Tuy chưa được phép lưu hành tại Việt Nam, song thuốc lá điện tử (TLĐT) vẫn được quảng bá, bày bán tràn lan trên mạng xã hội và tại các cửa hàng. Vì thế, việc tiếp cận các sản phẩm này tương đối dễ dàng, trong khi đó sản phẩm này gây nguy hại cho sức khỏe người dùng.
 |
| Một cửa hàng bán thuốc lá điện tử tại TP.Vũng Tàu. |
Nhiều hình thức mua, bán
Trước đây, anh N.C.M. (26 tuổi, TP.Vũng Tàu) hút thuốc lá điếu truyền thống. Sau đó, anh được bạn bè giới thiệu nên chuyển sang hút TLĐT khoảng 3 năm nay. Anh thường mua thuốc tại một cửa hàng trên đường Lý Tự Trọng (TP.Vũng Tàu). Đây cũng là địa chỉ bày bán công khai TLĐT và được nhiều người đến mua.
Anh M. cho biết, so với thuốc lá điếu, TLĐT có “ưu điểm” hơn như: mẫu mã đẹp, phong phú; khi xài không cần bật lửa; có nhiều hương vị hấp dẫn, dễ chịu; khói thuốc khi nhả ra có hương thơm. Lý do quan trọng nhất để anh M. sử dụng TLĐT mấy năm nay là nghe được thông tin loại thuốc này không có nhiều chất độc hại, ảnh hưởng tới sức khỏe như thuốc lá thông thường.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, cửa hàng mà anh M. giới thiệu ở trên là đối tác phân phối các sản phẩm TLĐT. Ngoài shop ở đường Lý Tự Trọng, cơ sở này còn có 2 cửa hàng khác trên đường 30/4 (TP.Vũng Tàu) và Hai Bà Trưng (TP.Bà Rịa). Cùng với bán hàng trực tiếp, các cửa hàng còn bán TLĐT qua điện thoại, online và mạng xã hội.
Các sản phẩm thuốc ở đây cũng đa dạng về kiểu dáng, màu sắc, giá thành từ vài trăm ngàn đồng đến cả triệu đồng/sản phẩm (tùy loại). Trên trang thông tin điện tử của cửa hàng, mỗi dòng sản phẩm đều có ghi cụ thể về giá cả; cam kết hàng chính hãng 100%, nhập khẩu tận gốc; hàng mới chưa qua sử dụng; thời gian giao hàng… Khách hàng đến mua TLĐT tại 3 cửa hàng vừa nêu chủ yếu là giới trẻ, trong đó có nhiều em lứa tuổi học sinh.
Ngoài ra, tại khu vực TP.Vũng Tàu, TP.Bà Rịa, TX.Phú Mỹ còn có nhiều địa chỉ bán TLĐT nên người cần thuốc dễ dàng tiếp cận sản phẩm. Hầu hết các cơ sở này đều tận dụng mạng xã hội để quảng bá, tiếp thị, bán TLĐT. Những trang này thường xuyên cập nhật sản phẩm TLĐT mới, các dòng hương vị như dâu, dưa hấu, sô-cô-la bạc hà, nho, táo xanh, việt quất… Thậm chí có nơi bán còn khẳng định vai trò của TLĐT trong việc cai nghiện thuốc lá, hỗ trợ quá trình cai nghiện và giảm thiểu tác hại cho sức khỏe. Điều này khiến người dùng nhầm tưởng TLĐT không độc hại như thuốc lá điếu thông thường.
| Kết quả nghiên cứu về tình hình sử dụng thuốc lá trên địa bàn tỉnh vào năm 2022 cho thấy, so với năm 2018, tỷ lệ hút thuốc lá giảm từ 24,7% xuống còn 20% năm 2022, trong đó tỷ lệ nam giới hút chiếm 38,9%, nữ giới 1,3%. Tỷ lệ hút TLĐT là 0,6%. |
Gây hại cho người tiêu dùng
Bác sĩ Nguyễn Văn Lên, Phó giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh cho hay, TLĐT, thuốc lá nung nóng, shisha được gọi là thuốc lá thế hệ mới. Cơ sở pháp lý, nghiên cứu về các loại thuộc này chưa đầy đủ như thuốc lá truyền thống. Vì vậy, các nhà sản xuất lợi dụng sơ hở này để quảng bá sản phẩm, với chiêu thức lập lờ về tác hại của TLĐT như ít ảnh hưởng tới sức khỏe, là phương pháp cai nghiện thuốc lá và thay cho thuốc lá điếu.
Tuy nhiên, các nhà khoa học đều khẳng định, TLĐT có nhiều chất độc, gây nguy hại cho sức khỏe người tiêu dùng. Trong đó, thuốc có chứa nicotine là chất gây nghiện, gây hại cho sự phát triển não bộ ở người trẻ. Khói của TLĐT sản sinh ra một số hóa chất gây ung thư, viêm phổi, hen suyễn, tổn thương phổi, gan, thận… Mặt khác, công an từng phát hiện trong TLĐT có ma túy nên gây ra hậu quả “kép” cho người tiêu dùng.
Theo bác sĩ Nguyễn Văn Lên, do cơ sở pháp lý về TLĐT chưa đầy đủ nên công tác quản lý loại thuốc lá này gặp nhiều khó khăn, vướng mắc. Mới đây, Bộ Y tế đã đề xuất Chính phủ trình Quốc hội ban hành nghị quyết cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, quảng cáo TLĐT. Nếu được thông qua, đây sẽ là một giải pháp hiệu quả nhằm chấm dứt tình trạng sản xuất, mua, bán TLĐT tràn lan như hiện nay.
Trong thời gian chờ thông tin chính thức về vấn đề này, các lực lượng như hải quan, quản lý thị trường, công thương cần phối hợp chặt chẽ, tăng cường kiểm tra, giám sát việc nhập khẩu, kinh doanh, mua bán các mặt hàng thuốc lá, trong đó có TLĐT. Các cơ quan, đơn vị nâng cao hiệu quả việc thực thi Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá để xây dựng môi trường không khói thuốc lá. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền để người dân nhận thức tác hại TLĐT và hiểu rõ đây không phải là sản phẩm cai được thuốc lá truyền thống.
Bài, ảnh: HỒNG PHƯƠNG