Khắc phục tình trạng nợ bảo hiểm xã hội

Tính đến ngày 29/2/2024, tổng số tiền chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN trên toàn tỉnh là hơn 373 tỷ đồng. Trong đó, số tiền chậm đóng từ 3 tháng trở lên là hơn 180 tỷ đồng. Tình trạng nợ đọng BHXH ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động và công tác an sinh. Phóng viên Báo Bà Rịa - Vũng Tàu đã có cuộc trao đổi với Giám đốc BHXH tỉnh Phạm Ngọc Sơn xung quanh vấn đề này.

* Phóng viên: Thưa ông, tình trạng chậm đóng BHXH tại tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu còn khá phổ biến. Đâu nguyên nhân của thực trạng này?

- Ông Phạm Ngọc Sơn: Nguyên nhân của tình trạng kể trên có nhiều, nhưng nguyên nhân đầu tiên và cơ bản nhất là ý thức chấp hành pháp luật về BHXH, BHYT của chủ sử dụng lao động còn chưa tốt, dẫn đến tình trạng chậm đóng BHXH, BHYT cho người lao động kéo dài.

Bên cạnh đó, cũng có nhiều DN gặp khó khăn trong sản xuất, kinh doanh, làm ăn thua lỗ hoặc không ký được hợp đồng tiêu thụ sản phẩm, hoạt động cầm chừng, việc làm và thu nhập của người lao động không ổn định dẫn đến không có khả năng đóng BHXH, BHYT, BHTN đúng hạn. Một số DN không còn hoạt động nhưng không khai báo, không thực hiện thủ tục giải thể, phá sản với cơ quan quản lý nhà nước; đơn vị thay đổi địa chỉ nhưng không thông báo..., vẫn để số nợ đọng và số tiền phát sinh do chậm nộp, không có khả năng tài chính để đóng.

Viên chức BHXH tỉnh tuyên truyền, hướng dẫn người lao động cài đặt sử dụng ứng dụng VssID - Bảo hiểm xã hội số.

* Quyền lợi người lao động sẽ bị ảnh hưởng như thế nào khi xảy ra tình trạng chậm đóng, trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN, thưa ông?

- Việc các DN chậm đóng BHXH ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người lao động do không được chi trả kịp thời các chế độ BHXH như: trợ cấp thất nghiệp, ốm đau, thai sản… Ngoài ra, khi DN chậm đóng BHYT từ 30 ngày trở lên, thẻ BHYT của người lao động hết giá trị sử dụng. Điều này sẽ gây khó khăn cho người lao động khi đi khám chữa bệnh và hưởng các quyền lợi về BHYT. 

Để hỗ trợ người lao động kịp thời giải quyết chế độ BHXH, BHTN trong trường hợp đơn vị chưa đóng đủ BHXH, BHXH tỉnh đã thực hiện xác nhận sổ BHXH của người lao động đến thời điểm đã đóng. Khi DN khắc phục tình trạng chậm đóng sẽ được xác nhận bổ sung trên sổ BHXH để bảo đảm quyền lợi cho người lao động. 

* Qua công tác thanh, kiểm tra DN chậm đóng, BHXH đã thu hồi được số tiền chậm đóng từ các DN, đơn vị như thế nào, thưa ông?

- Thanh, kiểm tra được BHXH tỉnh xác định là giải pháp tích cực trong việc giảm tình trạng chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN.

Năm 2023, BHXH tỉnh đã phối hợp với các cơ quan, đơn vị ký kết Quy chế phối hợp như: LĐLĐ, TAND, Viện kiểm sát nhân dân, Cục thi hành án dân sự tỉnh; Công an tỉnh, Hội Liên hiệp phụ nữ, Hội Nông dân tỉnh, Tỉnh đoàn, MTQTQ Việt Nam tỉnh…. thực hiện thanh tra, kiểm tra tại 234 đơn vị sử dụng lao động.

Qua thanh tra, kiểm tra phát hiện 154 đơn vị vi phạm về đóng BHXH, BHYT, BHTN với tổng số tiền chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN là 15,57 tỷ đồng. Sau thanh tra, các đơn vị đã khắc phục số tiền 14,65 tỷ đồng (đạt tỷ lệ 94,09%); truy thu đối với người lao động đóng BHXH, BHTN, BHYT chưa đủ thời gian từ 6 tháng với số tiền là 1,05 tỷ đồng; thu hồi về quỹ BHXH số tiền giải quyết chế độ BHXH cho người lao động sai quy định 20,69 triệu đồng. 

* Cơ quan chức năng còn có chế tài nào đối với DN chậm đóng, trốn đóng BHXH, thưa ông?

- Song song với việc áp dụng chế tài xử phạt hành chính, thậm chí chuyển hồ sơ đề nghị khởi tố đối với những đơn vị chây ì, để hạn chế tình trạng này, thời gian tới BHXH tỉnh tiếp tục chủ động phối hợp các sở, ban ngành liên quan, báo cáo, tham mưu UBND tỉnh, Ban chỉ đạo thực hiện chính sách BHXH, BHYT tỉnh có biện pháp xử lý đối với những đơn vị chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN kéo dài.

Đồng thời, BHXH tỉnh tổ chức thanh tra, kiểm tra theo kế hoạch, thanh tra đột xuất đối với các DN, đơn vị sử dụng lao động để thu hồi tiền chậm đóng, trốn đóng BHXH, BHTN, BHYT; kiên quyết xử phạt vi phạm hành chính đối với các đơn vị, DN này... BHXH cũng tích cực thu thập, củng cố hồ sơ bằng chứng, cơ sở pháp lý đối với các hành vi chây ì, trốn đóng, chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN, kịp thời lập hồ sơ đề nghị cơ quan Công an khởi tố đối với trường hợp cố tình vi phạm.

Đặc biệt, BHXH cũng công khai danh tính các đơn vị sử dụng lao động chậm đóng BHXH, BHYT số tiền lớn, thời gian chậm đóng kéo dài trên các phương tiện thông tin đại chúng… Bên cạnh đó, chúng tôi còn phối hợp với công đoàn cơ sở, đơn vị sử dụng lao động vận động người lao động cài đặt sử dụng ứng dụng VssID-BHXH số trên nền tảng thiết bị di động để người lao động chủ động theo dõi, giám sát quá trình đóng và quyền lợi hưởng chế độ BHXH, BHTN, BHYT.

* Xin cảm ơn ông!

QUANG LÊ (Thực hiện)