Hỏi: Năm nay tôi 42 tuổi, thời gian gần gây trên da tay, mặt tôi xuốt hiện những đốm màu nâu đen, đốm lớn bằng hạt đậu xanh, đốm nhỏ cỡ hạt gạo. Nhiều người nói tôi bị tàn nhang nên nhờ bác sĩ cho biết tại sao lại có tàn nhang và chữa trị bằng cách nào?
(Phạm Thị Thu, Côn Đảo)
Trả lời: Tàn nhang là những đốm màu nâu đậm trên da, chứa sắc tố melanin, xuất hiện bởi sự kích thích bức xạ tia cực tím ở những vùng da tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời như mặt, cổ, cánh tay. Hầu hết tàn nhang đều vô hại.
Ngành Da liễu chia tàn nhang thành 2 loại: tàn nhang và đồi mồi, nhìn thì giống nhau nhưng lại khác nhau về một số đặc điểm.
- Tàn nhang: thường thấy ở cánh tay, ngực, mặt và cổ, có màu nâu đậm hoặc nhạt, mờ dần vào mùa đông khi trời ít nắng, bề mặt tàn nhang phẳng, không sần sùi, có thể di truyền từ cha mẹ, có thể tự hết khi lớn tuổi.
- Đồi mồi: màu nâu đen hoặc đen nhưng không phải là mụn ruồi, xuất hiện ở người trên 50 tuổi và ở bất cứ chỗ nào tiếp xúc với ánh nắng mặt trời như lưng, ngực, mặt, cẳng tay, mu bàn tay và cẳng chân, không mờ hoặc biến mất theo thời gian, có đường viền ranh giới rõ ràng.
Tàn nhang, đồi mồi thường lành tính nên không cần phải đi khám. Tuy nhiên, nếu thấy những dấu hiệu sau: tàn nhang, đồi mổi có đường viền hình răng cưa, đường kính lớn hơn 6mm, có khuynh hướng lớn thêm, nổi thành gờ trên da, màu sắc ngày càng đậm, đôi khi có cảm giác ngứa thì cần đến gặp bác sĩ vì có khả năng chuyển thành ung thư hắc tố tế bào da.
Để điều trị tàn nhang, đồi mồi, ngoài việc dùng kem bôi thì phương pháp sử dụng tia laser hiện được ưa chuộng vì nhanh, gọn, làm phai màu tàn nhang, đồi mồi trong thời gian ngắn; phương pháp phẫu thuật lạnh: sử dụng chất nitơ lỏng để đóng băng và tiêu diệt các tế bào hắc tố.
Phòng ngừa tàn nhang, đồi mồi: hạn chế tiếp xúc với ánh nắng, từ 11-1 giờ trưa. Nếu phải làm việc trong quãng thời gian này, cần che chắn da kỹ lưỡng như: mặc áo dài tay, mang găng tay, mang khẩu trang loại che kín mặt và cổ, đi giày, vớ; bôi kem chống nắng có chỉ số SPF 30 hoặc cao hơn, bôi 15 phút trước khi làm việc và bôi ngay cả khi trời không có nắng.
ThS, Bs CKII NGUYỄN VĂN ÚT
(Khoa Khoa học Sức khỏe,
Đại học Hùng Vương TP.HCM)