phủ tạng, phải lọc máu hoặc đặt ống nội khí quản. Những người có bệnh nền hoặc suy giảm miễn dịch có nguy cơ cao hơn.”
Điều đáng lo ngại là hơn 75% người bệnh không rõ mình đã từng tiêm vaccine sởi hay chưa, hoặc tiêm đã quá lâu nhưng không tiêm nhắc lại. Ngoài ra, do quan niệm sai lầm rằng sởi là “bệnh của trẻ con”, nhiều người lớn chủ quan, không phát hiện và điều trị sớm, dẫn đến bệnh diễn tiến nặng và có nguy cơ tử vong.
Tính đến đầu tháng 4/2025, cả nước đã ghi nhận hơn 54.000 ca mắc sởi. Bộ Y tế cảnh báo dịch sởi vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại, có thể tiếp tục bùng phát tại nhiều địa phương, đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa, nơi có tỷ lệ tiêm chủng thấp và điều kiện tiếp cận y tế còn khó khăn.
Bệnh dễ lây, biến chứng nặng ở nhóm người có bệnh nền
Sởi là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus sởi gây ra, lây truyền mạnh qua đường hô hấp. Hệ số lây nhiễm (R0) của sởi dao động từ 12-18, tức một người nhiễm sởi có thể lây cho 12 đến 18 người khác nếu không được cách ly. Điều này khiến sởi trở thành một trong những bệnh truyền nhiễm có khả năng lan rộng rất nhanh trong cộng đồng.
PGS.TS Đỗ Duy Cường cảnh báo: “Nhiều người vẫn lầm tưởng sởi chỉ là bệnh lành tính, tự khỏi sau vài ngày. Thực tế, bệnh có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt ở nhóm người có bệnh nền như tim mạch, đái tháo đường, COPD hoặc người suy giảm miễn dịch.”
Một số biến chứng nguy hiểm bao gồm: viêm đường hô hấp trên, viêm phổi nặng; tổn thương gan (tăng men gan, suy gan); tiêu chảy, mất nước nghiêm trọng; viêm não - màng não, rối loạn thần kinh; suy đa cơ quan, suy hô hấp cần đặt nội khí quản hoặc lọc máu
Cần tiêm nhắc lại để phòng bệnh
Hiện nay, vaccine sởi được đánh giá là an toàn và hiệu quả cao. Vaccine đã được đưa vào Chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia với hai mũi: mũi đầu tiên khi trẻ 9 tháng tuổi và mũi nhắc lại lúc 18 hoặc 24 tháng. Tuy nhiên, do miễn dịch có thể suy giảm theo thời gian nên ở người lớn, đặc biệt là nhóm nguy cơ cao cũng cần tiêm nhắc lại để phòng bệnh.
Các chuyên gia y tế khuyến cáo, nếu không chắc chắn về lịch sử tiêm chủng, người trưởng thành nên tiêm vaccine phối hợp sởi-quai bị-rubella (MMR). Tiêm chủng không chỉ giúp bảo vệ bản thân mà còn góp phần giảm lây lan bệnh trong cộng đồng.
Vaccine là biện pháp phòng bệnh đơn giản nhưng hiệu quả nhất. Trong bối cảnh dịch có thể bùng phát trên diện rộng, tiêm phòng là điều bắt buộc, không chỉ cho trẻ em mà cả người lớn chưa có miễn dịch.
Bộ Y tế cũng đã chỉ đạo các cơ sở y tế bố trí khu khám riêng cho người nghi mắc sởi, tăng cường truyền thông đa kênh để nâng cao nhận thức, đồng thời đẩy nhanh tiến độ tiêm vaccine phòng sởi trên toàn quốc.
NGUYỄN THI (Tổng hợp)