Vỡ tử cung: Tai biến sản khoa nguy hiểm thường gặp

Vỡ tử cung là tai biến sản khoa thường gặp trong quá trình mang thai và chuyển dạ, rất nguy hiểm cho mẹ con sản phụ. Tuy nhiên, tai biến này nếu phát hiện sớm, bác sĩ sẽ có biện pháp can thiệp kịp thời, bảo đảm an toàn cho mẹ và bé.

Bác sĩ Hoàng Phước Ba, Trưởng Khoa Sản (Bệnh viện Vũng Tàu) thăm hỏi và động viên sản phụ Đ.T.C.T. (ở phường Thắng Nhất, TP.Vũng Tàu).

Nguy cơ vỡ tử cung từ vết mổ cũ

Cùng với băng huyết sau sinh, sản giật, nhiễm trùng hậu sản, uốn ván sơ sinh, vỡ tử cung là một trong 5 biến chứng sản khoa đáng lo ngại. Tai biến này có thể đe đọa tính mạng của mẹ con sản phụ nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời. Tình trạng này thường xảy ra ở mẹ bầu có vết mổ cũ ở cổ tử cung, nhất là người có hai lần mổ lấy thai trở lên, hoặc có bất thường, dị dạng cổ tử cung.

Một tuần trước, khi mang thai lần thứ 2 ở tuần 37, sản phụ N.T.K.A. (34 tuổi, TT.Phước Bửu, huyện Xuyên Mộc) đau vật vã ở góc bên vết mổ cũ nên vào cấp cứu tại TTYT huyện Xuyên Mộc. Bác sĩ chẩn đoán, sản phụ có nguy cơ vỡ tử cung nên chỉ định mổ cấp cứu khẩn cấp.

Trong quá trình phẫu thuật, khi mở bụng, bác sĩ phát hiện thành trước tử cung góc trái vết mổ cũ tím bầm kích thước 30mmx30mm có rỉ máu. Đây là dấu hiệu chớm vỡ tử cung. Chị K.A. thuộc trường hợp vỡ tử cung ngoài chuyển dạ và dưới phúc mạc rất nguy hiểm. Rất may, nhờ được bác sĩ phát hiện kịp thời và mổ khẩn cấp nên mẹ con chị được bảo đảm an toàn. Bé gái nặng 2,9kg, chào đời khỏe mạnh. 

Cách đây không lâu, Bệnh viện Vũng Tàu cũng phẫu thuật khẩn cấp, cứu sống mẹ con sản phụ bị vỡ tử cung. Trường hợp này là chị Đ.T.C.T. (38 tuổi, phường Thắng Nhất, TP.Vũng Tàu). Sản phụ mang thai lần thứ 4, song suốt quá trình mang thai, chị không đi khám. Khi có dấu hiệu chuyển dạ, chị mới vào Bệnh viện Vũng Tàu nhập viện. Qua thăm khám, bác sĩ nhận định, thai nhi ở giai đoạn trưởng thành. Sản phụ C.T. vào viện trễ, cổ tử cung mở 3 phân. Đặc biệt, chị C.T. còn có nhiều yếu tố gây nguy hiểm cho cả mẹ lẫn con như bị tiền sản giật, có vết mổ cũ 3 lần.

Do vậy, bác sĩ chỉ định mổ lấy thai cấp cứu khẩn cấp. Trong quá trình mổ, bác sĩ phát hiện sản phụ vỡ tử cung dọc theo vết mổ cũ khoảng 5cm, rách dọc cổ tử cung mặt sau bàng quang khoảng 5cm. Sau hơn 1 tiếng phẫu thuật, ca mổ thành công, cứu sống mẹ và con sản phụ. Chị C.T. nói: “Tôi chủ quan khi không đi khám thai để phòng ngừa các rủi ro có thể xảy ra, nhất là 3 lần trước tôi cũng sinh mổ. Khi bác sĩ thông báo phải mổ liền, tôi lo lắm. Thật may mắn, nhờ được phẫu thuật kịp thời, nên mẹ con tôi mới an toàn, khỏe mạnh”.

Chỉ nên sinh mổ 2 lần

Theo bác sĩ, vỡ tử cung có thể xảy ra trong thời kỳ mang thai hoặc trong cuộc sinh. Trong vỡ tử cung, tùy thuộc vào vị trí, thời điểm, mức độ vết nứt tử cung, mỗi sản phụ sẽ có những triệu chứng khác nhau.

Đối với vỡ tử cung trong thai kỳ, sản phụ có các triệu chứng như đau nhói chỗ vết mổ cũ, ấn vết mổ thấy đau; sốc, huyết áp thấp, mạch đập nhanh, chậm bất thường hoặc không đo được; nhịp tim thai nhi chậm hoặc không nghe thấy; xuất huyết âm đạo ít hoặc nhiều; nước ối có màu đỏ.

Vỡ tử cung trong chuyển dạ thì lúc này sản phụ đã có dấu hiệu dọa vỡ tử cung (đau bụng nhiều, cơn đau kéo dài, cơn co tử cung kéo dài, tim thai bất thường lúc nhanh lúc chậm) đột ngột đau nhói, sau đó bớt đau hơn nhưng tổng trạng xấu dần; da xanh xao, mạch đập nhẹ, tụt huyết áp, chân tay lạnh; chảy máu màu đỏ tươi ở âm đạo; có dấu hiệu suy thai, mất cơn co tử cung, thai không máy.

Bác sĩ Hoàng Phước Ba, Trưởng khoa Sản (Bệnh viện Vũng Tàu) cho biết, sản phụ bị vỡ tử không được phát hiện sớm và can thiệp kịp thời, có thể thai nhi và dịch ối trong tử cung bị tống xuất ra ngoài tử cung và tràn vào ổ bụng. Tình trạng này có thể gây mất máu ở mẹ; thiếu oxy, tổn thương não bộ ở thai nhi nên có thể đe dọa đến sự sống của hai mẹ con.

Vì thế, đối với sản phụ mang thai, nhất là những mẹ bầu đã từng sinh mổ cần đặc biệt quan tâm và lưu ý để phát hiện sớm nguy cơ vỡ tử cung. Mẹ bầu cần thăm khám thai kỳ đều đặn theo chỉ dẫn của bác sĩ, cung cấp cụ thể tiền sử của bản thân hoặc các yếu tố nguy cơ từng có với bác sĩ. Sản phụ có vết mổ cũ cần nhập viện đúng thời gian như bác sĩ hướng dẫn để được theo dõi sát sao, can thiệp đúng lúc và hiệu quả nhằm tránh các nguy cơ có thể xảy ra, tránh biến chứng nguy hiểm như vỡ tử cung.

Bác sĩ Hoàng Phước Ba khuyến cáo: “Sản phụ cần sinh đẻ có kế hoạch, không mang thai và sinh nở quá dày. Nếu sinh mổ nên có thai lại ít nhất 2 năm và cân nhắc chỉ mổ 2 lần. Bởi số lần mổ càng nhiều thì sẽ gặp nhiều nguy cơ tai biến cho mẹ và con cả trong thời kỳ mang thai và thời gian chuyển dạ”.

Bài, ảnh: TUỆ LÂM